FBE- Geomatik Mühendisliği Lisansüstü Programı
Bu topluluk için Kalıcı Uri
1982 yılında Fen Bilimleri Enstitüsü bünyesinde, Jeodezi ve Fotogrametri adıyla açılan Geomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı altında bir lisansüstü programı olup, yüksek lisans ve doktora düzeyinde eğitim vermektedir.
Gözat
Sustainable Development Goal "none" ile FBE- Geomatik Mühendisliği Lisansüstü Programı'a göz atma
Sayfa başına sonuç
Sıralama Seçenekleri
-
ÖgeCumhurı̇yet Dönemı̇ basınında (1928 - 2000) harı̇ta ı̇çerı̇klerı̇nı̇n kartografı̇k yönden araştırılması, arşı̇vlenmesı̇, sınıflandırılması(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2021) Sarın, Pınar ; Uluğtekin, Nesibe Necla ; 671529 ; Geomatik MühendisliğiYazılı ve görsel medya organları; mekânsal bilginin topluma ulaşması için önemli iletişim aracıdır. Hiçbir grafik araç ya da metinsel anlatım, mekânsal bilgiyi haritalar kadar doğru ve hızlı bir şekilde iletememektedir. Dolayısıyla medyada yer alan bir olay ya da konuya ilişkin bilgi verilirken; ne, nerede, nasıl sorularının cevapları en iyi mekânsal görseller yoluyla somutlaştırılabilmektedir. Bu kapsamda, harita ve harita benzeri görselleri her gün milyonlarca okura ulaştıran gazetelerin sorumlulukları büyüktür. Özellikle Türkiye gibi mekânsal bilginin işlenmesi ve kullanımı ile ilgili temel eğitimin yetersiz olduğu ülkelerde, yazılı medya üzerinden topluma ulaşan harita ve harita benzeri görseller ile coğrafi eğitime katkı sağlanmaktadır. Gazetelerin her sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel gruptan insana ulaşan, hızlı, kolay ve ekonomik medya araçları olduğu düşünüldüğünde ise, içeriklerinde yer verilen mekânsal görsellerin kullanımlarına ilişkin bir çalışma yapmak önem kazanmaktadır. Bu doğrultuda; Türk harf devriminden itibaren basılmış 8 gazetenin 2000 yılına kadar olan mekânsal görselleri arşivlenmiştir. Belirtilen 8 gazete; Cumhuriyet (1928-2000), Hakimiyet-i Milliye (1928-1934), Ulus (1945-1975), Zafer (1949-1960), Milliyet (1950-2000), Tercüman (1955-1994), Sabah (1980-2000) ve Star (1999-2000) olarak belirlenmiştir. Bu gazeteler, yayınlandıkları dönem içinde çok tirajlı gazeteler arasından seçilmiştir. Gazetelerin mekânsal görsellerinin tespitine yönelik arşiv çalışması gazetelerin kütüphaneler ve web sayfalarında yer alan arşivleri üzerinden yürütülmüştür. Tez çalışması kapsamına ise; 7000'den fazla mekânsal görselden oluşan bu arşivden, yayını 1970 ve 2000 yılları arasındaki tarihsel periyot içinde devam eden 5 gazetede yer almış, harita ve harita benzeri görseller dahil edilmiştir. Bu beş gazete ise; Cumhuriyet (1928-2000), Milliyet (1950-2000), Tercüman (1955-1994), Sabah (1980-2000) and Star (1999-2000)'dır. Bu kapsamda; 3452 harita ve harita benzeri görsel, kartografik ve tematik olarak incelenmiş, mekân bazlı ve web tabanlı bir veritabanı üzerinde geometrik ve tematik bilgilerine göre kategorize edilmiştir. Ayrıca her görsel yeryüzünde temsil ettiği coğrafyayla ilişkili olarak georeferanslandırılmıştır. Gazetelerde yer alan harita benzeri görseller; plan/kroki, karikatür, küre ve fotoğraf gibi alt başlıklar altında kategorize edilmiş, aynı zamanda gazete içinde bulunduğu bölüme ilişkin kayıt oluşturulmuştur. Karikatür başlığı altında değerlendirilen görsellerin politik içerikte olup olmamasına göre bir alt kriter oluşturulmuştur. Yaklaşık ölçek tipine göre de sınıflandırılan her harita benzeri görsel, mekânsal olarak bir Google haritası üzerine yapılan işaretleme ile georeferanslandırılmıştır. Haritalar ise kartografik analiz aşamasını oluşturan asıl veri grubunu oluşturmaktadır. Veritabanına harita olarak kaydedilen her görselin, harita tipi ve harita elemanları belirlenmiştir. 'Harita Tipi' başlığı altında haritalar; 'Genel Amaçlı Haritalar' veya 'Görüntü Haritaları' alt başlıkları altında değerlendirilmiştir. Genel amaçlı harita olduğuna karar verilen bir harita ise; 'Atlas', 'Topografik', 'Tematik ' ya da 'Özdeş' başlıkları altında sınıflandırılmıştır. Tematik haritalar ise kullandığı görsel değişken ve işaretlere göre; 'Oransal İşaretli harita', 'Resimsel işaretli harita', 'Ağ harita', 'Akış haritası', 'Nokta harita', 'Eş değer eğrili harita', 'Renkli harita', 'Renk tonlu harita', 'Doku' ya da 'Diğer' başlıkları altında sınıflandırılmıştır. Harita tipi başlığındaki bir diğer ana başlık olan görüntü haritaları ise 'Uydu Görüntüleri' ya da 'Hava Fotoğrafları' şeklinde iki alt başlık altında değerlendirilmiştir. Veritabanına harita olarak girişi yapılan her görselin harita elemanlarına ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır. 'Başlık', 'Ölçek', 'İşaret tablosu', 'Yöneltme elemanları, 'Ek harita, 'Harita yazıları', 'Üretim ve kaynak bilgisi', 'Projeksiyon ve datum bilgisi' gibi harita elemanlarının kullanımlarına ilişkin bilgiler veritabanına kaydedilmiştir. Ayrıca her görsele ilişkin yaklaşık ölçek bilgisi tespit edilmiş, görseller; 'Lokal', 'Bölgesel', 'Kıtasal' ve 'Global' olmalarına göre dört alt sınıfta incelenmiştir. Harita benzeri görseller de olduğu gibi veritabanına girişi yapılan bütün haritalar, bir Google harita üzerinden georeferanslandırılmıştır. Görsellerin tematik kapsamına ilişkin değerlendirmeler de yapılmış, ilk olarak her görselin tespit edildiği gazete bölümü tespit edilmiştir. Haber, spor, köşe yazısı, reklam/ilan gibi gazete sayfalarında yer alan mekânsal görseller ilgili başlıklar altında kaydedilmiştir. Ayrıca haber sayfalarında yer alan mekânsal görsellerin konularına ilişkin değerlendirme yapılmış, hazırlanan veritabanına kaydı bu şekilde sağlanmıştır. Dolayısıyla politik, ulaşım, suç, trafik, doğal kaynaklar, kirlilik, tarih, din gibi içeriklerde yer alan harita ve harita benzeri görsellere veritabanında yapılan sorgulamalar yoluyla ulaşılmaktadır. Ayrıca belirtildiği şekilde veritabanının sunduğu sorgulama olanakları yardımıyla, belirtilen harita ve harita benzeri görsellerin görüntülenebilmesi ve sorgulanması www.mapstoreofnews.com adresi üzerinden sağlanabilmektedir. İlgilenilen tarihsel dönem temel alınarak, araştırma kapsamına alınan gazetelerden sağlanan görseller, veritabanı üzerinde gazete ve ilgilenilen yıl aralığı seçilerek tekli veya çoklu olarak sorgulanabilmektedir. Bu kriterlere ek olarak kartografik ve/veya tematik kriterlere ilişkin sorgulama olanaklarından da yararlanılmaktadır. Ayrıca veritabanı yoluyla, sorgulama yapılmak istenen coğrafi bölge bir Google haritası üzerinden seçilerek, o alana ilişkin harita ve harita benzeri görsellere ulaşım sağlanabilmektedir. Sorgulama sonrası web arayüzünden listelenen görsellerin ekran çıktılarına ulaşılabilmektedir. Bu ekran çıktılarında, bir görselin ait olduğu 'yıl', 'gazete' gibi bilgiler sağlanabilirken, görsele ilişkin kartografik, tematik ve mekânsal bilgilere de ulaşılabilmektedir. Kartografik, tematik ve mekânsal sorgulama olanakları ile veritabanı üzerinden veri analizi gerçekleştirilmiştir. 30 yıllık tarihsel dönem boyunca 5 gazeteden elde edilen 3452 görsele ilişkin tematik, kartografik ve mekânsal analizler yapılmıştır. Bu kapsamda her harita ve her harita benzeri görsele ilişkin gözlem ve inceleme sonuçları literatürde yapılmış benzer çalışmalarla karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, geniş bir tarihsel dönem içinde, çeşitli amaçlarla gazeteler bünyesinde kullanılan mekânsal görsellerin; toplumu etkisi altına alan, savaş, barış, göç ve doğal afetler gibi travmatik sosyal olaylar sırasında gazeteler içinde kullanımının arttığı görülmüştür. Bu doğrultuda, mekânsal görsellerin gazeteler içinde yer verilme önceliği olan, etkili grafik araçlar olduğu sonucuna varılmaktadır. Ayrıca spekülatif kapsamı olan bazı haber içeriklerinde de haberin vurgu ve etkisini artırmak için haritaların kullanıldığı tespiti yapılmış, bu doğrultuda haritaların, gazetelerde verilmek istenen argümanı vurgulayıcı etkisinin gazete karar vericileri tarafından bilinen ve kullanılan bir gerçek olduğu görülmüştür. Gazeteler içinde kullanılan mekânsal görsellerin kartografik bilgi kuramı kapsamında; bilgi veren, bilgi vermeyen, yanlış bilgi veren ve spekülatif bilgi veren şeklinde dört alt başlığa ayrılabileceği görülmüştür. Bu doğrultuda, haritalar aracılığı ile verilen geometrik ve öznitelik bilgilerinin işaretleştirilmesine ilişkin eksik ve yanlış kullanım örnekleri değerlendirilmiş, gazete haritalarının daha çok dekoratif amaçlarla kullanılan grafik tamamlayıcılar olduğu sonucuna varılmıştır. Mekânsal görsellerin genel olarak teknik olarak hatalı ve/veya eksik, basit çizimler olduğu tespit edilmiştir. Haritaların grafik ve öznitelik bilgilerinin genellikle belirli bir hiyerarşi gözetilmeden, gazetenin genel tasarım ölçütleri esas alınarak tasarımlandığı görülmüştür. Ayrıca genel olarak gazetelerde yer verilen mekânsal görsellerin üretim ve kaynak bilgilerine yer verilmediği izlenmiştir. Bu durumun fikri sınai haklar çerçevesinde ele alınmasına ilişkin öneriler getirilmiştir. Bu çerçevede gazete karar vericilerinin, gazetede kullanılan haritaları iyileştirmeye yönelik olarak ortaya koyabilecekleri eylemsellikler tartışılmıştır. Gazeteler içinde kullanılmadan önce teknik ve tematik yönüyle hiçbir editoryal incelemeye tabi tutulmayan haritaların kullanımına ilişkin değerlendirmeler aktarılmış, konunun hukuki ve teknik yönüne ilişkin öneriler getirilmiştir. Bütün bu değerlendirmeler doğrultusunda, harita ve harita kullanımı alanında önemli bir noktaya işaret ettiği düşünülen çalışma ile Türkiye'de belirli bir dönem arasında yayınlanan gazetelerin kartografik olarak değerlendirilmesi ele alınmıştır. Veritabanının mekân bazlı olarak tasarlanması, tasarımına ilişkin ortaya konan bakış açısı ve teknik özellikleri açısından Türkiye ve Dünya'da ilk kez bu kapsamda bir çalışma yapılmıştır. Çok disiplinli çalışmalara olanak sağlayacak veritabanı, ihtiva ettiği mekânsal görseller ve veri analizi sonuçları ile başka çalışmalar için işaret edilmemiş birçok noktanın ortaya çıkarılmasını sağlayacak bir ürün olarak değerlendirilmektedir.
-
ÖgeOverview of deformation monitoring techniques: A case study of structural displacement analysis(fen Bilimleri Enstitüsü, 2020) Hussein, Rihab Tawfeeq ; Erol, Bihter ; 637393 ; Geomatik MühendisliğiThe study aims to monitor the health and safety of structures that subject to changes in operational and environmental conditions, which make it difficult to detect and assess damage of structure. The objective of study is to preceive damages by applying structural health monitoring (SHM) to existence of these progressions in operational and environmental conditions. A case study is a simulation experiment of test-bed structure in a laboratory consists of three-story building subject to lateral excitation by electromagnetic shaker. The data has been collected, recorded by Los Alamos National Laboratory Elói Figueiredo, Engineering Institute in US and shared to scientific community for research purposes. The mentioned data were analysed in the content of this study by using Fast Fourier Transform method to measure the displacement of each story. The displacement of the three-story structure under excitation load was measured in different states condition to convert time domain into the frequency domain. The testing was repeated for different structural state conditions and measurement were recorded for each state to perceive deformation when the structure has experienced basic change caused by operations and environment impacts for this purpose seventeen state condition were set up. The results were interpreted in the conclusion section.
-
ÖgeParticulate matter 2.5 – PM2.5 mapping using MODIS satellite data and multivariate non-linear regression analysis over Marmara Region – Turkey(Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2021) Aldabash, Midyan ; Bektaş Balçık, Filiz ; 692447 ; Geomatik MühendisliğiThis study estimated and mapped the dry-mass concentrations of PM2.5 (Particulate Matter 2.5) on the ground-level for the Marmara Region, Turkey, during 2013-2017, using multivariate nonlinear regression analysis. The study was conducted using AOD550 (Aerosol Optical Depth at 550 nm) derived from the collection C6.1 of MODIS (Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer) Aqua and Terra of the NASA (National Aeronautics and Space Administration), meteorological variables of the ERA-5 assimilation of the ECMWF (European Centre for Medium-Range Weather Forecasts), and PM2.5 ground measurements of the UHKİA/NAQMS (National Air Quality Monitoring System) ground-stations network. MODIS AOD data were validated against AERONET (AErosol RObotic NETwork) ground-based sunphotometer AOD obtained from three sites around Turkey. In addition, MODIS AOD was compared to MERRA-2 (Modern-ERA Retrospective Analysis for Research and Application) Version 2 of AOD 550nm. The study aims mainly to map the PM2.5 dry-mass concentrations using MODIS C6.1 AOD550 gridded data over the Marmara Regions, Turkey, for the period between 2013 and 2017. Since a wide variety of health issues are attributed to PM2.5, we aim to assess human exposure to high PM2.5 concentrations in the region due to analyzing the spatiotemporal variability of PM2.5. Besides, an objective is to evaluate the efficiency of the MODIS sensor to retrieve AOD at 550 over the study area using both sunphotometer and gridded data. The fourth objective is to examine the associations between meteorological conditions and PM2.5. Finally, Turkey is a candidate country for a European Union membership. Therefore, we aim to assess the vulnerability of humans in the Marmara region to excessive PM2.5 concentrations based on the E.U.s' air quality regulations. Datasets of AOD obtained from three sites (METU-ERDEMLI, ATHENS-NOA, and Cyprus CUT-TEPAK) of AERONET ground-based sunphotometer were used to validate MODIS AOD. Collocated AOD pixels from the Terra and Aqua daily rasters were averaged and combined to improve the availability AODs. However, MODIS Terra, Aqua, and combined Terra/Aqua AOD datasets were validated independently against AERONET. Also, the three MODIS datasets were compared to the MERRA-2 AOD datasets of Morning, Noon, combined Morning/Noon, respectively. Furthermore, the statistics of both dataset validation versus AERONET were investigated under different R.H. conditions. According to the statistics of seasonal and daily regression analysis, MODIS AOD is better than MERRA-2 by the mean of R2, MAE, and RMSErel. Combined AODs from MODIS Terra/Aqua and MERRA-2 Morning/Noon exhibited better validation results than the individual datasets against AERONET AOD. Apparent annual cycling was demonstrated by the three datasets of AOD over Turkey. Though, MODIS underestimated while MERRA-2 overestimated AERONET. In addition, MODIS was found more efficient than MERRA-2 in detecting extreme episodes of AOD over Turkey. Particles' hygroscopic growth by humidity changes aerosols' microphysical characteristics. It was found that the R2 of the regression analysis increases in low RH conditions. However, no significant changes were found in the MAE/RMSErel. Therefore, MODIS combined Terra/Aqua AOD dataset has been chosen to estimate PM2.5 concentrations over the Marmara Region. The linear correlation between ambient MODIS AOD and PM2.5 has been found weak (R2=0.152). The hygroscopic growth effects of R.H. (Relative Humidity) on the particles were corrected by the nonlinear extinction coefficient 𝑓(𝑅𝐻). Also, BLH (Boundary Layer Height) has been utilized to estimate the AOD at the ground level (AODh0). The MODIS combined Terra/Aqua AOD outcomes were divided by the BLH values obtained from ERA-5 meteorological gridded datasets. Daily mean pixel values of relative humidity, boundary layer height, temperature, wind speed, precipitation, and sea level pressure, were calculated from averaging every days' provided ERA-5 rasters. However, daily pixel values of resultant wind speed have been calculated from the vertical and horizontal wind speed rasters. The meteorological variables were added to the MODIS AOD in a multivariate additive model to improve the PM2.5–AOD relationship. Meteorological variables along with the 𝑓(𝑅𝐻) and BLH corrections have been found increasing the additive models' R2 into 0.492. Collection window of 3x3 pixels (30x30 km2) of the MODIS AOD was used to calculate the daily values of AOD over every PM2.5 measuring site. Thus, to increase the daily AOD values' representativity, only the collected number of daily matchups resulted from averaging more than 5 pixels were considered in the model. Since R.H. changes the aerosols' microphysical properties, daily matchups with extreme humidity events (R.H.>90%) were excluded from the model. Besides, minimal values of PM2.5 (PM2.5<5 μg/m3) are hard to be detected by the statistical models; thus, they were excluded to reduce bias and improve R2. Although 7% of the data were excluded, the models' R2 increased to 0.602. At the last stage of the model, monthly and seasonal predictors were added to optimize the models' efficiency and statistics. The last stage of the model caused a 14% inclination for the models'R2. Clear annual cycling of PM2.5 was detected by both the model and datasets of ground stations. The monthly average PM2.5 was found to decrease in summer and reach its maximum in the winter season. The concentrations reached their maximum in January (39 μg/m3) and reached their minimum in July (13 μg/m3). This could be explained by burning low-quality coal and fossil fuels for heating in the cold months. Also, the model tends to underestimate and overestimate PM2.5 in the months of winter and summer, respectively. Daily maps of PM2.5 were averaged for every month to reduce the missing pixels and produce monthly- seasonal- and annual-average maps of PM2.5. Availability of pixels in every raster ranged between 33% and 66% for winter and summer, respectively. Compared to other cities of the region, the monthly average map of PM2.5 has shown high concentrations over Edirne, Bursa, and Kocaeli. This is due to the intensive burning of coal and fossil fuels for heating. According to the E.U.s' (European Union) limit of PM2.5 (25 μg/m3), the seasonal and annual maps were classified to produce the E.U.s' exceedance maps. The seasonal exceedance maps showed that the PM2.5 exceeds the limit in most of the Marmara Region in winter. However, more than 90% of the region is lower than the E.U.s' limit for the other three seasons. The annual exceedance maps clearly showed that the area of exceedance declined from 11.8% to 2.1% between 2013 and 2017, respectively. Finally, the model outcomes of PM2.5 were validated against ground measured PM2.5. Since PM2.5 seasonal and annual variability were found in the Marmara Region, leave-one-out CV Cross-Validation (CV) was conducted on a seasonal and annual basis. The number of available matchups of the leave-season-out for winter was found the least among the four seasons. However, a good agreement is found between the model-estimated and ground-measured PM2.5. The R2 ranged between 0.51 and 0.65 for spring and summer, respectively. The final R2 and RMSErel were 0.687 and 27%, respectively. However, the model underestimated the extreme events of PM2.5, especially in winter.