Çocuğun Algısında Okul Öncesi Eğitim Merkezlerinin Mekansal Dizim (space Syntax) Yöntemiyle İrdelenmesi

Abstract

Çalışma, işlem öncesi dönemi temsil eden 6 yaş grubu çocukların, okullarındaki mekanlardan hangilerini daha fazla hatırladıklarını belirlemeyi ve bu veri ile mekansal dizim teorisi temel alınarak yapılan mekansal analizde çocuğun algısal düzeyine etki eden uyarı noktalarını saptamayı amaçlamaktadır. Aynı zamanda çalışma, okul öncesi dönemde çocuğun mekan algısında gelişen topolojik özelliklerin ve çizimlerde yer alan temsilsel özelliklerin cinsiyete ve okulun fiziksel kurgusuna göre bir değişiklik gösterip göstermediğini de kapsamaktadır. Algılayabildikleri mekanların zihinsel gelişimlerine katkı sağlayacağı görüşünden hareketle, mekanla ilgili yapılan çalışmaların öncesinde onların dünyalarını tanımak, gereksinimlerini belirlemek ve algı dünyalarını anlamak gerekmektedir. İkinci bölüm çocukların gereksinimleri ve algının tanımlanmasıyla başlanmış, çocuğun algısı ve gelişimi farklı kuramlarla açıklanmış ve böylelikle tezin kavramsal çerçevesi oluşturulmuştur. Üçüncü bölümde, çocuk ve fiziksel çevre etkileşimine odaklanılmıştır. Çocuğun algısal, fiziksel ve sosyal gelişimi için önemli bir potansiyele sahip olan okul öncesi eğitim merkezleri çocuğun algısını etkileyen özellikleri yönüyle incelenmiştir. Dördüncü bölümde çalışma tanımlanmış, mekansal ve algısal bulgular elde edilmiştir. Alan çalışması iki anaokulunda yapılmıştır. Aynı sosyo-ekonomik gelir düzeyine sahip ailelerin çocuklarının eğitim gördüğü okullar Gaziantep Kolej Vakfı ve Özel Sanko Anaokulu?dur. Farklı mekansal kurgulara sahip olmaları nedeniyle seçilen bu iki anaokulunda Gkv, müşterek bir merkez etrafında yerleştirilen mekanların düzenlenmesiyle oluşturulmuştur ve boğumsal (nodel) bir plana sahiptir. Sanko Anaokulu koridor boyunca mekanların dizimiyle oluşturulan bir kurguya sahiptir. Bu çalışmayla çocukların bu farklı kurgulardan hangisini daha fazla anımsadığı ve bunun nedenlerinin hangi mekansal özellikler olduğu açıklanmıştır. Çocukların mekana dair hatırladıkları mekanları belirlemek için çizim çalışması ve okullarının kat planlarının analiz edildiği mekansal dizim (space syntax) yöntemi ile alan çalışması tamamlanmıştır. İşlem öncesi dönemi temsil eden altı yaş grubu çocukların okullarındaki mekanlardan hangilerini daha fazla hatırladıkları belirlenmiştir. Aynı zamanda, okulların dizimsel özelliklerinin çocukların mekan algılarını etkileyip etkilemediği ve hatırladıkları mekanlarla bir paralellik gösterip göstermediğine de ulaşılmıştır. Entegre ve bağlantısallığı yüksek derinliği az mekanlarda sosyal etkileşimin ve algısal düzeyin yüksek olduğuna bu bölüm kapsamında yer verilmişti. Bu verinin altı yaş grubu çocuklarını etkileyip etkilemediği de alan çalışması sonucunda ulaşılan sonuçlardan biridir.

The study aims at determining which spaces in school buildings are most recalled by children aged 6, who represent the pre-operational period, and identifying the stimuli that influence children at a perceptual level by conducting spatial analysis based on the space syntax theory. The study also includes the extent to which the topological notions emerging in spatial perception of the pre-school child and the representational notions that appear in drawings vary according to gender and the school?s physical configuration. Given that spatial perception would contribute to child mental development, it is needed to know their worlds, identify their needs, and understand their perceptual worlds. The second part starts off by describing children?s needs and perception, explaining child perception and development in terms of different theories, thus forming the conceptual framework of the study. The third part is focused on the interaction between child and physical setting. Pre-school education centers that pose a significant potential for perceptual, physical and social development of the child have been examined in respect to their impacts on child perception. The fourth part describes the field study, and obtains spatial and perceptual findings. The field study has been conducted in two kindergartens where the families of children belong to the same socio-economic level of income. These kindergartens are Gaziantep College Foundation Kindergarten and Private Sanko Kindergarten. These two kindergartens are selected because of their different spatial configurations. In the building of Gkv, the spaces are organized around a common center while Sanko Kindergarten is comprised of spaces lined up along a corridor. This study examines which construct is most recalled by children, and explains the reasons to this phenomenon in terms of their spatial features. Drawing is used to identify what children recalled about the spaces, and the field study has been completed with space syntax method where school floor plans are analyzed. In the field study, children were asked to draw the inside of their schools. It is found which school spaces were recalled more by six-year-old children at the pre-operational period. It is also found out whether the synactic features of schools influence spatial perception of children and parallel the spaces recalled. It is mentioned in this part that there is a high level of social interaction and perception in integrated spaces with higher connectivity and lower depth. Whether this finding applies for six-year-old children is one of the results achieved in this study.