İstanbul’da Kentsel Açık Alan Kullanımlarının 19. Ve 20. Yüzyıllardaki Değişimi

Abstract

Bu çalışmada ele alınan problem, İstanbul’daki açık alan kullanımlarının azalmasıdır. Tezin amacı, 19.yy.dan itibaren gelişen ve değişen, İstanbul’a özgü açık alan kullanımlarını saptayarak açık alan kullanımlarındaki azalmanın sebeplerini ortaya koymak ve İstanbul’daki açık alanları, gelişmiş ülkelerdeki kentsel açık alan ve kullanımlarının gelişimi ve günümüzdeki olumlu kentsel uygulama örnekleri ile karşılaştırarak bir değerlendirme yapmaktır. Araştırma alanlarına ilişkin mekansal ve sosyal analizler yapılırken literatür taraması, yerinde gözlem ve tespit çalışmaları, fiziksel haritaların ve davranış haritalarının hazırlanması ve anket çalışmaları yöntemleri kullanılmıştır. Verilerin karşılaştırmalı değerlendirilmesi yapılarak şu sonuçlara ulaşılmıştır. 1. Yerleşim alanı içerisinde açık alan kullanımlarının var olabilmesi için, açık alanların varlığı yeterli değildir. Bu alanlara mekan özelliği kazandırılmalı, işlevler yüklenmelidir. 2. Gerekli niceliksel ve niteliksel özellikleri taşıyan açık mekanlar, gerekli işlevleri barındırmadıkları taktirde, insan kalabalığını ve etkinliklerini desteklemedikleri için kullanılmamaktadır. Kentsel açık mekanlar, insanların sosyal rekreasyon etkinliklerine ev sahipliği yapabilecek, örneğin kafeler, sanat galerileri, eğlence ve oyun mekaları, gibi çeşitli işlevleri olan yapılarla canlandırılmalıdır. 3. Sokak ve meydanlar, bugün İstanbul’un bir çok yerinde, birer geçiş ve trafik alanıdır. Kent yaşamının çoğunun geçtiği bu alanlar, geçilen değil gidilmesi hedeflenen yerler olmalıdır. 4. Kentsel açık alanlar, yaya hareketliliği ve etkinlikler açısından birbiriyle bütünleşebilen alanlar olmalıdır.

This study will focus on the problem of the decrease in the usage of urban open spaces in Istanbul. The aim of the study is: to study the developments and changes in the traditional usage of open spaces in Istanbul starting from the 19th century; to find out the reasons of the decrease in the usage of urban open spaces by researching and analysing the present conditions; to evaluate the open spaces in Istanbul by comparing them with the open spaces in industrialized countries and with outstanding applications of modern urban planning.In the light of the hitherto gathered information, suggestions have been made about the planning and designing process in our country. Old maps and relevant information about areas in literature up to date maps have ben created by observation by analysing the gathered data and questionaires have been done. It is suggested that: Necessary changes should be made for providing them with new functions and a rich variety of activities turn these spaces into proper public areas. In Istanbul the streets and squares are generally either pedestrian passageways or traffic roads. These areas should not be places for passing but for meeting, enjoyment, and recreation. Open spaces should be integrated with pedestrian movements and activities.