İktisat Lisansüstü Programı

Bu topluluk için Kalıcı Uri

http://hdl.handle.net/11527/204

Gözat

Konu "Arz yönlü tütün kontrolü" ile İktisat Lisansüstü Programı'a göz atma
  • Öge
    Türkiye’de tütün kontrol politikaları: tütün endüstrisi faaliyetleri ışığında bir değerlendirme
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014) Keklik, Seda ; Gültekin Karakaş, Derya ; İktisat ; Economics
    Bu çalışma, Türkiye'de uygulanan talep yönlü tütün kontrol politikaları karşısında tütün endüstrisinin yürüttüğü faaliyetleri incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma bu çerçevede, Türkiye'de tütün endüstrisinin ürün farklılaştırma ve çeşitlendirme, fiyatlama, reklam ve maliyet yönetme stratejilerini mercek altına almıştır. Resmi veri tabanları ve literatür araştırması ile derlenen çeşitli tütün ürünlerinin satış rakamları ve fiyatları, tütün ürünleri üzerine uygulanan vergiler, endüstrinin yaprak tütün kullanım eğilimleri, tütün şirketlerinin satış geliri verileri ikincil veri analizi yöntemiyle incelenmiştir. Çalışmada, endüstrinin ürün farklılaştırma ve çeşitlendirme stratejilerinin sonucu olarak kişi başına toplam sigara satışlarının tüm analiz dönemleri için azalmasına rağmen, bazı sigara çeşitlerinde arttığı bulgulanmıştır; 2007-2012 döneminde düşük katranlı %3,7, çok düşük katranlı %67,7; 2008-2013 döneminde ince %63, süper ince %122 ve 2010-2013 döneminde aromalı olanların %13 olmak üzere kişi başına satışları artmıştır. Fiyatlama stratejilerinin sonucu olarak, tütün vergi artışları karşısında, vergi öncesi reel perakende satış fiyatlarının yüksek fiyatlı sigara grubunda diğerlerinden daha fazla olmak üzere, her fiyat seviyesinde artırıldığı, böylelikle tüm fiyat kategorilerinden elde edilen reel satış gelirlerinin vergilere ve kısmen azalan satışlara rağmen yükseldiği, ayrıca bu sayede, fiyata duyarlı tüketicinin bırakmasını önlemenin hedeflendiği bulgulanmıştır. Yasaklar karşısında reklam faaliyetlerinin ise endüstrinin dağıtım ağındaki gücünü kullanarak, perakende satış noktalarında tütün ürünleri teşhirinin yapılmasıyla aşıldığı görülmüştür. Maliyet azaltma stratejileriyle, ileri teknoloji ve verimliliğe sahip, belirli bölgelere yoğunlaşmış imalat tesislerinin kurulduğu; Tütün Fonu'nun kaldırıldığı ithal tütünün sigara üretiminde kullanımının artırılması ve tütünde devlet destekleme alımlarının kaldırılması ile daha ucuza tütün girdisinin temin edildiği ve yerli tütün alımlarının birim fiyatın düşük olduğu Akdeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri'ne kaydırıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Böylelikle, Türkiye'de faaliyet gösteren ulusötesi tütün şirketleri, uyguladıkları stratejilerle talep yönlü tütün kontrol politikalarının etkisini zayıflatarak, İstanbul Sanayi Odası (İSO) verilerine göre Türkiye'de ilk 500 şirket arasında bulunup, büyümeye devam edebilmişlerdir. Tütün ürünleri tüketiminin azaltılarak zaman içinde sonlandırılabilmesi için, endüstrinin yüksek kârlılıkla sürdürdüğü tütün ürünleri imalat ve ticaretine kısıtlama getirecek arz yönlü tütün kontrol politikalarının talep yönlü politikalarla birlikte uygulanması gerekmektedir. Anahtar kelimeler: Tütün endüstrisi, Tütün kontrolü, Arz yönlü tütün kontrolü,Türkiye