Sustainable Development Goal "Goal 5: Gender Equality" ile 'a göz atma
Sayfa başına sonuç
Sıralama Seçenekleri
-
ÖgeCinsiyetli mekânsal hareketlilikler: İş ve evin müzakere alanları(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2022-05-18) Armağan, Oya Yeşim ; Aksugür Akpınar, İpek ; 502181027 ; Mimari TasarımBu araştırmanın sunduğu tartışma zeminine dayanarak şu sonuca varılabilir; ev ve iş hem kentsel alanda hem de evsel alanda bir müzakere halindedir ve bu alanlar karşılıklı kaymalar yoluyla tanımlansa da aslında toplumsal cinsiyet ve konumlar gözetildiğinde tek bir model çizilemeyecek kadar karmaşıktır. Bu bulgular mimarlığı mekanları sabitlikler üzerinden ele almak yerine; çoklu, öznel ve diferansiyel coğrafyalar aracılığında mekânsal hareketlilikler tarafından yeniden düşünmeye davet eder.
-
ÖgeMimoza : İTÜ Bilim, Mühendislik ve Teknolojide Kadın Araştırmaları ve Uygulamaları Merkezi Dergisi(İTÜ Yayınevi, 2024-01) Mimoza ; İTÜ YayıneviMimoza dergisi, Merkezimizin Aralık 2014 tarihinden itibaren yılda iki sayı olarak yayınlanan sürekli yayınıdır. Dergimiz Merkez Müdürümüz Prof. Dr. Fatma ARSLAN (2013-2017) döneminde yayın hayatına başlamış ve ilk 6 sayısını yine bu dönemde, 7. sayısını ise Prof. Dr. L. Figen GÜL (2019-2022) yürütücülüğünde okuyucuya basılı olarak sunmuştur. Derginin Ocak 2024 tarihli 8. Sayısının 250. Yıl Hatıra Sayısı olarak İTÜ Yayınevi bünyesinde e-dergi ve basılı olarak yayınlanmasına karar verilmiştir. Derginin bu özel sayısı, Türkiye Cumhuriyetimizin 100., Üniversitemizin 250. Yılında geliştirilen etkinlik ve yayın külliyatına kadın araştırmalarını önceleyen içeriği ile katkı vermeyi amaçlamaktadır. Derginin bu özel sayısında 250 yıllık bir eğitim çınarı olan üniversitemizin özellikle 1773- 2023 yılları arasındaki serüvenini öne çıkartan uluslararası ve ulusal motivasyonu belgeleyen basılı ve görsel envantere dayalı kitaplar, belgeseller ve etkinlikleri İTÜ İletişim Direktörü Adem DÖNMEZ tarafından özetlenmiştir. Üniversitemizin sürdürülebilirlik çalışmaları ve derecelendirme süreçlerindeki başarısı İTÜ Sürdürülebilirlik Ofisi Koordinatörü Doç.Dr. Börte KÖSE
-
ÖgeSesin politikası ve göçmen kadınların vokal icraları: Rezonans küresi(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2022-01-22) Öztürk, Selda ; Oğul, Belma F. ; 414122004 ; Müzikoloji ve Müzik Teorisi"Sesin Politikası ve Göçmen Kadınların Vokal İcraları: Rezonans Küresi" isimli bu tez çalışması, 2011 yılından itibaren Türkiye'ye göç eden Suriye ve Iraklı kadınların icralarını savaş, göç, müzik ve toplumsal cinsiyet bağlamında araştırmaktadır. Derinlemesine mülakatlar, odak grup görüşmeleri, söyleşiler ve sözlü tarih teknikleriyle yürütülen araştırmada, intradisipliner bir bakış benimsenerek duygulanım başta olmak üzere hafıza, travma, kimlik üzerine teori ve kavramlar ile müzik ve savaş, şiddet, göç, toplumsal cinsiyet, kimlik, direniş konulu çalışmalardan faydalanılmaktadır. 2015 ile 2019 yılları arasında yapılan bu araştırmanın özgün yönleri; yurt içi ve yurt dışına göçlerin devam ettiği bir dönemde yürütülmesi, dünyada en çok göçmenin yaşadığı ülke olan Türkiye'de yapılması, kadınların deneyimlerini merkeze alarak göçü araştırması ve ağıtlar için vokal analiz yöntemi önermesidir. Ayrıca, uygulamalı etnomüzikoloji disiplininin prensipleri benimsenerek araştırma süreci boyunca elde edilen veriler ve sonuçlar kamusal alanda paylaşılmış, göçmen kadınlarla birlikte müzik atölyeleri ve söyleşiler gerçekleştirilmiş, hazırlanan konser/dinletiler dinleyicilere sunulmuş ve bazı video klipler çekilmiştir. Savaşın tanığı, kadın ve göçmen olmaları onları ortak bir paydada buluştursa da göçmen kadınlar kültür, inanç, etnik, cinsiyet, siyasi düşünce, ekonomik ve sosyal statü gibi birçok açıdan farklı kimliklere, bununla bağlantılı olarak da farklı deneyimlere sahipler. Kadınlardan bazıları etnik ve inanç kimliklerinden dolayı hem memleketlerinde hem de göç ettikleri yeni yerleşim yerlerinde ayrımcılığa, psikolojik ve cinsel şiddete uğradıklarını anlatmaktadır. Göçmen kadınların hayatını, savaşın travmasının yanı sıra eğitim, sağlık, sosyal, ekonomik ve güvenlik gibi birçok alanda yaşanan sorunlar ve geleceğin belirsizliğinin yarattığı psikolojik zorluklar olumsuz yönde etkilemektedir. Bu olumsuzlukların yanı sıra, toplumda görünürlüklerinin artmasına ve güçlenmelerine yardımcı olacak kendilerini ifade ettikleri kültürel alanları da inşa etmektedirler. Müzik cephesinden bakıldığında göçmen kadınların hayatlarında müzik; günlük dinleme pratiklerinin yanı sıra düğün, vaftiz törenleri, yas ritüelleri, müzikli sohbet geceleri ve konserler gibi birçok şekilde yer edinmektedir. İcra pratikleri anlamında ise korolar önemli bir yerde durmaktadır. Kadınlar, çoğunu kendilerinin kurduğu bu korolarda, birlikte şarkı söyleyerek dayanışma ve kolektif duygularını güçlendirmektedir. Söyledikleri şarkılar, katıldıkları etkinlikler ve çeşitli mecralarda verdikleri söyleşilerle barış, entegrasyon ve göçmen kimliği üzerine toplumsal mesajlarını iletmektedirler. Kurdukları bu bağ sayesinde koro onlar için, memlekete ve yuvaya duyulan hasretin yarattığı manevi boşluğu doldurmakta ve Vatan'ın imgesel anlamda sembolü haline gelmektedir. Kadınlar, yaşadıkları kolektif travma, acı ve umutlarını, belli bir düşünceye dönüştürerek, kendi yöntemleriyle çıkardıkları ses ve sessizlik kodlarıyla ifade etmektedir. Bu bağlamda, kendi ürettikleri sözler, melodiler ve ağıtlar ön plana çıkmaktadır. Ağıtlarında savaşın yarattığı kayıplar, ölümler, Ezidi kadınların uğradığı cinsel şiddet vakaları, aşk, göç ve göçmenliği anlatan kadınlar, resmi tarihin söylemediği, görmediği ve kabul etmediğini dile getirerek hakikati kendi tanıklıkları üzerinden ve müzik aracılığıyla kurmaktadır. Onların ağıtları, hayata tutunma ve bir karşı koyuşu ifade etmenin yanı sıra, toplumsal söylem üreten, dinleyenleri şahitliğin parçası haline getirerek toplumsal sorumluluk yükleyen, bu sebeple de dönüştürücü potansiyeli olan eserlerdir. Aynı zamanda, kadın ağzı repertuvarın önemli bir parçası olarak kültürel mirasa ve toplumsal hafızaya dair belgelerdir. Bu araştırmada derlenen ağıtlardan seçilen iki farklı icra, birbirini tamamlayan ancak iki farkı işlevi bulunan keder ve üzüntü duygusunun birer temsili olarak incelenmektedir. Ağıtlar analiz edilirken duygulanımsal ve titreşimsel bir etkileşim alanı olarak ele alınmakta, sesin ölçülebilirliği ile sembolik özellikleri bir arada düşünülerek ağıtlara dair vokal analiz yöntemi geliştirilmektedir. Analizin parametreleri mekan, zaman, metin, beden ve jestler, nefes ve ağlama sesleri, stil ve vokal koreografi olarak belirlenmiştir. Önerilen vokal analiz yönteminin geleneksel yöntemlere alternatif olarak, ağıtların çok katmanlı yapısını ve performansa dair ayrıntıları açığa çıkardığı düşünülmektedir. Vokal analiz yöntemiyle beraber, performansın fikrini daha iyi anlayabilmek ve anlatabilmek adına görselleştirmenin yolları keşfedilmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda bir ağıt icrası üzerinden "rezonans küresi" ismi verilen görsel bir tasarım geliştirilmiştir. Vokal analiz yönteminin ve RK tasarımının, değişen parametreler tanımlanarak ve tasarıma eklenerek her ağıt eserine olduğu gibi ağıt dışındaki eserlere ve insan dışı performanslara uygulanmasının mümkün olduğu düşünülmektedir. Vokal analiz yöntemi ve RK tasarımı üzerine düşünürken, çok katmanlı ve çok yönlü bağlantılar felsefesini ortaya koyan posthuman eleştirel teoriden, fen bilimleri ile sosyal bilimlerin iç içeliğini benimseyen intradisipliner diyalog fikrinden ilham alınmıştır. Bu epistemolojik yaklaşımdan hareketle, müziği anlama ve analiz etme yöntemlerine dair yeni fikirlerin geliştirilmesine ve teorize edilmesine ihtiyaç olduğu düşünülmektedir.
-
ÖgeToplumsal cinsiyet açısından iş şarkıları ve bakım emeği: Ninniler(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2022-12-09) Acar, Begüm ; Oğul, Fatma Belma ; 404181001 ; MüzikolojiBu çalışma kapsamında ninniler ve bakım emeğine eşlik eden müzik pratikleri, emek ve müzik ilişkisini toplumsal cinsiyet açısından analiz etmek amacıyla ele alınmıştır. Erişilebilen en eski yazılı kayıtlara göre ninnilerin tarihi M.Ö. 2000'li yıllara kadar uzanmaktadır. Birçok toplumda ve farklı dönemlerde var olan ninniler çoğunlukla kadınlar tarafından üretilmiş ve sözlü gelenekle aktarılmıştır. Ninnilerin ve bakıma eşlik eden müzik pratiklerinin hem ebeveynlerin bakım işiyle doğrudan ilişkili olması hem de tıpkı hane içindeki karşılıksız emek süreçlerinde olduğu gibi değersiz veya ikincil olarak addedilmesi sebebiyle, bu çalışmada ninnilerin iş şarkısı/ türküsü çerçevesinde incelenmesi önerilmiştir. İş şarkıları/ türküleriyle bakım emeğinin içerik ve form olarak birçok karakteristik özelliği ortaklaşmaktadır. Benzer şekilde, bakım emeği ve ninnilerin de karakteristik özelliklerine dair birtakım ortaklıklar bulunmaktadır: Her ikisi de özel alanla ilişkilendirilir ve kadınların varsayılan doğasına atfedilir; standart formlar olmadığı için tanımlamak ve kategorize etmek zordur; doğaçlamaya açıklardır; tekrar içerirler; çoğunlukla kolay, niteliksiz ve basit olarak tarif edilirler ve bu sebeple göz ardı edilirler. Buradan yola çıkarak öncelikle iş şarkıları/ türküleri kavramının kapsamı ve bu konudaki çalışmalar özetlenerek Türkiye'de bu alanda yürütülen çalışmalar ele alınmış; ardından iş şarkıları/ türkülerinin toplumsal cinsiyet açısından anlamları ortaya konularak bakım emeği ile ilişkisi tartışmaya açılmıştır. Bu bağlamda bakım emeğine eşlik eden ninni ve benzeri formların iş şarkısı/ türküsü çerçevesinde toplumsal yeniden üretim yaklaşımıyla incelenmesi önerilmiştir. Araştırma süreci, ikincil kaynak incelemesi ve niteliksel araştırma yöntemleri kullanılarak yürütülen saha çalışması olmak üzere iki aşamalı bir şekilde kurgulanmıştır. İlk olarak sözlü gelenekle aktarılan ninnilere ilişkin ikincil kaynaklara dayalı bir inceleme yürütülerek ninnilerin genel olarak hangi kapsamda ele alındığına dair çerçeve; ninnilerden beklenen işlevlere, ninnilerin biçim ve içerik olarak nasıl tarif edildiğine ve ninnilerle ilgili çalışmalara yöneltilen eleştirilere odaklanarak özetlenmiştir. Ayrıca, Türkiye'de sözlü gelenekle aktarılan ninnilere ilişkin Cumhuriyet döneminde yürütülen ve bu üç başlık etrafında özetlenen çalışmaların içeriği görselleştirilmiş ve bir tablo olarak sunulmuştur. Ardından, ninnileri derleyen kaynaklar içerisinden konuyla doğrudan ilişkili olması sebebiyle bakım emeğini tarif eden yüz on (110) adet ninni metni seçilmiş ve bu metinlere dair yapılan içerik analizi sonucunda ninnilerin bakım emeğine dair şu ortak konuları içerdiği ortaya çıkmıştır: Kadınlara ait görülen hane içi sorumluluklar ve toplumsal cinsiyete dayalı iş bölümü, bakım emeğinin içeriği ve emek-yoğun özelliği, hanenin sosyo-ekonomik durumu ve ücretsiz aile işçiliği, hane içindeki bakım emeğinin yüküyle ilişkili olarak koca/ partner ve diğer akrabalarla ilgili dile getirilen şikayetler. Sözlü gelenekle aktarılan ninni metinlerinin incelenmesi sonucunda ortaya çıkan bu konuların, günümüzde dönüşen çocuk bakımı deneyimleriyle nasıl örtüştüğüne bakmak amacıyla halihazırda bakım veren ve çoğunlukla İstanbul'da yaşayan, 26-63 yaş aralığında olan 15 kadınla yapılan derinlemesine görüşmeler yoluyla bir saha çalışması yürütülmüş ve yöntem olarak etnomüzikolojideki feminist yaklaşımlar benimsenmiştir. Görüşmelerden elde edilen veriler 1970'lerde feminist teorisyenlerin Marksist yeniden üretim analizine getirdikleri eleştiri sonucunda ortaya çıkan toplumsal yeniden üretim yaklaşımı ışığında ve kesişimsel bir zeminde yorumlanmıştır. Bu bağlamda ninni ve benzeri müzik pratikleri, kültürel alanın yeniden üretimini bakım verenlerin bakış açısından aktaran bakım emeği anlatıları olarak değerlendirilmiştir. Görüşmelerde bakım verenlerin gündelik hayat deneyimleri içerisinde bakım emeği ve müzik ilişkisini nasıl yorumladığına, çocuk bakımı deneyimi özelinde ninni ve benzeri müzikal formları ne şekilde icra ettiğine ve bu formların taşıdığı potansiyel dönüşüm alanlarına odaklanılmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarından beri azımsanmayacak sayıda derlemeci ve araştırmacı tarafından ninnilerin yok olduğuna dair dile getirilen görüşlerin aksine, görüşmelerde günümüzde ninni pratiklerinin hâlâ devam ettiği aktarılmıştır. Ayrıca, hem bakım hem de müzik pratiklerinin piyasalaştığı koşullarda dahi bakım emeği ve müzik ilişkisinin özgül birtakım özelliklerini koruduğu da görüşmeler yoluyla tespit edilmiştir. Araştırma kapsamında yapılan değerlendirmeler sonucunda ilk olarak bakım emeğine eşlik eden müzik pratiklerinin kültürel üretim alanında toplumsal cinsiyetle ilişkisi ortaya çıkarılmıştır. Bu noktada öncelikle bakım emeğine eşlik eden müzik pratiklerinin güncel olarak çeşitlendiğini, farklı biçimlerde ve formlarda icra edildiğini gözlemlemek mümkündür. İkinci olarak, bu pratiklerin sevgi, bağlılık, yorgunluk, neşe, tükenmişlik vb. gibi bakım emeğiyle ilişkili birtakım duyguların ifadesi olmasının yanında, bakım işini kolaylaştırması amacıyla araçsallaştırılması da söz konusudur. Üçüncü olarak bakım emeğine eşlik eden müzik pratiklerinde oldukça yaygın şekilde görülen ihtiyaç veya iletişim temelli doğaçlama; bilinen ezgilere uygun yeni sözler üretilmesi, var olan sözlere uygun ezgiler üretilmesi, var olan ninni veya popüler müzik ürünlerinin yeniden yorumlanması veya tamamen belli bir anda doğaçlanan yeni ürünler ortaya çıkarılması şeklinde gerçekleşmektedir. Doğaçlamanın sunduğu yaratıcılık alanı, toplumsal dönüşümle koşut olarak değişen bakım rollerinin anlatısını sahiplenme ve yeniden üretme potansiyelini de taşımaktadır. Bakım ve müzikle ilişkili güncel deneyimler bir bakım emeği anlatısı olarak ele alındığında, ninni ve benzeri formların değişen bakım rolleri ve dijitalleşen müzik piyasası bağlamında toplumsal dönüşüm açısından taşıdığı potansiyel ortaya çıkmaktadır. İlk olarak kültürel hafıza aktarımı bağlamında kişisel tarihine sahip çıkmak ve geçmişle bağ kurmak amacıyla bu müzik pratiklerini sahiplenen bakım verenler, aynı zamanda şimdiye ve geleceğe yönelik değiştirmek istedikleri bakım sorumluluklarını veya eşitsizlikleri de göz önünde bulundurarak bu pratikleri, dolayısıyla anlatıları dönüştürmekte ve yeniden üretmektedir. Bu yolla yeniden üretilen kişisel deneyimler toplumsal bir dönüşüme de işaret etmektedir. İkinci olarak dijitalleşen müzik piyasasının, bakım emeğine eşlik eden müzik pratiklerinin üretimi ve tüketimi açısından bir standartlaşmaya yol açmakta olduğu görülse de görüşmeciler dijital kanalları kullanma biçimleri açısından kendi özgül yorumlarını ve yaklaşımlarını geliştirmiştir. Dolayısıyla bu tür kişisel anlatıların oluşturulması açısından bir standartlaşmadan bahsetmek zor görünmektedir. Üçüncü olarak toplumdaki eşitsizliklere alternatif yaratmak üzere üretilen/ yeniden gözden geçirilen ninniler ve çocuk şarkıları da dijital müzik piyasasının sahip olduğu alanların içerisinden gelişmektedir. Bakım emeğine eşlik eden müzik pratiklerinin ve ninnilerin bu bağlamda açtığı yaratıcı alan, hem bakım emeğinin toplumsallaşması hem de bakım etiği yaklaşımı çerçevesinde dayanışma temelli farklı ebeveynlik pratiklerinin anlatısını oluşturması açısından önemli görünmektedir. Bu bağlamda bu pratikler toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve bakım ilişkilerinin demokratikleşmesi amacıyla gerçekleşecek olası toplumsal dönüşümlerde önemli bir rol oynayabilir. Bunun ötesinde, doğrudan bu çalışmanın konusu olmasa da bahsi geçen ninni ve müzik pratikleri, özellikle COVID-19 pandemisi sonrasında müzik piyasasında gündeme gelen dayanışma temellinde kurulacak olası dönüşümler için de toplumsal mücadeleleri desteklemesi bağlamında bir alan yaratabilir ve hatta örnek teşkil edebilir.
-
ÖgeTürk müziğinde kadın toplulukları ve bir kadın müzik topluluğu örneği: Âvâze(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2022-01-10) Güvençoğlu, Şerife ; Çolakoğlu Sarı, Gözde ; 414172006 ; Müzikoloji ve Müzik TeorisiKadının toplumsal hayat ile birlikte, müzikte ve Türk müziğinde önemli bir yerinin olduğu bilinmektedir. Müzik içinde etkin roller alan kadınlar müzik toplulukları içinde de yer alarak varlıklarını sürdürmek için önemli çabalar göstermektedirler. Kadının müziğini tespite dair kaynakların azlığı veya müziğin farklı alanlarını ilgilendiren çalışmaların yaygınlaşması ile dünya müzik kültürleri içinde de "Müzikte Cinsiyet" ve özellikle de "Müzik ve Kadın" konusu uzun süredir ilgi çekmekte ve yeni başlıklar altında yeni araştırma alanları oluşturmaktadır.
-
ÖgeUfuk Avrupa Programı Açık bilim uygulamalarına yönelik beklentiler( 2022-02-02) Vural, Aslı ; TÜBİTAK Uluslararası İşbirliği Daire Başkanlığı AB Çerçeve Programları Müdürlüğü---
-
ÖgeUlusal Boyutlarıyla Açık Veri( 2022-10-26) Aydın, Ebru Soyuyüce ; Mengüç, Filiz ; TÜBİTAK ULAKBİMUluslararası Açık Erişim Haftası kapsamında 26 Ekim 2022 İTÜ Kütüphane Dökümantasyon Daire Başkanlığı tarafından, EELISA InnoCore Proje kapsamında düzenlenen "Açık Veri Nedir, Bilimi Nasıl Destekler?" başlıklı online webinarda yapılan sunumdur.