Projelerde Zaman Ve Bütçe Aşımına Neden Olan Faktörlerin Analizi

Abstract

Yapılan literatür araştırması sonucu, proje uygulamalarında, sonucu çok büyük maddi kayıplar olan, zaman ve bütçe aşımlarının sıkça yaşandığı gözlenmiştir. Bu başarısızlıkların önünü alabilecek ipuçlarının açığa çıkartılarak,proje yönetimiyle ilgili olanlara yön gösterilmesi bu çalışmada amaç olmuştur. Bu amaç doğrultusunda, literatür araştırmasıyla, projelerde zaman ve bütçe aşımına neden olan faktörler saptanmıştır. Saptanan faktörler yardımıyla, bir anket hazırlanmış ve Türkiye’deki firmalarda görevli proje yöneticilerine gönderilmiştir. Farklı sektörlerde faaliyet gösteren 209 firmada görevli 335 proje yöneticisinden kullanılabilir anket sonuçları alınmıştır. Anket sonuçlarının değerlendirilmesi sonucu, Türkiye’deki proje uygulamalarında en sık karşılaşılan problemler ve bu problemlerin proje performanslarına olumsuz yönde etkileri etki düzeyleri saptanmıştır. Buna göre, “teknik problemler”, “önceliklerde değişim” ve “proje başlamadan önceki dönemde yapılan planlamanın yetersizliği” en sık karşılaşılan problemler, “proje başlamadan önceki dönemde yapılan planlamanın yetersizliği” ve “teknik problemler” ise karşılaşıldıklarında proje performansına olumsuz yönde en fazla etkiyi yapan faktörler olmuştur. Anket sonuçları yardımıyla belirtilen potansiyel problemler, temel bileşen analizi ile az sayıda ancak anlamlı yeni bileşenlere indirgenmiş ve oluşan yeni bileşenlerin bileşen skorları bulunmuştur. Bulunan bu yeni bileşenler ve firma demografik verileri bağımsız, projelerde yaşanan zaman ve bütçe aşımlarının yüzdesi ise bağımlı değişken olarak kullanılarak regresyon analizi yardımıyla bir sonuç fonksiyonu bulunmuştur. Bu sayede firma demografik yapısı ve proje performansına etki eden faktörler ile projelerde zaman ve bütçe aşımı oranları arasında bir ilişki elde edilmiştir. Bu ilişkiye göre “proje planlama ve kontrol yöntemlerindeki yetersizlikler”, “kadro problemleri”, “proje ortalama süresi” ve “kadro/değişim/teknik problemler” olarak belirlenen değişkenlere ait skorlar arttıkça projelerde zaman ve bütçe aşımlarının yaşanma ihtimalide artacaktır.

The related literature shows, time slippage and budget overruns which result in dramatic economic loss, are often encountered in project applications. Helping project managers by providing the hints to prevent those failures is the main idea of this study. Considering that, the factors causing time slippage and budget overruns are determined through a literature review. A survey questionnaire is prepared by those findings and conducted through project managers in Turkey. Useable returns from 335 project managers working for 209 companies from different sectors are gained. Analyzing those returns, the most frequently encountered problems and their negative impact on project performance are determined. “Technical complexities”, “priority shifts” and “insufficient front-end planning” are found to be the most frequently encountered problems and “insufficient front-end planning” and “technical complexities” are found to be the problems with greatest negative impact on project performance. By the returned survey questionnaire, using principle component analysis, the defined factors are reduced to a few numbers of new components, which have enough statistical significance, and their factors scores are calculated. Using the new components and the firm demographic data as independent and the percentage of time slippages and budget overruns as dependent variables, a result function is gained through regression analysis representing a relationship of project performance with firm demographics and factors causing time slippages and budget overruns. It is found that, as the “planning and control problems”, “improper staffing” and “staffing/technical/change problems” increase, the probability of time slippage and budget overruns will also increase.