Avluların Peyzaj Tasarım Kriterleri Yönünden Değerlendirilmesi

Abstract

Bu tezde, binalar veya duvarlarla çevrili iç bahçe niteliğinde olan avlular, peyzaj tasarım kriterleri yönünden ele alınmıştır. Peyzaj tasarımı kriterleri yönünden sağlıklı bir değerlendirme yapabilmek adına önce peyzaj ve peyzaj tasarım kriterleri ilgili bazı kavramlar tanımlanmıştır. Kentsel peyzaj tasarımının bina ölçeğindeki çalışma alanlarından biri olarak değerlendirilen avluların tarihsel gelişimi anlatılırken; doğudan batıya çeşitli uygarlıkların yerleştikleri farklı coğrafik bölgeler ve farklı kültürel değerler göz önünde tutulmuştur. Sokağın tozundan gürültüsünden korunaklı, mahremiyet ve iklimsel konfor koşullarının sağlandığı, farklı kültürel, sosyal ve psikolojik değerler etkisiyle oluşturulan yaşam mekanları olarak avlular, bağlantılı oldukları binanın fonksiyonuna bağlı olarak özel, yarı özel - yarı kamusal ve kamusal olmak üzere üç gruba ayrılmıştır. Peyzaj tasarım kriterleri yönünden ele alınan bu üç gruptaki avluları değerlendirirken tarihi ve güncel avlu örnekleri kullanılmıştır. Fiziksel, dini ve kültürel faktörlerin yanı sıra yaşam statü göstergesi olarak düşünülen ve peyzaj tasarımlarına ayrı bir özen gösterilmesi gereken avlular, prestij mekanı olarak değerlendirilmiştir. Tezin sonucu olarak, peyzaj tasarım kriterlerine, her türlü konfor koşullarına ve incelenen örneklerden yola çıkılarak, prestij faktörünün avlu oluşumunun ortaya çıkış nedeni olan iklimsel ve mahremiyet konfor ihtiyacı kadar önemli olduğu ve yeni oluşturulacak olan avlularda tarihi mirasın bilimsel olarak dikkatlice kullanılması gerektiği ortaya çıkmıştır.

In this study, courtyards as inner gardens either enclosed by buildings or surrounded by walls, are evalated according to their landscape design principles. First of all in order to make a true evaluation according to landscape design princples, the concepts about landscape and landscape design principles are clearly defined. While expalining the historical developing of courtyards as one of the design scopes of urban landscape design in building scale, the different geographical region from east to west that different civilizations are settled and different cultural values are together evaluated. Courtyards as protected place that is formed by cultural, social and psychological values in which the privacy and climatic comfort conditions are provided and the inner area is protected from the dust and noise of the road, are living places which are classified according to the function of the buildings they reside in, as private, semi-private and public places. While evaluation of these classified courtyards according to landscape design principles, historical and present courtyard examples are used. In addition to physical, religious and cultural factors, courtyards are evaluated as prestige places which are the sign of life statue. As the outcome of this theses, according to landscape design principles, human comfort conditions and the evaluations of courtyard examples, the prestige factors are important as well as the climatic and privacy comfort nececities as starting point of the formation of courtyards and while forming the present courtyards historical heritage must be used scholarly and carefully.