Mostar'da Sevri Hacı Hasan Camii restorasyon projesi

Abstract

Sevri Hacı Hasan Camii Bosna-Hersek’in Mostar Şehri’nda bulunmaktadır. Cami, 1620 yılında düzenlenip onaylanmış vakıfnamesinden anlaşıldığına göre, Sevri Hacı Hasan bin Veli tarafından yaptırılmıştır. Caminin yakın çevresi, mimari özelliği olmayan tek veya iki katlı konutlardan oluşmaktadır. Cami Neretva nehrinin batısında, şehrin güney ucunda yer alan Donja Mahala sınırları içerisindedir. Caminin minaresinin şerefe kısmının 19.yy. sonlarında restore edildiği bilinmektedir. 1960 yılında şerefenin üstünde kalan bölümü yıldırım düşmesi sonucu yıkılmış ve daha kısa olarak yeniden yapılmıştır. 20.yy içerisinde son cemaat yerine bitişik betonarme tuvalet müştemilatı eklenmiştir. Yine aynı yy içinde son cemaat yerinin batıdaki bölümü tuğla duvarla kapatılarak kuran kursu için bir oda haline getirilmiştir. Batı duvarı alt pencereleri kapatılmıştır. Cami 1992 yılında karşı kıyıdan bombalanmış ve minare ahşap çatının üzerine düşmüştür. Ayrıca güney ve batı duvarları bu yönlerden yapılan saldırılar sonucunda hasar görmüştür. Caminin iç mekanında bulunan minber, galeri katı, giriş kapısı gibi ahşap elemanları yok olmuştur. Caminin içi çatı yıkıntısı ve minare taşlarıyla doludur. Sevri Hacı Hasan Camii, dönemi camiler içinde mukarnas portalli cümle kapısı, mukarnaslı mihrabı ve dekoratif ögeleriyle özellikli bir camidir. Yapının onarılması amacıyla hazırlanan bu çalışmada, caminin rölövesi çıkartılarak yapının belgelenmesi, özgün durumunun ortaya çıkartılması, yapının onarımı için gerekli müdahalelerin belirlenmesi ve minarenin özgün taşları kullanılarak yeniden yapılmasıyla eski işlevine yeniden kavuşması amaçlanmaktadır.

The Sevri Hacı Hasan Mosque, in the city of Mostar, Bosnia and Hercegovina, is situated at the center of the Donja Mahala on the south of the city, the west bank of the Neretva River. It is surrounded by a neighborhood consisting of one or two floored houses, established in the Ottoman period. According to historical documents dating to 1620, Sevri Haci Hasan bin Veli, who named the mosque, bought the plot and built the mosque, founding a waqf and donating several properties to it. He is also known to be the first imam of the mosque. The minaret’s balcony was restored at he end of 19th. century. In 1960, the upper part of the minaret’s balcony was struck by a lightning and was built again, losing some height. The toilet which is next to the east of the portico, is a 20th. century addition. The west part of portico is surrounded by a brick wall and turned into a room for a school, in 20th. century. West wall window openings at the lower level are also closed.The mosque was bombed during the war in 1992 from the east coast of the Neretva River. During the shelling, the minaret fell onto the timber roof and south and west walls, the original carvings and ornamentation suffered severe damage. The wooden elements of the mosque; the entrance door, the gallery and the minber are lost as a result of the attacks and neglect. The floor of the mosque is covered by the material fallen belonging to the minaret and the timber roof. The hipped roofed mosque, constructed of finely cut stone, is a special example of the Ottoman Balkan mosques, with its muqarnassed portal, mihrab and decorative elements. Two levels of pointed arched windows light the prayer hall which is almost cubic in proportions. The mosque is owned by the Islamic Community of Mostar and was used as a mosque until its destruction. The thesis, aims to develop a project for the restoration of the mosque. For this purpose, surveys were made, the original characteristics of the building were surveyed, necessary interventions for conservation and its re-use were researched. The damaged parts will be reconstructed by using the original materials and technique. Traditional techniques and materials have to be used during the restoration of this monument. Sevri Hacı Hasan Mosque is a prime example of the Ottoman mosques in the region, an important landmark and a gathering place for the intimate scaled neighborhood.