FBE- Hidrolik ve Su Kaynakları Mühendisliği Lisansüstü Programı
Bu topluluk için Kalıcı Uri
İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı altında bir lisansüstü programı olup, yüksek lisans ve doktora düzeyinde eğitim vermektedir.
Gözat
Yazar "Aksoy, Hafzullah" ile FBE- Hidrolik ve Su Kaynakları Mühendisliği Lisansüstü Programı'a göz atma
Sayfa başına sonuç
Sıralama Seçenekleri
-
ÖgeFiltre Edilmiş Yuvarlatılmış Minimumlar Taban Akışı Ayırma Yöntemi(Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Kurt, İlker ; Aksoy, Hafzullah ; Hidrolik ve Su Kaynakları Mühendisliği ; Hydraulics and Water Resources EngineerinTaban akışının bilinmesi su kaynakları yönetiminde, su temini, su kalite ve miktar tahminlerinde kullanılarak gerçekçi bir planlamaya öncü olur. Bir havzadaki taban akışının doğru tahmini havzanın doğal beslenme kaynaklarının kalite ve potansiyeli hakkında bilgi verir. Özellikle kurak mevsimlerde kullanılabilir su potansiyeli yine taban akışının bilinmesine dayalı olarak tahmin edilir. Sulama, su temini, hidroelektrik projeleri, akarsu taşımacılığı, atıksu seyreltmesi gibi su projelendirme ve işletmesi alanlarında, yağış-akış ilişkilerinin kurulduğu matematiksel modelleme gibi birçok çalışma alanında taban akışı tahmini çok önemlidir. Bu çalışmada, hidrograf çekilme eğrisi analizi ve literatürde kabul görmüş taban akışı ayırma yöntemleri hakkında bilgi verilmiştir. Bu yöntemlerden yaygın olan İngiliz Hidroloji Enstitüsü’nün yuvarlatılmış minimumlar yöntemi (İHEY) ile onun revize edilmiş şekli (RİHEY) ve Dijital Filtreleme Yöntemi (DF) günlük ortalama akım verilerine uygulanmış, DF ayrıca aylık verilerde de kullanılmıştır (ADF). Bu çalışmada İHEY ve DF’nin birleştirilmesi ile oluşturulan ve günlük ortalama akım verilerini kullanan yeni bir taban akışı ayırma yöntemi (FİHEY) teklif edilmiştir. Uygulama alanı olarak Batı Karadeniz Bölgesi’nden Filyos Havzası seçilmiş, havzadaki Elektrik İşleri Etüt İdaresine ait 1319, 1333, 1335 no’lu akım gözlem istasyonlarının günlük ortalama akım verileri kullanılmıştır. Yukarıda adı geçen yöntemler kullanılarak taban akışı toplam akıştan ayrılmış, böylece taban akışı indeksi hesaplanmıştır. Sonuçlar hem istasyon, hem de havza bazında değerlendirilmiştir.
-
ÖgeFırat Akarsu Havzası İçin Topoğrafik Ve Hidrometeorolojik Veriye Dayanan Taban Akışı Ayırma Modeli(Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013-07-19) Zaifoğlu, Hasan ; Aksoy, Hafzullah ; 10005640 ; Hidrolik ve Su Kaynakları Mühendisliği ; Hydraulics and Water Resources EngineerinSu, yüzyıllar boyunca insanoğlunun günümüzdeki medeniyetler seviyesine gelmesinde çok önemli bir rol oynamıştır. Tarihe bakıldığında bütün büyük uygarlıkların su kenarında kuruldukları görülmektedir. Günümüzde ise gelişen teknolojiyle birlikte sudan içme ve kullanma suyu, sulama, enerji üretimi gibi daha geniş alanlarda faydalanılmaktadır. Buna paralel olarak akarsulardan daha fazla ve daha etkin yararlanma ihtiyacı doğmuştur. Bu yüzden araştırmacılar akarsulardaki toplam akışı ve akışın bileşenlerini inceleme sürecine girmişlerdir. Bir akarsudaki toplam akış, dolaysız akış ve dolaylı akış (taban akışı) olarak iki kısma ayrılarak incelenebilir. Dolaysız akış, yüzeysel akış ve gecikmeye uğramamış yüzeyaltı akışı, dolaylı akış ise yeraltı akışı ve gecikmeye uğramış yüzeyaltı akışıdır. Taban akışı özellikle kurak mevsimlerde akarsu yatağındaki akışın büyük bir kısmını, bazen de tamamını oluşturmaktadır. Hızı yavaş olduğundan akarsuya erişimi uzun bir süre alır ve akarsuyu sürekli besleyen bir kaynak niteliğindedir. Taban akışı akarsudaki akımın önemli bir kısmını oluşturduğundan kuraklık tahminlerinde, su yönetimi ve planlama çalışmalarında, su temini, hidroelektrik projeleri, akarsu taşımacılığı, atıksu seyreltilmesi, akarsulardan tarım ve enerji üretimi amaçlı su çekilmesi gibi çok sayıda farklı çalışma alanı için kullanılmaktadır. Bu nedenle taban akışını toplam akıştan ayırmak veya tahmin etmek önemlidir. Bu çalışmada literatürde genel kabul görmüş hidrograf analizine dayanan birtakım yöntemler özetlendikten sonra çok değişkenli regresyon denklemlerini geliştirmede kullanılan regresyon analizi yöntemi anlatılmıştır. Taban akışı ayırma yöntemleri içerisinde yaygın olarak kullanılan İngiliz Hidroloji Enstitüsü’nün yumuşatılmış minimumlar yöntemi (İHEY) günlük ortalama akım verilerine uygulanarak taban akışı indeksi hesaplanmış ve regresyon denklemleriyle yapılan taban akışı tahminleriyle karşılaştırmada kullanılmıştır. Ayrıca akarsu havzasının topoğrafik ve hidrometeorolojik verileri ile model serbest değişkenleri oluşturulmuştur. Bu çalışmada çoklu regresyon analizi yapılarak önce taban akışı indeksi, ardından taban akışını havzanın topoğrafik ve hidrometeorolojik özelliklerinden tahmin etmek için kullanılabilecek iki denklem geliştirilmiştir. Bu denklemler çoklu regresyon analizini pratikleştiren PASW İstatistik 18 programı yardımıyla oluşturulmuştur. Uygulama alanı olarak Türkiye’nin en büyük su potansiyeline sahip Fırat nehri havzası seçilmiştir. Havzadaki Elektrik İşleri Etüt İdaresi’ne (EİEİ) ait 15 akım gözlem istasyonunun günlük ortalama akım verileri kullanılmış ve yukarıda bahsedilen yöntemler kullanılarak taban akışı indeksi ve taban akışı debileri tahmin edilmiştir. Sonuç olarak elde edilen tahminler İHEY yöntemi ile karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Geliştirilen denklemlerin İHEY yöntemine benzer sonuçlar verdiği, bu nedenle kullanılabilir olduğu anlaşılmıştır.
-
ÖgeKurak Bölge Aylık Yağışlarının Markov Zinciri Eklenmiş Koşullu Yapay Sinir Ağları İle Tahmini(Fen Bilimleri Enstitüsü, 21.11.2008) Dahamsheh, Ahmad ; Aksoy, Hafzullah ; Hidrolik ve Su Kaynakları Mühendisliği ; Hydraulics and Water Resources EngineerinSu kaynaklarının etkin bir şekilde planlanması ve yönetimi için yağışın doğru bir şekilde tahmin edilmesi büyük önem taşımaktadır. Hidrometeorolojik zaman serilerinin tahmini, zaman serisini etkileyen parametrelerin belirsizliğinden dolayı en zor işlerden biridir. Yapay sinir ağlarına dayalı kurak bölge yağış tahmin modelleri literatürde çok sınırlı sayıda bulunmaktadır. Bu çalışmada ileri beslemeli geri yayılım yapay sinir ağları, radyal tabanlı işlemci yapay sinir ağları, genelleştirilmiş regresyon yapay sinir ağları ve çok değişkenli doğrusal regresyon yöntemleri kullanılmıştır. Modellerin performansını arttırmak için Markov zincirleri, yapay sinir ağları ve çok değişkenli doğrusal regresyon modelleri ile birleştirilerek yeni modeller kurulmuştur. Yapay sinir ağları ve çok değişkenli doğrusal regresyonun modellerini geliştirmek için eğitme verileri sentetik serilerle uzatılarak güçlendirilmiştir. Sentetik serileri türetmek için Thomas-Fiering modeli kullanılmıştır. Çalışmada geliştirilen modellerin özellikle maksimum yağışları tahmin etmede zorlandıkları görüldüğünden modelleri iyileştirmek için koşullu yapay sinir ağları ve koşullu çok değişkenli doğrusal regresyon yöntemleri geliştirilmiştir. Uygulama için Ürdün’ün değişik bölgelerinden üç meteoroloji istasyonu (Amman, Baqura ve Safawi) seçilmiştir. Çalışmada kullanılan veriler değişik homojenlik testlerinden geçirilmiştir. Kullanılan testlere göre Ürdün’ün bu üç istasyonunun yağış verilerinin homojen olduğu belirlenmiştir. Gelecek ayın yağışını tahmin etmek için önceki aylara ait yağış verileri geliştirilen modellerde girdi olarak kullanılmıştır. Sonuç olarak yapay sinir ağları ve çok değişkenli doğrusal regresyon modellerinden iyi sonuç alınmadığı görülmüş, Markov zincirleri ile birleştirilmiş yapay sinir ağları ve çok değişkenli doğrusal regresyon modellerinin kuru ayların tahminlerinde büyük başarı gösterdikleri anlaşılmıştır. Sentetik serilerle güçlendirilmiş yapay sinir ağları ve çok değişkenli doğrusal regresyon modellerinin de performanslarının yeterli olmadığı görülmüştür. Koşullu yapay sinir ağları ve koşullu doğrusal regresyon modellerinin ise yağış tahmininde büyük başarı gösterdiği anlaşılmıştır.
-
ÖgeKuruyan Akarsularda Taban Akışının Ayrılması(Fen Bilimleri Enstitüsü, ) Pektaş, Ali Osman ; Aksoy, Hafzullah ; Hidrolik ve Su Kaynakları Mühendisliği ; Hydraulics and Water Resources EngineerinBu çalışmada İngiliz Hidroloji Enstitüsü tarafından geliştirilen yuvarlatılmış minimumlar taban akışı yönteminin kuruyan akarsularda kullanımına ait bir uygulama verilmiştir. Uygulama verisi Trakya Bölgesi’ndeki Ergene havzasında bulunan Şeytan Deresi’nden alınmıştır. Günlük ortalama akım verileri ile kullanılan bu yöntemin kullanımı kolay bir bilgisayar programı da geliştirilmiştir.
-
ÖgeKuruyan Akarsuların Günlük Akımlarının Modellenmesi(Fen Bilimleri Enstitüsü, 1998) Aksoy, Hafzullah ; Bayazıt, Mehmetçik ; 75026 ; Hidrolik ve Su Kaynakları Mühendisliği ; Hydraulics and Water Resources EngineeringHidrologların ilgisini bugüne kadar çok az çeken kurak ve yan kurak bölge akımlarının modellenmesi, dünyadaki su kaynaklarının özellikle miktar ve kalite bakımından çok konuşulduğu şu günlerde büyük bir önem taşımaktadır. Kurak bölge akımlarının tipik özelliği yılın belli dönemlerinde kurumalarıdır. Bu yüzden sulak bölge akımlarına yönelik yapılan modelleme çalışmaları kurak bölge akımlarına uygulanamamaktadır. Ayrıca kurak bölge akımlarının modellenmesi sulak bölge akımlarının modellenmesinden daha fazla parametre içeren modeller ile mümkün olabilmektedir. Günlük akımların modellenmesinde kullanılan verilerin çokluğu hesaplan artırdığından bilgisayar teknolojisinin yaygın kullanıma girmesi ile ilk kez 1960'lı yılların ortalarından itibaren bu konuya yönelimler başlamıştır. Kurak bölge günlük akımları ise pek incelenmemiştir. Literatürde gözlenen eksiklik ve günümüz koşullarında konunun önemi gözönünde bulundurularak zaman zaman kuruyan akarsuların günlük akımlarının modellenmesi amacı ile bir model geliştirilmiştir. Model aşağıdaki adımlardan oluşmaktadır: 1. Akım Oluşan Günlerin Belirlenmesi: Model önce herhangi bir günde akımın oluşup oluşmayacağını belirlemektedir. Bu amaçla 2-durumlu bir Markov zinciri kullanılmıştır. 2. Akımda Artma Olan Günlerin Belirlenmesi: Akımın oluşacağının tahmin edildiği bir günde akım artmış veya azalmıştır. Bu durum için de 2-durumlu bir Markov zinciri kullanılmıştır. Kuruyan akarsularda akım değeri ya artmakta, ya azalmakta ya da sıfır olmakta, yani akarsu kurumaktadır. Kuruyan akarsuların bu üç durumunu içeren 3-durumlu bir Markov zinciri kullanılarak akım değerinin arttığı, azaldığı veya akarsuyun kuruduğu günler belirlenebilir. 3. Artma Miktarının Belirlenmesi: Akımda artma olan günlerde artma miktarının belirlenmesi amacı ile 2-parametreli gamma dağılımı kullanılmış, böylece hidrografin yükselme eğrisi oluşturulmuştur. 4. Çekilme Eğrisi Şeklinin belirlenmesi: Akım olan ancak akım değerinin bir önceki güne göre azaldığı bir günde hidrografin çekilme eğrisi gözlenir. Çekilme eğrisinin benzeştirilmesi için gözlenen verilerden en uygun çekilme eğrisi şekli belirlenmiş, bunun için kullanımı çok yaygın eksponansiyel çekilme denklemi kullanılmıştır. Bu şekilde özetlenebilen modelle türetilen serilerin gözlenen seriye benzerliğine akım serisinin çok sayıda karakteristiğinin gözlenen ve türetilen değerlerinin karşılaştırılması ile karar verilmiştir. Bu model kullanılarak akarsu yapılarının hidrolojik çalışmalarında gerekli olan uzun akım serilerinin türetilmesi, böylece planlanan akarsu yapısının maksadını daha güvenli ve ekonomik bir şekilde gerçekleştirmesi mümkün olacaktır.
-
ÖgeKıyı yapılarının laboratuvar çalışmaları ve Güzelce yat limanı modelinin incelenmesi(Fen Bilimleri Enstitüsü, 1993) Aksoy, Hafzullah ; Savcı, M. Emin ; 39193 ; Hidrolik ve Su Kaynakları MühendisliğiKıyı ve deniz yapılarının, laboratuvarda belli bir ölçekle yapılan modellerinde amaç, projenin minimum maliyetle en iyi performansı göstermesidir. Bu amaçla kurulan modellerde yapılan isler, bu çalışmanın kapsamına alınmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde bir limanın en genel tanımı verilerek sınıflandırma yapılmış ve yat limanları (marinalar) hakkında bilgi verilmiştir. Bu bölümde, ayrıca çalışmanın amacı belirtilmiştir. İkinci bölümde, liman model leme çalışmalarında kullanılacak dalga karakteristikleri (dalga yüksekliği, dalga periyodu, v.b.)'nin elde edilmesi için yapılan dalga iklimi çalışmaları anlatılmıştır. Üçüncü bölüm, fiziksel modellere ayrılmış, liman tasarımında fiziksel modellerin yeri ve önemi belirtilmiştir, ölçek seçme kriterleri ile ölçek seçmede kısıtlayıcı faktörlerden sonra, bu çalışmanın yapıldığı iki ve Uç boyutlu model kanal ve havuzları, bu arada da ölçme sistemi tanıtılmıştır. Dördüncü bölümde, açık denizden kıyıya doğru gelen dalgaların dönme, sapma, sığlaşma gibi nedenlerle değişimi ele alınmış, bu konuda yapılmış çalışmalardan söz edilmiştir. Besinci bölüm, kıyı yapılarını etkileyen temel sorunlardan biri olan katı madde hareketine ayrılmıştır. Bu hareketin temel nedenleri etraflıca anlatıldıktan sonra, katı madde süreklilik denklemi ve kıyı boyu katı madde hesabında en çok kullanılan CERC formülü üzerinde bilgiler verilmiştir. Bu bölümün sonunda da kıyı çizgisi değişimlerinin matematik modeli ve sınır koşulları tanıtılmıştır. Çalışmanın altıncı bölümünde ise dalgakıranlar üzerine detaylı bilgi verildikten sonra, dalga etkisi altında meydana gelen hasarlar tanıtılmış ve hasar kriterleri sunulmuştur. Dalgakıranın koruyucu tabakasını oluşturan tasların ağırlığını bulmada kullanılan ve stabilite formülleri olarak adlandırılan formüller ve bu formüllerde stabilite katsayısını etkileyen birincil ve ikincil faktörler anlatılmıştır. Ayrıca dalgakıran tasarımında gözönüne alınması gereken çevresel ve jeolojik faktörler ile risk analizi ve ekonomik çalışmalar hakkında gerekli bilgiler verilmiştir. Yedinci bölümde, yapılan deneyler tanıtılmış ve deney sonuçları verilmiştir. Sekizinci bölümde ise bu sonuçlar değerlendirilmiştir.