EE- Nükleer Araştırmalar Lisansüstü Programı - Doktora

Bu koleksiyon için kalıcı URI

http://hdl.handle.net/11527/12732

Gözat

Konu "Air quality" ile EE- Nükleer Araştırmalar Lisansüstü Programı - Doktora'a göz atma
  • Öge
    Nötron aktivasyon analizi ile tayin edilen eser elementleri kullanarak kömürlerin hava kalitesine etkisinin değerlendirilmesi
    (Enerji Enstitüsü, 1999) Eğilli, Emine İlkiz ; Bilge, A. Nezihi ; 83049 ; Nükleer Araştırmalar ; Nuclear Studies
    Kömür, insan aktiviteleri sonucu çevremize atılmakta olan zararlı maddeler yönünden, geçmişte ve gelecekte önemli bir yere sahiptir. Son yıllarda yapılan çalışmalara göre, gelişmiş kontrol teknolojilerine rağmen, Amerika Bileşik Devletleri'nin, kömürle ilgili kullanımın son derece limitli olduğu doğu bölgesinde, havada bulunan parçacıklarının %50 sinden fazlası kömür kökenlidir. Bunun ana kaynağının 1000 km 'den daha uzakta olan termik santraller olması ise, kömür kökenli atıkların uzun mesafelere taşınmasından sonra bile etkinliğinin sürmesidir. Değişen yakma ve kontrol teknolojilerine ve çevre koruma standartlarına bağlı olarak, tüm dünyada kömür ve kömür atık ürünleri üzerindeki araştırmalar her geçen gün hızla artmaktadır. Bu tez çalışmasında, ülkemizde geniş kullanım alam olan kömürler ve külleri incelenmiş ve ulusal çevre kirliliğine olan etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Temin edilen örneklerdeki element derişimleri, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi (ÇNAEM) Endüstriyel Uygulama Bölümü' nde nötron aktivasyon analiz tekniği ile hesaplanmıştır. Krom (Cr), çinko (Zn), arsenik (As), selenyum (Se), antimon (Sb), toryum (Th) ve uranyum (U) için zenginleşme faktörü (Z.F.) değerleri hesaplanmış ve bu değerlerden yararlanılarak, her element için ayrı ayrı grafikler çizilmiş ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu değerlendirmeler sonucunda, Kısrakdere kömüründe ön yıkamanın toksik elementleri arıtması bakımından, çok fazla bir etkiye sahip olmadığı anlaşılmıştır. Türk kömürlerindeki uranyum ve özellikle arsenik miktarının, dış kökenli kömürlerden oldukça yüksek olduğu gözlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, genel hava kirliliği çalışmaları ile birlikte değerlendirildiğinde, Türkiye havasındaki arseniğin, tamamen kömür yanması sonucunda doğaya atılan parçacıklardan kaynaklandığı sonucuna ulaşılmıştır. Uranyum ise daha değişik bir şekil göstererek, havada zenginleşmeyip, yerel olarak etkin olabilecek bir düzeyde kalmıştır. Özetle; As ve Se'un yüksek derecede uçucu küllerde zenginleştiği ve gerekli önlemler alınmadığı takdirde doğrudan çevreye karışacağı gözlenmiştir. Ayrıca U'un da uçucu küllerde zenginleştiği görülmüştür. Th ise en fazla yatak küllerinde zenginleşmektedir. Uçucu küllerde zenginleşen elementlerin, öncelikle radyoaktif olanlarının, bu küllerin kullanılması durumunda çevreye vereceği zarar önemlidir ve incelenmesinde yarar vardır. Bu tez çalışması ile, elementlerin kömür ve kömür küllerindeki davranışlarının incelenmesi konusunda, skandiyuma göre de Z.F. değerleri hesaplanmış ve bu elementin de bir standart karşılaştırma elementi olabileceği gösterilmiştir. Yine bu çalışma ile, kömürlerin kontrollü ve kontrolsüz yakılmaları halinde, elementlerin davranışları karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve farklılıklar ortaya konmuştur.