Özel Finans Kurumlarında Nakit Yönetimi

Abstract

Bir firmanın ya da bankanın aktif değerlere yaptığı yatırımlar incelenirken ilk hareket noktası, para ve para benzerlerini diğer bir deyimle likit fonlarını yönetmede, kontrol etmede ne ölçüde etkinlik sağladığını saptamaktır. Burada para benzerleri terimi, menkul değerleri, fmansal varlıkları ifade etmektedir. Firma açısından bakıldığında ise, gerektiği zaman paraya çevrilebilme olanağına sahip, özellikle firmaya faiz geliri sağlayan kısa süreli devlet tahvillerini ve hazine bonolarım içermektedir. Konumuz “Özel Finans KurumlarTnda Nakit Yönetimi olduğundan, çalışmamızın ilk kısmında Özel Finans Kuramlarını tanıtmaya çalıştık ve işleyişine ilişkin bilgiler sunduk. Çünkü bilindiği gibi bu kurumlar “faizsiz kazanç” prensibini esas almış kuruluşlardır. Dolayısıyla hem mevzuattan kaynaklanan birtakım sınırlamalar hem de bazı enstrümanların faiz kazancı içermesi sebebi ile ikincil fonlar ve ikincil fonların yönetimi bu kuramlarda sözkonusu olmamaktadır. Kurum’un nakit yönetimine esas olan fon kaynaklan, cari hesaplar ve katılma hesaplarıdır. Fon kullandırımları ise islami teknikler olarak bilinen; Murabaha (Üretim Desteği ya da Vadeli Satış), Muşaraka (Sermaye/Sermaye Ortaklığı), Mudaraba (Kar/Zarar Ortaklığı); bunun yamsıra kullanılan diğer teknikler de, Leasing, Mal Mukabili Vesaikin Alım Satımı, Kiralama-Satınalma, Borç Verme (Karz-ı Hasen ) tekniğidir. Kuramların fon toplama ve fon kullandırma faaliyetlerine bakıldığında, yatırım portföylerinin %85-90”m Murabaha tekniğinin oluşturduğu gözönünde bulundurulursa , bunlan fon kullandırma niteliği ile aynı zamanda ticari işletmelere fon toplama yönleri ile de orta ölçekli ticari bankalara benzemektedirler. Bu nedenle çalışmamızın ikinci bölümünde firmalar açısından bakıldığında nakit yönetimine ilişkin açıklamalar yeralmıştır. Daha sonra 3. Kısımda da bankacılık yönünden likidite yönetimine ilişkin açıklamalar ve aktif-pasif yönetimi açıklanmaya çalışılmıştır.Çalışmamızın ikinci kısmında nakit yönetimi kavramı açıklandıktan sonra, firmaların elde para tutma nedenleri, para tutmanın fayda ve maliyetleri karşılaştırılmış, nakit bulundurma ihtiyacım etkileyen faktörler belirtilmiştir. Sonra da nakit akışlar mm önceden tahmin edilebilmesi için hazırlanması gereken nakit bütçesi ele alınmıştır. Nakit Bütçesi bir firmanın ileriye yönelik, çeşitli zaman aralıklarına ait nakit giriş ve çıkışlarının bir projeksiyonudur.Finansman yöneticisine, incelenen süre içerisinde beklenen nakit giriş ve çıkışlarının ne zaman gerçekleşeceğini gösteren bir planlama aracıdır. Firmaların belirlemeleri gereken en önemli konu optimum nakit düzeyidir. Firmaların gelecek dönem veya dönemlere ilişkin para akışlantahmin edildikten ve likit fon tutmanın faydaları ve maliyeti gerçekçi bir şekilde saptandıktan sonra finans yöneticisinin firma için optimal para tutarım belirlemesi gerekir. Yöneticiler optimum para seviyesini ya pratik yani sayısal olmayan ve sadece tecrübelerine dayanan usûllerle, ya da sayısal birtakım modellerle saptarlar. Bu çalışmada ele alına modeller sırasıyla, Baumol Modeli, Miller Orr ve Beranek Modelidir. Bu modeller tanıtıldıktan sonra aralarında bir karşılaştırma yapılmış ve üstün ve zayıf yönleri ortaya konmuştur. Çalışmamızın 3. Kısmında Bankacılık açısından nakit yönetimi ele alınmış, likidite yönetiminden bahsedilmiştir.Likidite Yönetimi, bankanın bilançosunda likidite giriş ve çıkışlarının dengelenmesi olarak tanımlanmıştır. Burada önemli olan maksimum getirili aktiflerle minumum maliyetli pasiflerle çalışmaktır. Birde unutulmaması gereken karlılıkla likidite arasındaki risk faktörüdür. Likidite yönetiminde aktif yönetim ve pasif yönetim birbirleri ile içiçe geçtiklerinden dolayı aktif-pasif yönetimindeki değişmeler doğal olarak likidite yönetimini de değiştirmektedir. Bu nedenle aktif-pasif yönetiminin gelişimi ve buna ilişkin açıklamalar da bu bölümde verilmiştir. Ayrıca Likidite Yönetimi ile birlikte döviz pozisyonu yönetimi de ele alınmış, Hazine Bölümünün fonksiyonu da belirtilmeye çalışılmıştır.Çalışmamızın IV. Bölümünde Türkiye’de şu anda faaliyette bulunan Özel Finans Kurumları’yla görüşmeler sonucu elde edilen bilgiler ışığı altında, bunların çalışmaları da gözönünde bulundurularak, A Evkaf Finans Kurumu A.Ş.’de nakit yönetimi uygulaması yapılmıştır.

In the course of reviewing the investments on the assets which a company or bank has performed, usually the first point of departure is to determine to what extend it was ensured the efficiency in management and control of money and money-like, that is liquid funds. Here the term of money-like refers to securities (financial assets). With respect to the company it refers to the short-tenn public securities and treasury bonds which when necessary could be liquidated easily, and especially provides the fîrm with interest revenues. Since our subject is the “Private Financial Institutions” in the first part of our study we have tried to present the Private Financial Institutions, and given examples on their operations. Since, as it is known, these institutions base their activities on free of interest gains principle. Therefore, both because of the limitations in the regulations and that some of the instruments deals with interest, the secondary funds and the management of secondary funds cease to exist in the institutions. The fiınd resources essential to the cash management of the institution are current accounts and participation accounts. The application of funds are Murabaha (Production Support or Forward Sales), Muşaraka (Capital/Capital Partnership), Mudaraba (Profit/Loss Partnership) as known as Islamic Techniques, besides the other techniques such as leasing, Buying/Selling of Documents on Delivery, Rent-Buying, Shares Buying, Lending (Karz-I Hasen). According to the fiınd raising and fiınd application activities of these institutions, if it is considered that The Murabah technique constitutes the 85-90% of the investment portfolio then these institutions on the one hand show the characteristics of a commercial business and on the other take place in a position of a middle-scale commercial bank. For this purpose, in the second part of our study, it was presented the explanations about the cash management with respect to the company. After then, in the third part, explanations related to liquidity management with respect to banking took place, and the concepts of assets - liabilities management was tried to be explained. In the second part of our study, after the cash management concept was explained, the reasons for why the fîrms reserve money, the benefits and cost of reserves are compared and the factors, which affect the need for cash maintaining, were specified. Aftenvards, the cash budget, which should be prepared for the estimation of cash flows, was reviewed. The cash budget is a projection of a firm comprising of cash input and outputs for various time intervals. It is a planning tool, which indicates to the Financial Manager the realisation timetable of the cash input and outputs in the reviewed time period. The most significant issue that the fîrms should determine is that of the optimum cash level. After the money flows for the fiıture period or periods were estimated and the cost and benefits of maintaining liquid ftınds are examined realistically the financial manager should determine the cost and benefits of maintaining liquid funds are examined realistically the financial manager should determine the optimal amount of money for the firm. The managers determine the level of money either by practical, which is not numerical models. The models taken into account in this study are, Baumoll Modeli Miller Orr and Beranek Models. After these models were introduced it there is made a comparison between these models and specified their superior and inferior aspects. In the Third part of the study., the cash management was defined as offsetting of liquidity inputs and outputs in the balance sheet of the bank. Here what is important is to utilise the assets as profitable as possible and the operate the Habilities with the least cost possible. One should not forget the risk factor in between the profitability and the liquidity. In the liquidity management, since the assets management and liabilities management intermingles each other, the alterations that may occur in the management of assets/liability naturally cause changes in the liquidity management.For this season the development of the assets/liabilities management and the relevant explanations are given in this section. Private Finance Institutions (PFt) are eompared with banks at the end of part 3, and this numerical comparison has been made in terms of asset volüme, extended credits and within the Turkish Finance Sector. The table showing the comparison of banks and PFI within the Turkish finance sector. The table showing the comparison of banks and PFI in terms of regulations is in the annex part. In the part IV of our study, in the light of the information acquired as result of the negotiations with the currently operating private financial institutions in Turkey, and considering their work, the cash management implementation for an imaginary private financial institution. A O.F.K. A.Ş. is delineated. In Part 4 of our study, the data of an hypothetical Private Finance institution In terms of cash management has been analysed. While doing this, altemative opportunity cost has been taken into account and the result obtained when the firm invested its funds in treasury bonds, bonds and shares ali together called the secondary fiınds has been presented. Here, the aim is to emphasise the role of secondary funds in increasing the profitability. But, these instruments go through interest and can not be used by Private Finance institutions. And this constitutes the opportunity cost of Private Finance institution.