Fen Bilimleri Enstitüsü

Bu topluluk için Kalıcı Uri

http://hdl.handle.net/11527/8
İTÜ Bünyesinde lisansüstü yönetmeliklere uygun olarak çağdaş bilim ve teknolojinin gelişmesini izleyip bunları ülkemizde uygulama alanına aktarabilecek araştırma niteliği kazanmış yüksek lisans ve doktora öğrencisi yetiştirmek üzere gerekli faaliyetlerini sürdürmektedir.

Gözat

Yazar "Ababneh, Wael A." ile Fen Bilimleri Enstitüsü'a göz atma
  • Öge
    An integrated approach of construction risk management and evaluation
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 2000) Ababneh, Wael A. ; Yenersoy Erdoğan, Gönül ; 100819 ; Mühendislik Yönetimi ; Engineering Management
    Proje Risk Yönetimi genelde yapı endüstrisinde, özelde ise Birleşik Arap Emirlikleri'nde (BAE), göreceli olarak yeni bir kavramdır. Bu araştırma, proje risk yönetimi sürecim geliştirebilecek bazı yeni iyileştirmeler yapma ve iş sahipleri, müteahhitler ve danışmanlar tararından kullanımım yaygınlaştırma amacım taşımaktadır. Bu çalışma yerel pazarda (BAE) benzeri araştırmaların olmaması nedeniyle, potansiyel bir yarar oluşturacağı gibi aynı zamanda, risk algılama gibi, proje risk yönetimi hususları ve adımlarında daha ileri çalışmalar için bir alt yapı oluşturacaktır. Ayrıca çalışmada yaklaşımın yerel pazarda kullanılmasına yardımcı ve rehber olacak çeşitli hususlar üzerinde durulmuş ve ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Bu çalışma ile aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır (1) BAE ekonomisi içinde oldukça ayrı bir sektör görüntüsü veren yapı endüstrisi, risk karşısında pek rasyonel olmayan yaklaşımlar sergilemektedir. Tarafların çoğu tarafından halen kullanılmakta olan ve sistematik olmayan sezgisel yaklaşımların çoğundaki eksiklikler, çok sayıda projede başarısızlık nedeni olmaktadır. Bu durum, yapı endüstrisinde modern ve dinamik çevre ile başedebilecek etkin ve bütünleşik bir proje risk yönetimi yaklaşımı ihtiyacım güçlendirmektedir. Bu nedenle çalışmanın ana amacı, proje yönetiminin süreçlerini, ilgili taraflara tanımlayan, sınıflayan, değerlendiren, belgeleyen, iletişim sağlayan ve birbirine bağlayan sistematik bir yaklaşım sunmaktır. Proje risk yönetimine gösterilecek olan daha fazla özen, proje yönetimi performansında, önemli bir iyileşme sonucu yaratacaktır. Aynca, proje risk yönetimi, proje yöneticilerinin yaratıcı görevlerinden biri olabilir. Planlamayla, problem çözümünü teşvik ederek, ve proje operasyonlarında buluşcu fikirlere yol açarak, kontrola gerçeklik ve daha güçlü bir destek oluşturabilir. XV111 (2) Bu çalışmada risk kavramı, "yapı projesine negatif veya pozitif etki yapan çeşitli etkenlerin kombinasyonu olarak tanımlanmıştır. Proje Risk Yönetimi ise, "potansiyel kaybı minimize ederek veya ortadan kaldırarak proje amaçlarının gerçekleştirilmesini, tanımlama, sınıflandırma, değerlendirme, risk yönetimi planı ve risk rejimini içeren, süreç yoluyla da olası kayıpları önleyerek fon teminini sağlayan" bir yönetim fonksiyonu olarak tanımlanmıştır. (3) Yeni bir Proje Risk Yönetimi Modeli (PRYM) geliştirilmiştir. Model, tarafların bütünleşik ve sistematik olarak katılımım sağladığı gibi, uygulanması kolay ve pratik bir yaklaşımdır. PRYM aşağıdaki süreçleri içermektedir: A- Proje Risk Yönetimi Süreci; Bu da aşağıdaki alt süreçleri içerir.. Risk Tanımı ve Sınıflandırılması. Risk Değerlendirme. Risk Yönetim Planı B- Risk Yönetim Rejimi; bilgi akışım ve etkin haberleşmeyi sağlayarak proje risk yönetimi sürecini, organizasyonun stratejileri, politikaları ve prosedürleri İle bütünleştirir. (4) Risk tanımı, proje risk yönetimi sürecinin en önemli aşamasıdır. Çalışmada, uzun ve kapsamlı bir risk listesi hazırlanmıştır. Araştırmacı, bu yaklaşımın olası tüm risklerin tanımlanmış olduğuna dair güvence vereceğine ve sağlayacağı yaran daima kanıtlayacağına inanmaktadır. Ayrıca, etkinliği sağlamak için, risk tanımı sürecinde, proje ile ilgili olası tüm risk kaynaklan ve bunların etkileri aynntılı bir biçimde incelenmelidir. Çünkü, tanımlanmamış veya sürpriz riskler, felaket olarak nitelendirilebilecek kötü sonuçlara neden olabilir. Bu çalışmada, geliştirilmiş olan risk tanımlama süreci, tüm bu hususlan göz önüne alarak tasarlanmıştır. (5) Riskin önemi veya risk ölçüsü kavramı geliştirilmiştir. Sunulan yaklaşım normal proje personeli tarafından kolayca anlaşılabilir ve uygulanabilir özelliktedir. Bu kavram, teorik ve pratik bir katkı olarak kabul edilebilir. Projenin ilgili taraflarına, erken aşamada riskin anlaşılır ve kolay bir dille önceliklendirilmesine ve değerlendirilmesine yardımcı olur. Kritik riskleri XIX değerlendirmek ve göreli önemlerim süzgeçten geçirmek için bir kombinasyon (frekans ve etki) senaryosu geliştirilmiştir. Bu değerlendirme, riskin önemi veya risk ölçüsü olarak isimlendirilmiştir. (6) Yerel pazar için tanımlanan kapsamlı risk listesi ve sınıflandırma plam riski, yapısına ve etkisine göre sınıflandırarak hazırlanmıştır. Ayrıca kolay anlaşılır ve uygulanır bir sistem geliştirme amacını gerçekleyecek şekilde organize edilmiştir. Belirlenen kategoriler şunlardır: 1. İş Sahiplerinin Riskleri 2. Doğal Fenomen 3. Ekonomik ve Finansal Riskler 4. Yapı ve Performansla îlgili Riskler 5. Tasarıma İlişkin Riskler 6. Sözleşmeyle İlişkili/Kanuni Riskler 7. Fiziksel Riskler 8. Politik Etki ve Çevresel Riskler Yukarıdaki sekiz kategori, yaklaşık doksan potansiyel risk faktörünü kapsamaktadır. Bu sınıflandırma planı, derinlemesine analiz yapmak ve stratejilere karşılık vermeyi sağlamak üzere, riskin parçalara ayrılması amacına yardımcı olmak için uygulanmıştır. Kategoriler risklerin çeşitliliğini göstermekte ve ilgili tarafların sadece tek tip risk üzerine yönelip diğerlerim unutmamaları ve tüm riskleri incelemeleri için bir uyarıcı özelliği sergilemektedir. Bununla birlikte her kategoridaki potansiyel risk listesinin eksiksiz olduğunu söylemek yanlış olur, fakat tipik proje risklerinin büyük çoğunluğunu içermektedir. Risk listesi ve bunun sınıflandırılması projeden, projeye farklıdır, dolayısıyla risk listesi özel proje karakteristiklerini yansıtacak şekilde her bir proje için incelenebilir ve doldurulabilir. Sınıflandırma, organizasyonun risk yönetimi çabalarını optimize etmek için bir temel oluşturur. Proje tipine bağlı olarak, bazı sınıflar diğerlerinden daha önemli olabilir. (7) Kapsamlı olarak yapılan uygulamaya ve geliştirilen risk ölçüsü kavramına dayanarak, tüm tarafların projeyle ilgili herbir tarafin algılamalarından tanımlanan risklerin göreli önemleri bulunmuştur. Proje risk yönetiminin yararım desteklemek üzere, en önemli ve en önemsiz riskler listesi XX hazırlanmıştır. Ayrıca proje zamanı gecikmelerine neden olan riskler tanımlanmış ve önceliklendirihniştir. Bu sunum, önemli risklerin farkında olmayı sağlayabilir. (8) Yapılan yerel inceleme analiz edildikten sonra, sonuçlar ASCE (1978) ve Kangari (1995) tarafindan yapılan risk (ABD yapı pazarına yönelik olan) araştırmaları ile karşılaştırılmış ve bu çalışmaların eksiklikleri ortaya konmuştur. (9) Riskin azaltılması ve en az yapılması kavramı, çeşitli yöntem ve prosedürler kullanarak uygulanmış ve bunlar, yerel inceleme uygulamasıyla proje performansına olan etkileri bakımından test edilmiştir. Risk yönetimi eylemleri, önceüyici ve düzeltici olmak Üzere ikiye ayrılmıştır, önleyici eylemler, yapı projesinin erken aşamalarında riski azaltmak, başka tarafa aktarmak veya engellemek; düzeltici olanlar ise, oluşmuş olan riskin etkilerini azaltmak amacıyla yapılan eylemler olarak tanımlanmıştır. Bu öneriler, klasik İş sahibi - müteahhit risklerinin önemli bir kısmının ortadan kaldırılmasını sağlayabilecektir. (10) Bir çok durumda, risk olayına ilişkin, doğrudan uygulanabilir ve geçmişe ait verilerin bulunamadığı gözlenmiştir. İlgililer yapım sırasında veya proje devam ederken, alandan gelen bilgileri kaydetmekte veya belgelemekte genellikle gönülsüzdür. Bunu yapsalar bile, çoğunlukla veriler eksik olmaktadır. (11) Risk yönetimi kavramı altında, esas tararlar (iş sahipleri, danışmanlar ve mütaahhitler) arasında sözleşme yapılırken, etkin bir risk atamasının yapılmasını sağlayacak, önemli rehber kurallar önerilmiştir. Araştırmacının, diğer araştırmacılardan farklı olarak bu çalışma ile üzerinde durduğu noktalardan birisi riskin tanımlanmasıdır. Oysa genellikle diğer araştırmacılar daha çok, risklerin atanmasına ve bu atamaları uygun bir şekilde yapabilmek için gerekli olan sözleşme düzenlemeleri üzerine yoğunlaşmışlardır. Araştırmacının yaklaşımı ile elde edilen sonuç, sözleşme koşullarının tasarlanmasında ve etkinlik ölçütlerinin önerilmesinde rehber olarak kullanılabilecek risk ataması ilkelerinin çıkarılması için faydalı olacaktır..XXX (12) Yapı projesinde, iyi yapılandırılmış, geliştirilmiş ve uygulanmış bir proje risk yönetimi sistemi, projede ve organizasyonel düzeyde, proje yönetim sisteminin yönlendirilmesine ve sistematik olarak uygulanmasına yardımcı olabilir. İyi planlanmış ve maliyet etkin bir yapı süreci ile birlikte, etkinliğin, verimliliğin iyileştirilmesini sağlar, israfı ve işin yeniden yapılmasını da azaltır. (13) Yapı endüstrisinde, organizasyonların bir risk politikasına sahip oldukları pek rastlanan bir durum değildir. Oysa bu, etkin bir risk yönetimi süreci için önemlidir. Böyle bir politika ile, alternatif risk yönetimi stratejileri ve yönetimin geçmiş deneyimleri arasında uyumlu kararlara ulaşılabilir. (14) Bu çalışmanın sonuçlarını ve önerilerim yerel yapı endüstrisinde uygulamak için, bir çok büyük organizasyonda yönetimin, proje risk yönetiminin felsefesi bakımından kültürel bir değişiklik yaratması, aktif katılımı ve kararlılığı gerektirecektir. Eğer bu değişiklikler geniş kapsamlı uygulanırsa, yapı endüstrisi toplam risk maliyetini önemli ölçüde azaltabilecektir. Dolayısıyla da bu sonuç, yapı sektörünün hem yerel pazardaki, hem de dış pazarlardaki rekabet gücünün iyileşmesine yardımcı olacaktır. Sonuç olarak proje risk yönetimi, proje yönetiminin yönlendirilmesi ve performansının iyileştirilmesi için, daha geniş kapsamlı ve sistematik olarak ele alınmalıdır.