Adana-kozan’da Yaverin Konağı’nın Restorasyon Projesi

Abstract

Adana’nın Kozan ilçesi, Taş mahallesi, 370 ada, 1 parselde bulunan Yaverin Konağı’nın kesin olarak kim tarafından yaptırıldığı bilinmemekle birlikte, Kozan Tapu Sicil Müdürlüğü’nde yapılan araştırma sonucunda elde edilen, yapıya ait en eski belge olan, Haziran 1319(1903) tarihli Osmanlıca tapu kaydındaki bilgilere göre yapı Yaver Mıcırıkyan Kirkor Efendi adında bir Ermeni’ye aittir. 1903 tarihli belgede Nisan 1317(1901) tarihli bir başka tapu kaydının bulunduğuna dair bilginin bulunması o tarihte yapının mevcut olduğunu göstermektedir. 1920 yılında Kozan’daki Kuvayi Milliye birliklerinin karargâhı olarak kullanılan yapı, daha sonra ilk dönem Urfa milletvekili Ali Saip Ursavaş tarafından satın alınmıştır. 1944 yılında dava vekili Abdullah Kemali Arıkan’a satılan yapı, 2004’te Kozan Belediyesi tarafından kamulaştırılmıştır. Yaverin Konağı, Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun, 19 Kasım 1993 tarih ve 1611 sayılı kararı ile “taşınmaz kültür varlığı” olarak tescil edilmiştir. Sokak boyunca uzanan yüksek bahçe duvarlarının arkasındaki yapı üç katlıdır. Güney ve kuzeyinde iki adet bahçesi bulunan yapının zemin ve birinci katı kâgir, ikinci katı ahşap karkastır. Hayat ve sofalarla güneye açılan yapı, ikinci katındaki dairesel çıkmalarla dikkat çekmektedir. Cepheler kemerlerle zenginleştirilmiştir. Bölgenin tipik toprak dam çatı örtüsünden farklı olarak yapıda Marsilya kiremidi ile kaplanmış kırma çatı yapılmıştır. Tezin amacı; geleneksel dokusunu büyük ölçüde kaybetmiş olan Kozan’da, sınırlı sayıdaki tarihi sivil mimarlık yapılarından birinin, detaylı bir şekilde belgelenip, sahip olduğu değerleri kaybetmeden korunabilmesi için özelliklerine uygun bir yeniden kullanımı içeren restorasyon projesinin hazırlanmasıyla gelecek kuşaklara aktarılmasının sağlanmasıdır.

The House of Yaver is in Kozan district in Adana. It is located in the Taş quarter. It is indefinite when the House of Yaver was constructed. The oldest record that found in the archive of “Kozan Tapu Sicil Müdürlüğü” about the building is dated to June 1903, and it has the information that the owner of the building was Yaver Mıcırıkyan Kirkor. There is another record which proves that the building was existed in 1901. The building was used as a headquarters of Kuvayi Milliye in 1920. After, it was sold to Ali Saip Ursavaş who was a deputy in the first period of TBMM. In the year of 1944, Abdullah Kemali Arıkan bought the building, and in 2004, it was expropriated by Kozan Municipality. It was registered as an “immovable cultural heritage” in the 19th of November, 1993 by The Preservation Committee of Adana. The three storied building is located behind the high garden wall that goes all along the street. It has two gardens, one is on the south and the other is on the north. First two storeys are masonry and the last storey is wooden carcass. There are halls directed to the South. The building attracts attention with circular projections in the second floor. The facades are enriched with wooden arches. Marsilya roof tiles are used in the building which is an unusual usage for Kozan. The aim of this thesis is to preserve the House of Yaver which is one of the significant historical buildings in Kozan by documenting it and preparing a restoration project that has a appropriate function for reusing it.