İstanbul Tarihi Yarımadası Nda Tanzimat Dönemi İdari Yapıları

Abstract

İdari teşkilatlanmanın geliştiği Tanzimat Dönemi’nde (1839-1876), modernleşme yanlısı devlet adamlarının etkisiyle Tarihi Yarımada yoğun yapım faaliyetlerine sahne olmuş, idari binalar, kagir olarak ve Batılı görünümde inşa edilmiştir. Bu çalışmada, Osmanlı’da merkezi yönetimin bulunduğu Tarihi Yarımada’da, Tanzimat Dönemi’nde, bakanlıklar, meclisler ve Şeyhülislamlık ile diğer idari birimlerin görev yaptıkları binalar incelenmiştir. Araştırmalar sonucunda, bu dönemde varolan bakanlık binalarının kagir olarak yeniden inşa edildiği, yeni oluşturulan bakanlıkların ise, farklı amaçla inşa edilmiş binalara ve konaklara yerleştirildiği görülmüştür. Belediye ve güvenlik birimleri ile bazı bakanlık ve meclislerin birkaç yapı değiştirdikleri belirlenmiştir. İdari birimler Divanyolu ekseninde, Cağaloğlu-Beyazıt bölgesinde yoğunlaşmıştır. Oryantalist veya neoklasik etkili yapılar idari birimlerin yerleşimi için kullanılmış, bununla beraber, plan tasarımı ve dekorasyonda geleneksel öğelerle Batılı yaklaşımlar ihtiyaçlara göre kombine edilmiştir. İdari bina inşaatı konusunda bütüncül bir yaklaşım mevcut değildir ve kurumsallaşma mimari alana yansıtılmamıştır. Öte yandan, bakanlıklar, modernite konusundaki kararlı yaklaşımı ve Tanzimat ideolojisini sembolize eden binalara yerleştirilmiştir.

During the Tanzimat Period (1839-1876), the administrative organization was developed under pro-modernization statesmen, the Historical Peninsula became the center of intense construction activities, and the administrative buildings were constructed in stone or brick, with a Western appearance. In this study, the buildings and mansions, in which the offices of the ministries, councils, Sheikhulislam and other administrative units functioned during the Tanzimat Period in the Historical Peninsula, the seat of the Ottoman central administration, are examined. According to the results of the research, in this period, the existing ministerial buildings were reconstructed in stone or brick, and the newly formed ministries were ensconced in buildings and mansions that had been constructed for other purposes. It has been determined that the municipality offices, the security units, and some ministerial and council offices were moved to different buildings several times. The administrative units were clustered along the Divanyolu axis and in the Cağaloğlu-Beyazit region. Buildings with orientalist or neoclassical influence were used for the administrative units. However, the traditional elements and Western approaches of the planning design and interior decoration were intermixed as needed. Thus, there did not exist an all-encompassing approach to the construction of administrative buildings; and the administrative institutionalization was not reflected in the architectural domain. Nonetheless, the government departments were ensconced in the types of buildings symbolizing the Tanzimat ideology and the resolute approach to modernity.