FBE- Jeoloji Mühendisliği Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans

Bu koleksiyon için kalıcı URI

http://hdl.handle.net/11527/60

Gözat

Yazar "Akyüz, Hüsnü Serdar" ile FBE- Jeoloji Mühendisliği Lisansüstü Programı - Yüksek Lisans'a göz atma
  • Öge
    İstanbul İli, Sazlıbosna (arnavutköy) - Kayabaşı (başakşehir) Civarının Jeolojisi Ve Yapısal Evrimi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 2014-11-21) Balamir, Mert ; Akyüz, Hüsnü Serdar ; 10056777 ; Jeoloji Mühendisliği ; Geological Engineering
    İstanbul ilinin batısında yer alan Sazlıbosna-Kayabaşı civarında ayrıntılı jeolojik incelemelerle bölgedeki formasyonların litolojik, stratigrafik ve yapısal özellikleri araştırılmıştır. Bu araştırma kapsamında 1/25000 ölçeğinde jeoloji haritası ve kesitleri hazırlanmıştır. Bölgede Alt Karbonifer yaşlı Trakya Formasyonu, Eosen yaşlı Hamamdere, Soğucak ve Ceylan Formasyonları ve Miyosen yaşlı Çukurçeşme Formasyonları yer almaktadır. Alt Karbonifer yaşlı, kumtaşı-şeyllerden meydana gelen Trakya Formasyonu sahanın temelini oluşturur. Üzerine Orta-Üst Eosen yaşlı, birbiriyle yanal ve düşey geçişli Hamamdere, Soğucak ve Ceylan Formasyonları açılı uyumsuz olarak gelir. Üst Miyosen yaşlı Çukurçeşme Formasyonu ise bu birimleri örter. Hamamdere Formasyonu sığ denizel-şelf ortamında çökelmiş çamurtaşları ile başlar ve üste doğru resiften taşınan, ince kireçtaşı aratabakalarıyla devam eder. Soğucak Formasyonu, resifal kireçtaşlarından meydana gelir. Şelfe (Hamamdere Formasyonu) ve açık deniz-havzaya doğru ince tabakalar halinde izlenir. Ceylan Formasyonu açık deniz-havza ortamında çökelmiş, kırıntılı kireçtaşı aratabakalı marn ve çamurtaşlarından oluşur. Çukurçeşme Formasyonu akarsu ortamında oluşmuştur ve inceleme alanında yer yer kil bantlı kum ve çakıllar şeklinde izlenmektedir. Tabaka ölçümleri, kıvrımlar ve faylar incelendiğinde sahanın etkilendiği 4 ayrı deformasyon dönemi ve gerilme yönü tespit edilmiştir. Trakya Formasyonu'nu etkileyen 1. deformasyon evresinin Karbonifer sonrasında, Hersiniyen Orojenezi etkisiyle, D-B yönlü sıkışarak, 2. deformasyon döneminin ise Triyas sonrasında, Kimmeriyen Orojenezi döneminde K20B yönlü sıkışarak geliştiği düşünülmektedir. Trakya Formasyonu'nu etkileyen 3. deformasyon dönemi ise Alpin Orojenez döneminde meydana gelen K15D yönlü bir sıkışma ile gelişmiştir. İnceleme alanında tespit edilen 4. deformasyon ürünü ise Eosen çökelleri içinde izlenmiştir. Hafif şiddetli bu deformasyon, Eosen sonrası, Üst Miyosen öncesinde K45B yönlü bir sıkışma ile gelişmiştir.
  • Öge
    Yedisu Fayı'nın (kuzey Anadolu Fayı) Sismik Tehlike Analizi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015-04-13) Polat, Hatice Esra ; Akyüz, Hüsnü Serdar ; 10071968 ; Jeoloji Mühendisliği ; Geological Engineering
    Kuzey Anadolu Fayı Zonu’nun (KAFZ), doğu kesiminde yer alan Erzincan İli’nin  Üzümlü İlçesi yakınları ile Bingöl İli’nin Yedisu İlçesi arasında yaklaşık K70B  konumunda  ve 72 km uzunluğundaki  olan Yedisu Fayı’nın oluşturacağı sismik  tehlikenin analizi oluşturulmuştur.   Yedisu segmenti boyunca ve çevresinin jeolojisi genel olarak Neotetis Okyanusu’nun  kapanması ile oluşmuş ofiyolitik bir melanj, derin denizel pelajik çökeller,  piroklastik kayalar, fliş, kireçtaşı, marn, aglomera, volkanik breş, bazalt, andezit gibi  kaya türlerinden oluşurmuştur. Havza ortalarında ve akarsu yataklarında alüvyon,  alüvyon yelpaze ve yamaç molozu gibi genç çökeller görülür ve pekleşmemelerinden  dolayı yumuşak zemin olarak adlandırılmıştır.   Türkiye’deki depremlerin aletsel döneme ait kayıtları incelendiğinde 1900 yıllarda  oluşan deprem serisi içerisinde KAFZ boyunca sadece Marmara Denizi kesimi ve  Yedisu segmentinin kırılmadığı görülmektedir. Tarihsel deprem kayıtlarına  bakıldığında ise bu segment üzerindeki en son depremin 1784 yılında gerçekleştiği  kayıtlarda yer almaktadır.  Bu segment üzerinde yapılmış paleosismolojik  araştırmalar ışığında depremin tekrarlama periyodunun 245±55 yıl olarak  belirlenmiştir. Sismik boşluk olarak adlandırılan bu segmentin gerek deprem serisi  sırasında kırılmaması gerek son depremin üzerinden 231  sene geçmesi ve gerek ise  KAF’ın yılda ortalama 2 cm kayması segmentin kırılma riskinin çok yüksek olduğu  açıkça göstermektedir. Fayın doğusunda ve batısında daha önce gerçekleşen  depremler, segmentin üzerinde biriken enerjiyi arttırmıştır.   Yedisu segmentinin kırılması halinde segment boyunca ve yakın çevresinde  hissedilecek deprem şiddetinin modellemesi yapılarak bölge için bir sismik tehlike  analizi oluşturulmuştur. Sismik tehlike analizi, deterministik ve olasılıksal sismik  tehlike analizi olmak üzere iki türe ayrılır ve bu tez kapsamında deterministik sismik  tehlike analizi kullanılmıştır. Bu analiz için gerekli olan koşullar, deprem kaynak  veya kaynaklarının belirlenmesi, yerleşim ya da çalışılan alan ile kaynak arasındaki  en kısa mesafe olan dik uzaklığının bulunması, bu mesafeye bağlı olarak oluşacak  yer hareketi parametresinin (PGA, PGV gibi) hesaplanması ve mesafeye göre  değişimlerinin grafiksel olarak gösterilmesini kapsamaktadır.   Coğrafi bilgi sistem yazılımlarından biri olan ArcGIS programı kullanılarak çalışma  alanının uydu görüntüleri eşliğinde ve MTA haritaları ile jeoloji haritası  güncelleştirilmiştir. Her formasyon, yaş, litoloji, VS30  hız değerleri ve bu hızlara  bağlı azalım ilişkilerinde kullanılacak katsayı bilgilerini içererek çizilmiştir. Güncel  diri fay haritası ile segmentin konumu ve uzunluğunu harita üzerine işlenmiştir.  Böylece segmentin uzunluğu ortalama 72 km olarak belirlenmiştir. Wells ve  Coppersmith (1994)’e ait deprem büyüklüğünün fay uzunluğuna göre belirlenmesini sağlayan ampirik denklem kullanırak moment büyüklüğü 7.2 olarak belirlenmiştir.   Kalkan ve Gülkan (2004) öne sürdükleri VS30 hızları baz alınarak zemin türleri üçe  ayrılmıştır. Buna göre Geç Pleistosen  – Holosen yaşlı güncel çökeller ve alüvyon  fanın olduğu kısımlara  yumuşak zemin değeri olan 200 m/sn kayma hızı,  Erken  Miyosen – Erken Pliyosen yaşlı çakıltaşı, kumtaşı, kiltaşı grubuna sıkı zemin ortam  değeri olan 400 m/sn kayma hızı; Pliyosen-Kuvarterner yaşlı lav kayaları ve  Miyosen’den daha yaşlı olan metakırıntılı-metadunit-serpantinit, ofiyolitik melanj,  volkanik breş, resifal kireçtaşı grubuna ise kaya ortamlar için belirtilen 700 m/sn  kayma hızı değeri verilmiştir.   Kuvvetli yer hareketinin karakteristik özelliklerinden olan genlik parametresinin en  büyük ivme değerini hesaplamak için birçok azalım bağıntısı araştırılmış ve çalışma  alanına bazıları uygulanabilmiştir. Bazı bağıntılar zemin türlerine göre hatalı sonuç  verirken bazılarının ise sonuçları çok yüksek çıkmıştır. Yakın kaynak ile ilgili azalım  ilişkilerinden  Kalkan ve Gülkan (2004)’a ait bağıntı  çalışma alanı için uygun  sonuçlar vermiştir.   Kullanılan program sayesinde çalışma alanını 121.424 noktaya ayrılmış ve her nokta  bulunduğu formasyona ait bilgileri taşımaktadır. Azalım ilişkileri için gerekli  hesaplama işlemi yapıldıktan sonra bu noktaların her biri için artık bir pik ivme  değeri (PGA) atanmış oldu. PGA değerlerinden hissedilen şiddet değerine geçiş  yapabilmek için Arıoğlu ve diğ. (2001) ve Bilal  ve  Askan (2014)’e ait ampirik  formüller kullanılmıştır. Arıoğlu ve diğ. (2001)’e ait denklem, uygulanan bağıntı için  hissedilen şiddet değeri olarak sırasıyla 7, 8, 9 ve 10 değerlerini vermiştir. Bilal ve  Askan (2014)’e ait denklem ise bu bağıntı için hissedilen şiddet değeri olarak  sırasıyla en küçüğü 8 olmak üzere 9, 10 ve 11 değerlerini vermiştir. Bilal ve Askan  (2014) ampirik formülü Arıoğlu ve diğ. (2001)’e oranla daha fazla deprem verisini  kullanarak oluşturulduğu için daha güvenilir bir sonuç vermektedir.