20. Yüzyıl Mimarlık Birikiminin Denemeler Tarihi Olarak Yeniden Değerlendirilmesi

thumbnail.default.alt
Tarih
2011-03-16
Yazarlar
Falay, Arzu İrem Mollaahmetoğlu
Süreli Yayın başlığı
Süreli Yayın ISSN
Cilt Başlığı
Yayınevi
Fen Bilimleri Enstitüsü
Institute of Science and Technology
Özet
İnsanlık tarihi ve onun bütün üretimleri açısından bakıldığında özel bir yere sahip olduğu görülen son yüzyılın, tarih yazımlarında yeterince bütün bir analizinin yapılamadığı ve yapılanların da anlayıp yeni sonuçlar çıkarmak yerine insanlar için anlaşılabilir yutulabilir bir bilgi birikimi haline getirmek için sınıflandırmakla kaldığı izlenmiştir. Ayrıca bu incelemeler ele aldıkları üretimleri, diğer üretim alanları ve insanlık tarihinin insanın içinden geçtiği süreçteki diğer olaylar ile ilişkilendirmeyi denememişlerdir. Oysa bu ilişkilendirme yeni bir sürü açılım yaratabilecek potansiyelde görülmektedir. Bu sebeple de yüzyıla ve üretimlerine teknik olanaklar dahilinde yeniden bakılması denenmiştir. Ayrıca diğer incelemelerde eksik bir yön olarak ortaya çıkan, ele alınan üretimlerin içinde mimarsız -sanatçısız gündelik yaşama dair olan çözümlerin yer alması (teknik olarak zor olsa da) düşüncesi gerçekleştirilmeye çalışılmıştır. Yüzyıla yeniden bakarken insanlık tarihini etkilediği düşünülen her tür üretime bir arada ve denemeler olarak bakılmaya çalışılmıştır. Araştırma sırasında ulaşılan bilgilerle ilgili bir çok noktasal yorum ve genel yorumlar yapılmıştır. Bu ulaşılanların aynı zihinlerde ve farklı zihinlerde yeniden yorumlanabilmesi amacıyla bir harita ve ona uygun sistem tasarlanmıştır. Bu harita ilerletildikçe yeni bir çok sonucun çıkabileceği sonsuz bir eylem alanı oluşturmaktadir. Bu heyecan verici düşünsel eylem alanının inceleyenler tarafından da yeniden değerlendirilmesi beklenmektedir. Haritanın üzerinden yeni başka sonuçları ortaya koyabilecek yeni haritalar da yapılmıştır ve çoğaltılabilir. Genel olarak güçler dengeleri etkiler, sonra insan bu yeni karşılaştığı duruma özel denemeler yapar, yeni güçler oluşur., Bu güçler ; politik kişilerin, büyük para sahiplerinin oluşturduğu güçler tekil ama büyük.... tek tek zayıf görünen ama birlikte hareket eden kendi geleceklerini değiştirmeyi hedeflerken ya da sadece var olan hayatlarından kurtulmayı umarken, bütün şehirlerin geleceğini ülke ekonomilerinin yönünü değiştiren insanların oluşturduğu güç ...göç hareketleri_kontrollü, planlı yerleşim modeli olan şehirlere plansızlık boyutunu ekleyen hareketinsanların kontrolü dışındaki doğal ve etkisi gerçekten çok büyük ve beklenmedik güçler de üretimleri doğal olarak çok etkilemiştir., v.b. Ama genel tarih yazımında yine bunlardan da hiç söz edilmemektedir. Mesela 1500-1850 yılları arasında kuzey yarımkurede buzul yılları yaşanmıştır. Bu durum acaba yapılara, giysilere nasıl yansımıştır diye araştırıldığını göremiyoruz. Bu güçlerin uyguladıkları şeyler ve etkileri paralel olarak değil üst üste ve yanyana pek çok şekilde etkileşimlidir. Öncekini yok etmeyi planlayan güçler, olduğu gibi planlamadığı halde bilinçsizce yok eden güçler, ya da öncekinden faydalanmaya çalışanlar, korumaya saklamaya bugünü feda ederek de olsa sarılanlar, öncekini içermediği anlamlarla sunanlar, sürdürmeye çalışanlar da vardır. Büyük, kücük, yoğun, seyrek, tekrar eden, tekil, benzer, eşzamanlı bir çok çeşit güç var ve bu güçler esas olarak herşeyi yönlendiren konumundadır. Mimarlı mimarlıklarda mimarın zihninde çevrilen bu olayların yansıması olarak güçlerin etkisi varken,. mimarsız plansız mimarlıklarda da zaten gücü oluşturan sebepler in kendileridir. Bu güçlerin nerelerde nasıl ve ne niyetlerle toplanabileceğini varsaymak olası olabilir ama kesin olarak bilmek imkansızdır. Bu sebeple, geleceği yönlendirecek hareketlerin de neler olabileceğini varsaymak zor görünüyor. Belki bazı başlamış olan hareketlerin nasıl bir çizgide gideceği söylenebilir. Büyük karışıklıklar yaratan durumların arkasından insanların statik konumlarından daha kolay sıyrılıp başka önerilere açık hale geldikleri kesin. Bütünü karmaşık bir sistem olarak ortaya koymak; kara delik olduğunu fark ettirmek, hem insan zihninin, hem de onun kurduğu yaşamın tümünün bir kara delik; kara delik içinde kara delikler olduğunu hissettirmek tezin amaçlarından biridir. Insan zihninin karmaşık yapısı ile tüm üretim ve ilişkilerin karmaşık yapısı arasında benzerlikler bulup ortaya koymak ve bütüne bakıldığında esas amacın insan zihnini harekete geçirmek, motive etmek olduğunu göstermek ise tezin esas hareket noktasıdır. Sonuç olarak, daha önce oluşmuş olan tarihin içindeki güçler ilişkileri ve denemeler sistemine bu gözle bakabilmek ve bu yapıyı sınıflandırmak amacıyla değil de anlamak amacıyla ve karmaşık bir zihinle bakmak her bakımdan önemli katkılar yapabilir düşüncesiyle çalışılmıştır. Bu yaklaşımın eğitim ve uygulama alanlarındaki zihinleri etkileyebileceği ve üretimleri cesaretlendirebileceği düşünülmüştür.
20th Century has a unique place, when it is reviewed as a part of history of humanity with its all kind of productions. But it was not analyzed sufficiently in a holistic way. What has been put forward did not aim to understand it thoroughly and thus to derive conclusions, instead those works on the 20th Century mainly studied and introduced it as a classified cumulative knowledge which is easy to understand by the related parties. Those studies also did not correlate the area or discipline under study with other fields of productions as well as with the other events in which people survived. It can be said that to correlate those different productions and also social-economic events with each other has a potential of opening new horizons. Whole 20th Century reviewed with its productions under the given constraints of technical possibilities. On the other hand the solutions produced by non-architects and non-artists but plain people are also included in the review of the Century, which was again seen as a point which was not considered by the writers and scholars at all. When we reviewed 20th Century, we considered all the productions that influenced the history of humanity in a holistic way and as “experiments”. During the research, partial or general comments and evaluations were produced over the data that could be reached. A mapping method and chart was developed to make it possible for the data to be re-evaluated by the same and also different minds. Once this map is developed it will provide an endless field of action to lead to new evaluations and comments. It is expected that, this exciting and motivating field of intellectual activity will be re-evaluated by the related scholars. Over this map, new maps were also produced and will continue to be produced even newer ones. Generally powers affect the stability of the life, then people start to try something especially to deal with the new conditions and this leads to develop new points of power. Those powers are; -powers of politicians and capital owners who are individuals but big in power. -the power of the poor who are very weak when considered individually but a big power when together which is able to change the cities and economies of countries. Migration that adds to the planned cities the dimension of unplanned. -natural hazards are also effective on production. -etc. But in general, history writers do not mention the effects of those natural hazards. For example between 1500 AD and 1850 AD glaciers age in Northern Europe, but we do not know about its effects on any kind of human production, such as the reflections of it on fashion. The things and their effects that these powers apply are in interaction, not in parallel, but overlapping and juxtaposing in many ways. There are powers that plan to terminate the earlier one, just like others that unconsciuosly terminate without planning, or the ones that try to benefit from the earlier one, the ones to protect, conserve and hold on to past power by even giving up today, representing and continuing the earlier with the meanings that it never embossed. Big, small, dense, sparse, repeating, individual, similar, contemporaneous: there are many types of powers and these powers are mainly in the position of directing all. In architecture with architects there is the effects of the powers as the reflection of the events revolving in the architect’s mind, meanwhile in architecture without planning and architect, creators of the power are the reasons themselves anyway. To assume where how and for what reason these powers will come together could be possible, but to know for sure is impossible. For this reason, to assume which will be the movements that will shape the future is also difficult. May be possible to tell what kind of a path certain existing movements will follow. It is clear that people become open to new ideas by escaping easier their static position following conditions causing big confusions. To consider the whole as a complex system; to make it realize as a black-hole; to make feel also the human mind and the life established by it is a black-hole and that there are black-holes within the black-hole was one of the aims of this theses. To find and consider the similarities between the complex nature of human mind and all production and complex nature of relations, and to look at the whole to show that the main departing point of the thesis is to stimulate and motivate the human mind. In conclusion, looking at preformed power relations and testing systems within history with this point of view, in order not to categorize but to understand this structure, and to look with a complex mind can be beneficial in every way. 20th Century Architecture reviewed in the thesis with this in the mind. It is also hoped that this approach may effect and encourage the minds in the education and practice of today’s architecture.
Açıklama
Tez (Doktora) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2011
Thesis (PhD) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2011
Anahtar kelimeler
denemeler, mimarlık birikimi, son yüzyıl, experimental architecture, last century
Alıntı