Kireçtaşlarında Tuzların Yıkıcı Etkilerinin Hazırlanması

Abstract

Suda çözünebilir tuzlar, tarihi yapı malzemelerinin dayanıklılığını kaybettiren önemli bir bozulma nedenidir. Bu çalışmada, tuz kristalizasyonunun neden olduğu bozulma morfolojisinin tespiti için İstanbul Hadımköy/Sazlıbosna civarındaki taş ocağından alınan mikritik kireçtaşı örnekler ile çalışılmıştır. Fiziksel ve mekanik özellikleri belirlenen kireçtaşı örnekler, tarihi yapı malzemelerinde en fazla zarara neden olan sodyum sülfat, sodyum karbonat, sodyum klorür, magnezyum sülfat, magnezyum klorür, potasyum sülfat ve potasyum karbonatın doymuş çözeltileri ile hızlandırılmış eskitme deneylerine tabi tutulmuştur. Bu tuzlar arasında özellikle sodyum sülfat, magnezyum sülfat ve sodyum karbonatın en fazla tahrip edici etkiye sahip olduğu, sodyum klorürün de en az zarar veren tuzlardan biri olduğu tespit edilmiştir. Deneysel çalışmalar neticesinde, örneklerin bozulma morfolojileri, elektron tarama mikroskobu (SEM-EDS), dalga boyu dağılımlı X-ışını floresan spektrometre (XRF), cıva porozimetresi gibi tekniklerle belirlenerek, sonuçlar değerlendirilmiş, taş ayrışmasında oldukça önemli bir etkiye sahip olan tuzların zararlı etkilerine karşı koruma önerileri getirilmiştir.

Soluble salts are most important factor to weaken historical building materials. For this study limestone samples were taken from Hadımköy/Sazlıbosna near İstanbul. The physical and mechanical characteristic of the limestone samples has been designated before accelerated weathering test were carried out on these limestone samples by soluble salts. These salts are sodium sulphate, sodium chloride, sodium carbonate, magnesium sulphate, magnesium chloride, potassium sulphate and potassium carbonate. The experimental results showed that the most damaging salts were sodium sulphate, magnesium sulphate and sodium carbonate, while sodium chloride turned out to be one of the less damaging salts. Scanning electron microscopy (SEM), X-Ray fluorescence (XRF) and mercury porosimetry showed that the soluble salts are causing the damages on the stones. Data about from experimental works has been evaluated in the light of literature and conservation methods were briefly explained the ways of protection of buildings from the salt damages.