Ardışık Kesikli Reaktörler İçin Maliyet Analizi Ve İndeks Geliştirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ardışık kesikli reaktör (AKR) sistemlerinin tanıtılması, Türkiye’deki bazı tam ölçekli AKR sistemleri üzerinde maliyet analizi yapılarak toplam içinde çeşitli maliyet bileşenlerinin ağırlıklarının belirlenmesi, yıllara, atıksu debisine ve kirlilik yüküne bağlı olarak ilk yatırım, işletme ve toplam maliyetin değişiminin tespit edilmesi, “debi – maliyet” ve “kirlilik yükü – maliyet” değişkenleri arasında matematiksel bir ilişki kurulması ve AKR sistemleri için maliyet indeksi geliştirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda Türkiye’deki 4 adet endüstriyel atıksu arıtma tesisinin (140, 200, 500 ve 600 m3/gün) keşifleri çıkarılarak ilk yatırım, işletme - bakım ve toplam yatırım, yani proje maliyetleri son üç yıl için Türkiye’deki serbest piyasa birim fiyatları kullanarak tespit edilmiştir. AKR sistemlerine özgü maliyet indeksi geliştirme çalışmalarında 500 m3/gün kapasiteli tesisin maliyet analizleri baz alınarak 1998-1999 ve 1999-2000 yılları arasındaki ağırlıklı fiyat artış yüzdeleri belirlenmiş, buna göre 1998 yılı maliyet indeksi 100 kabul edilerek 1999 yılı için maliyet indeksi 152,75 ve 2000 yılı için maliyet indeksi ise 233,74 olarak bulunmuştur. Her maliyet bileşeni için maliyet indeksleri belirlenerek her biri için izafi maliyet değişimleri belirlenmiştir. 1998, 1999 ve 2000 yıllarında en büyük fiyat artışının nakliye kaleminde, buna karşılık en düşük fiyat artışlarının piyasadaki rekabetin ve yerli imalat oranının her geçen gün daha fazla artmasından dolayı borulama ve ekipman kalemlerinde olduğu belirlenmiştir

The objectives of this research are firstly to introduce sequencing batch reactor (SBR) systems secondly to determine the weight of various cost components by doing the cost analysis of full-scale SBR systems in Türkiye. The other aims are to find out the change of first investment, operation & maintenance and total cost according to the years, flow rate of wastewater and organic load and to make mathematical relation between “flow rate and cost” and “organic load and cost” and to improve cost index for SBR systems. For these objectives, first investment, operational & maintenance and total project costs of four industrial wastewater treatment plants in Türkiye (140, 200, 500 and 600 m3/day) were calculated for the last three years by using free market prices. To find cost index of the SBR systems, the rates of price increase are defined between the years 1998-1999 and 1999-2000 based on the cost analysis of the plant having 500 m3/day capacity. By accepting cost index 100 for 1998, cost index for 1999 were found as 152,75 and 233,74 for 2000. Cost index were determined for every component of cost. For the years 1998, 1999 and 2000, the highest price increase was observed in the transportation, lowest one in piping and instrumentation due to the increase in competition in the market and native production.