İstanbul'un değişik mahallelerinde kullanıcı hoşnutluğunun karşılaştırılması

Abstract

1950'lerden itibaren İstanbul'da görülen hızlı kentleşme, kentte yaşayan insanların fiziksel çevrelerinin bozulmasına, planlama sorunlarına ve mekanlar arası dengesizliklerin artmasına neden olmuştur. Kentsel alanda hizmetlerin gereksinimlere cevap verememesiyle, yaşamın bütün alanlarında kalite düşmüştür. Böylece kentliler giderek kentsel yaşamdan hoşnut olmayan bireyler haline gelmişlerdir.İnsanın çevresi ile olan ilişkisi hiç eksilmeyen ve hatta giderek artan bir ilişki olduğuna göre , insan ve yakın çevresi arasındaki ilişkilerin yeniden gözden geçirilmesi gerekmektedir .Literatürde de insanların fiziksel çevrelerine uyumları konusunda çalışmalar artmaktadır. Çalışmalarda insan-çevre ilişkisinin zamana ve mekana bağlı karşılıklı dinamik bir ilişki şeklinde araştırılmakta olduğunu görmekteyiz. Araştırmalar, yaşam kalitesi yüksek olan mekanlarda yaşayanların, daha mutlu, daha üretken ve yaşamlarından daha hoşnut bireyler olduklarını göstermektedir .Günümüzde artık kalitenin bir hak olduğu konusunda toplum bilinçlenmektedir. 80'li yıllardan itibaren benimsenen kalite anlayışı, kullanıcı isteklerine uygunluk vesüreklilik içeren çevrelerin planlanması ile kentsel planlama alanında da kaliteanlayışının var olması gerektiğini göstermektedir. -Yaşamın çok bileşenli bir yapıya sahip olması, araştırmacıları bileşenler arasındaki , ilişkileri açıklamaya yönelttiğini söyleyebiliriz. Literatürdeki araştırmalarda,araştırmacının bilim dalına göre, çeşitli yöntemler kullanıldığını görmekteyiz. .Planlama bakış açısıyla yapılan çalışmalarda genellikle istatistiksel analiz metodlarıkullanılarak, hoşnutluğa etki eden faktörler belirlenmeye çalışılmıştır .Kentler arası vekent içi karşılaştırmalar yapılmaya ve değişen yaşam koşu11arına göre bireylerin tercihlerinin ortaya çıkarılmasına çalışılmaktadır. Böylelikle kentsel yaşamdan hoşnutluğun yükseltilmesine çalışılmaktadır .Bu çalışmada, insanların algıladıkları yakın çevreden hoşnutlukları, başka bir deyişle mahallelerinden hoşnutlukları, iki ayrı maha11ede karşılaştırmalı olarak ve kullanıcıların yaş, eğitim ve mesleki özellikleri gözönüne alınarak farklı istatistiksel analiz yöntemleriyle incelenmiştir. İstanbul Metropoliten Alanının, Anadolu Y akasından seçilen iki mahallede örnekleme yapılmıştır .İki mahallede toplam dörtyüz ( 400) katılımcıya kentsel yaşam faktörleri ile ilgili fikirleri sorulmuştur . Anketlerden elde edilen veriler önce ki-kare anlamlılık sınamasından geçirilerek birbirleriyle olan ilişkileri incelenmiştir. Sonra, Faktör Analizi ve Lojistik Regresyon Analizi yapılmıştır. Faktör Analiziyle, çok sayıdaki değişken, birbirleriyle yüksek ilişkisi olan faktörlere indirgenmiş, yani yapılarının açıklanması kolaylaştırılmıştır.Daha sonra aynı değişkenler kategorik değişkenler haline getirilerek Lojistik Regresyon Analizi yapılmıştır. Lojistik Regresyonla gruplama yapmak suretiyle 520 hoşnut olma ya da olmama oranı belirlenmiştir. Başka bir ifadeyle, bir bireyin mahallesinden hoşnut olma olasılığı belirlenmeye çalışılmıştır.Netice olarak, analizlerin sonucunda bağımsız değişkenlerin bağımlı değişken olan ''Mahalleden Hoşnutluk'' üzerindeki etkileri elde edilmiştir. Buna göre mahalledenhoşnut olma olmama olasılığının belirlenmesinde etkili olan bağımsız değişkenler Anadoluhisarı için ''Belediye çok az hizmet veriyor ,, " ve " ''Ben kendimi buralı hissediyorum'' değişkenleridir. Ataşehir için ise, ''Burada hayat sıkıcı , , ve ''Kendimi bu mahalleye ait hissediyorum'' değişkenleridir. Bu sonuçlara göre bu değişkenlerin, bireylerin mahallelerinde en belirgin olarak algıladıkları özellikler olduğu görülmektedir .Kısaca özetlemek gerekirse, bu çalışmanın sonunda İstanbul ' da geleneksel ve modem olarak sınıflandırılan iki mahallede, bireylerin hoşnutluğunu öznel değerlendirmelerin etkilediği anlaşılmıştır. Hoşnutluğun kullanıcılar" tarafından değerlendirilmesinin plancılar ve politikaları üretenler açısından da önemli olduğu düşünülmektedir, çünkü plancıların ve politikaları belirleyenlerin algılamaları ile onların planladıkları mekanların kullanıcılarının algılamaları her zaman aynı olmayabilir.