Türkiye’de Konteyner Taşımacılığının Yük Merkezi - Liman Aşaması İçin Alternatif Taşıma Sistemleri: İzmir Limanı Örneği

Abstract

Türkiye’de yük taşımacılığında çoğunlukla karayolu taşımacılığı kullanılmakta, ülke ekonomisine yansıyan maliyetler açısından çok daha avantajlı olan demiryolu ve denizyolu taşımacılığı türleri ise çok düşük oranlarda tercih edilmektedir. Bu durum, ülke ekonomisi açısından ağır maliyetler oluşturmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’de yük merkezleri ile liman arasındaki dolu ihracat konteyner taşımacılığının akılcı ve sağlıklı bir şekilde yapılabilmesidir. Bu amaca yönelik olarak, her yük merkezi için ülke ekonomisi açısından en düşük maliyetli taşıma sisteminin belirlenmesi ve yük sahiplerinin taşıma sistemi seçimlerini bu yönde yapabilmesi için çözüm önerileri geliştirilmiştir. Çalışmada, Türkiye’nin önemli bir ihracat limanı olmasının yanısıra karayolu ve demiryolu bağlantısı bulunan İzmir Limanı seçilerek, çözüm yaklaşımı bu limana ve bağlı 15 adet yük merkezine uygulanmıştır. Uygulama sonucunda İzmir Limanı’na yakın yük merkezleri için sadece karayolu taşımacılığının kullanıldığı taşıma sisteminin, diğer yük merkezleri içinse karayolu, demiryolu ve denizyolu taşımacığının birlikte kullanıldığı türlerarası taşıma sistemlerinin en düşük maliyetli taşıma sistemleri olduğu anlaşılmıştır. Bu sistemlerin kullanılması durumunda ülke ekonomisine yılda yaklaşık yüzde 27 oranında bir fayda sağlanabileceği belirlenmiştir. Ayrıca AHP Yöntemi kullanılarak maliyet, hız, kapasite, güvenlik ve erişebilirlik ölçütleri ışığında yük sahipleri açısından en uygun taşıma sistemi seçimi yapılmıştır. Ancak ülke ekonomisi açısından en düşük maliyetli taşımacılık sistemlerinin, mevcut koşullar altında yük sahipleri tarafından tercih edilebilmesinin mümkün olmadığı anlaşılmıştır. Bu nedenle yük sahiplerinin taşıma sistemi seçiminde tercihlerini ülke ekonomisi yönünde kullanabilmesi amacıyla ilgili kurumlara çözüm önerileri sunulmuştur.

Transportation of goods in Turkey is mainly utilized by landroute transportation while modes of railway and maritime transportation, which are more efficient with respect to the national economic welfare perspective, are less preferred. This dissertation aims to design a rational and cost effective mechanism for transportation of export cargo from origins to the port. To this aim, for each origin, proposals are developed to determine the most cost-effective transportation system from a national economic welfare perspective and to maintain the preference of the cargo owners towards using these optimal systems. This dissertation focuses on İzmir port, which not only is an important port for exports but also has been at the crossroads of landroute, railway and marine transportation. Proposals developed are implemented for İzmir port and related 15 origins of cargo. The results reveal that for origins close to Izmir port, systems using only landroute and for all other origins, intermodal transport systems with combinations of landroute, railway and maritime transportation are optimal cost-effective. The implementations of these optimal systems reveal 27 percent annual surplus for the national economic welfare. In addition to this, AHP method is utilized to determine the optimal transportation system for cargo owners based on the criteria of cost, speed, capacity, security and accessibility. However, under current circumstances, results reveal that the optimal cost-effective systems from national economic welfare perspective would not be preferred the cargo owners. To alter the preferences of the cargo owners accordingly, policy proposals for related institutions are presented.