LEE- Coğrafi Bilgi Teknolojileri-Yüksek Lisans

Bu koleksiyon için kalıcı URI

http://hdl.handle.net/11527/19242

Gözat

Yazar "Duran, Zaide" ile LEE- Coğrafi Bilgi Teknolojileri-Yüksek Lisans'a göz atma
  • Öge
    Toplu taşıma (transit) odaklı gelişim yaklaşımı ile tramvay hattı analizi: Bursa T2 hattı örneği
    (Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2023) Şengüler, Betül ; Duran, Zaide ; 806815 ; Coğrafi Bilgi Teknolojileri Bilim Dalı
    Ulaşım sistemleri, kentleşme süreçlerinde ele alınan ana unsurlardan birisidir. Özellikle büyük kentlerde bulunan yoğun nüfus, yerleşimler üzerinde mekânsal ve kentsel gelişimi yönlendirmektedir. Nüfus yoğunluğunun arttırdığı kentleşmenin etkisiyle şehirler, çeperlerine doğru bir yayılım göstermektedir. Kentlerin ana merkezlerinden, yayılarak gelişen yerleşimler ile birlikte ulaşım ve altyapı sistemleri ihtiyacı ortaya çıkar. Bu nedenle yerel yönetimler tarafından, konut alanları ile diğer kentsel alanlar arasında yapılacak yolculuklar için toplu taşıma sistemleri öncelikli ulaşım politikaları geliştirilmektedir. Bu politikaların geliştirilmesinde; erişilebilirliğin optimum düzeyde karşılanması, zararlı çevresel etkilerin minimuma indirilmesi ve zaman-maliyet tasarrufu gibi amaçlar ön plandadır. Günümüzde birçok araştırmaya konu olan ve özellikle kentsel planlama bağlamında, kentlere entegre edebilmek için çeşitli stratejiler ve araçlar geliştirilen, sürdürülebilirlik kavramı, kentlerin gelişimi için temel alınmaktadır. Sürdürülebilirlik odaklı kentsel gelişimin önemli etkenlerinden biri de ulaşım planlamasıdır. Ulaşım planlaması stratejileri ile akıllı kentsel büyüme ve ikincil merkezleri canlandırma gibi amaçlar öne çıkmaktadır. Transit odaklı geliştirme (TOD), akıllı büyümeyi teşvik etmenin, azalan şehir içi ortamlara canlılık katmanın ve yaşam tarzı seçeneklerini genişletmenin uygulama aracı olarak ortaya çıkmıştır. Transit odaklı kalkınma (TOD), yüksek yoğunluklu karma arazi kullanımı ve yürünebilir ortamlar etrafında toplu taşıma istasyonları geliştirerek özel araç kullanımını azaltmayı tercih ettiği için birçok kentte benimsenen bir planlama yaklaşımıdır. Ancak TOD gelişimi, tarihsel ve mevcut koşullardan öğrenilen iyi stratejilere ihtiyaç duyar. Bu çalışmada, potansiyel TOD gelişimini belirlemek için; Bursa'da ana ulaşım güzergâhlarından biri olan Bursa-İstanbul yolundaki, T2 tramvay hattının on bir istasyonunda TOD modeline göre alanlarının mevcut koşulları ölçülmüştür. TOD alanlarının potansiyelini incelemek için göstergeler olarak yapılı çevre değişkenlerinin 6D'si kullanılmıştır. Göstergelerin ağırlıkları ve mekânsal göstergeleri ölçmek için Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) yöntem ve uygulamaları kullanılmıştır. Potansiyel iyileştirme stratejilerini belirlemek için her istasyon için TOD endeksleri incelenmiştir. Her istasyon, yüksek, orta veya düşük TOD endeksine sahip olacak şekilde sınıflandırılmıştır. Bu makale, farklı TOD endeksleri için özel stratejileri anlayarak, yerel kentsel gelişmeyi daha yüksek TOD seviyelerine doğru geliştirmek ve bu gelişme alanlarını desteklemeyi amaçlamaktadır. Bu çalışma kapsamında; Bursa'nın ana ulaşım arterlerinden biri olan İstanbul yolu üzerindeki tramvay hattının durakları TOD kapsamında incelenerek, kentsel gelişim konusunda geride kalmış alanlarını canlandıracak stratejiler geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bursa kentinde mekânsal gelişim aşamalarında planlama stratejileri İzmir-Ankara hattı üzerinde yoğunlaşmıştır. Bu doğrultuda nüfus; ulaşım, teknik altyapı, ticaret ve konut alanları yatırımlarının yapıldığı doğu-batı aksı üzerinde yerleşmiştir. Doğu-batı yönünde yoğunlaşan lineer kentsel gelişimi, kent sınırlarına dayanarak merkez ilçelerin dışına doğru yayılma eğilimindedir. Kentin güney aksı, doğal eşik olan Uludağ ile sınırlandığı için kentsel gelişimin kuzey aksı yönünde gelişmesi için stratejiler uygulanmaya başlamıştır. Kuzey yönüne doğru gelişim göstermesi ile bütüncül ve hiyerarşik planlama yaklaşımı gerçekleştirilmiş olacaktır. Bu bağlamda; öncelikle kentsel gelişimin ölçüldüğü, kentsel form kavramı ve ulaşım kavramı arasındaki ilişki irdelenmiştir. Kavramsal çerçeve üzerine, ulaşım odaklı gelişimi benimseyen TOD yaklaşımı hakkında literatür taraması yapılarak çalışma kapsamında uygulanabilirliği tespit edilmiştir. Çalışma alanı olarak seçilen Bursa kentinin genel özellikleri ve mekânsal gelişim süreci değerlendirilerek, T2 hattının yer seçimi değerlendirilmiştir. Hat üzerinde toplanan veriler kapsamında parametreler belirlenerek TOD endeks değerleri hesaplanmıştır. Sonuç ve tartışma bölümünde ise TOD kapsamında T2 hattında gelişme stratejileri önerilmiştir.