Gelenekselden Küresele Bahçe Tasarımı: Çin Ve Japonya Dan Örnekler

Abstract

Bahçe kavramı tarih boyunca toplumların geçirdikleri değişim sürecine paralel seyreden bir dönüşüm geçirmiş, hâkim düşünce akımlarının etkisinde kalarak dönemin koşullarına uyum sağlamış ve gelişmiştir. İnsan üretimi olan her kültürel varlık gibi bahçeler de tarih boyunca medeniyetlerin ulaştığı noktaların ürünü olmuşlardır ve dönemlerini temsil etmişlerdir. Varlıkları parçası oldukları kültüre ve geleneğe bağlı olan bahçeler ancak bu kültürlerle var olmuş, kimi zaman da onlarla yok olmuşlardır. Tarihteki gelişimi gözlendiğinde bahçenin kültürün değişimine bağlı olarak da zaman içinde değişime uğramış, yenilenmiş, dönüşmüş bazen de tarihin içinde yok olmuş olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu paralel süreç bahçelerin varlığını olduğu gibi medeniyetler için taşıdığı anlamını ve tasarımını da doğrudan etkilemiştir. Tarih içerisinde bahçenin geçirdiği bu dönüşümün ancak toplumların geçirdiği kültürel değişikliklerde okunabilir. Kültürel bir varlık olarak bahçe, zaman içerisinde değişim geçirerek farklı anlamlara sahip olmuştur. Her kültür bu mekânları kendi düşünce yapısı çerçevesinde biçimlendirmiş, kuvvetli bir ifade aracı olarak kullanmıştır. Tarih boyunca toplumların hem faydalandığı hem de kutsal anlamlar yükleyerek Tanrı‟ya yakınlaştığı kültürel mekânlar olmuştur bahçeler. Kültürel değişimin bugünkü karşılığı olan küreselleşme döneminde ise sembolik varlıklarını giderek kaybetmeye yüz tutmuşlardır. Bu tezin amacı kültür bağlamında bahçe kavramını irdelemek ve tarihsel süreçte geçirdiği dönüşümü kültürel değişiklikler üzerinden okumasını yapmak ve son olarak küreselleşme döneminde geldiği noktayı ortaya koymaktır. Giriş bölümünde tezin amacı, konuyu açıklamak ve incelemek için belirlenen kapsam ve temeli, izlenen yöntem açıklanmıştır. İkinci bölümde kültür ve bahçe kavramları ayrı ayrı ele alınarak açıklanmıştır. Kültür kavramı toplum, politika ve inanç sistemleri perspektifinde incelenmiştir. Kültürel değişim ve içinde bulunduğumuz dönemin koşulları açıklanmıştır. Küreselleşme kavramına bu bölümde yer verilmiş, günümüz koşullarında kültürel değişimi en iyi açıklayan süreç olarak bu konu incelenmiştir. Hemen ardından bahçe kavramı tanımlanmış ve bahçe düzenleme sanatının tarihine odaklanılmıştır. İlkçağdan günümüze uzanan süreçte bahçe sanatının önemli dönemlerine yer verilmiş böylece etkileşim ve yaklaşımların tarih içinde nasıl dönüştüğüne açıklık getirilmesi hedeflenmiştir. Kültür ve bahçenin incelemesinin ardından ise bu bölümde son olarak küreselleşmenin bahçe tasarımına etkisi tartışılmış, günümüze ait bir örnek incelenmiştir. Üçüncü bölüm, Asya bahçe kültürüne ve Asya bahçelerinin kültürel ayrımıyla karakter özelliklerine ayrılmıştır. Asya kıtası tarih boyunca eski medeniyetlerin zengin ve çeşitli kültürlerinin yarattığı bahçe sanatı örnekleriyle de bilinmektedir. Dünyanın en eski bahçeleri bu coğrafyada görülür. Çok tanrılı dinlerden İslamiyet‟e, Budizm‟den Şinto‟ya bir kültür beşiği olan bu topraklarda bahçe kutsal bir anlama sahip olmuş, insanoğlu için doğanın bir tasviri ve betimlemesi olmuştur. Bu sebeple xvi bahçeler ancak inanç sistemleriyle birlikte anlaşılabilmektedir. Bu bölümde inanç sistemleriyle ilgili bilgilere yer verilmiş, kültüre hakim semboller ve bahçe tasarımına etkileri araştırılmıştır. Dördüncü bölümde Doğu Asya bahçelerinden Çin bahçeleri ve Japon bahçelerine odaklanılmıştır. Her iki bahçenin tarih içerisinde geçirdikleri dönemler ve kültürel detaylarıyla birlikte mimari özellikleri anlatılmıştır. Beşinci bölümde ise bahçelerin bugününe yer verilmiştir. Küreselleşmenin de etkisinde tüm dünyada kültürel kimlik özellikleri taşıyan bahçelerden, her biri benzer kaygılar ve tasarım dilleriyle ortaya çıkmaya başlamış, küresel bahçeler e doğru izlediği süreç bahçenin kültürel değişim üzerinden geçirdiği dönüşümün bugünkü karşılığıdır. Bu çalışma bahçe tasarımında belirleyicilerin dönüşümünü, diğer bir deyişle geleneksel bahçeler den küresel bahçeler e geçiş sürecini ortaya koymayı hedeflemektedir.

Throughout the history, the meaning of garden has been interpreted with different perspectives depending on transposition process of the societies. They have been developed by being inspired by the dominant movement of thought and philosophy. Same as every other cultural space created by humans, they, too, are the products of the traditions of societies. They exist thanks to culture and tradition, but they may disappear depending on cultural loss as well. With new cultural movements in time, they have been changed, renewed, transferred and sometimes disappeared in history These traces of transposition of the garden in history could be understood only when the cultural change of the society is taken into consideration. Garden, as a cultural entity, has had different meanings while transposing in time. Each culture formed these areas within its own logic and used as a means of expression. Throughout the history gardens have been the cultural areas that society both benefits from and approaches God by ascribing religious meanings to them. The aim of this thesis is to scrutinize the definition of garden and study how cultural transpositions transformed garden in time and how it came to today‟s world - the age of globalization. In the introduction part, the aim of the thesis, the extent and the method adopted in order to explain and observe the subject were shown. In the second chapter the concepts of the culture, therefore globalization and after them, garden concept was explained. The concept of culture has been studied particularly from the perspective of cultural change so the age of globalization could have been explained as a result of the cultural change. Globalization process has been explained particularly with its dimensions including economy, politic, culture and ecology. In this part ecological dimension of globalization had an important role since it provides a general perception for current design methods such as sustainable and ecologic approaches which are also seen effective in terms of garden design. Afterwards the concept of garden has been defined. From antic ages to 20th century, the history of garden design was explained, so making the subject of how the interactions and approaches changed in time clear has been seen as an objective. The effects of cultural transposition on the garden concept were also involved in this part, after studying culture and garden. In the end of the second chapter together with the studies of culture, globalization and garden, the effect of globalization on garden design has been discussed. The third chapter is about the garden culture of Asia in general. Asia continent has been also known with its oldest gardens of civilization and their rich and composite structure of culture. Since the oldest gardens of the human history locate in the continent, Asian gardens have been studied in order to explain the change of garden concept. From the polytheist religions to Islam, from Buddhism to Shinto, Asia is the origin of the human culture in that gardens had religious meanings. This xviii is the reason why a general information of belief systems in Asia has been studied in the third chapter. In the fourth chapter Chinese and Japanese gardens have been studied within their general concepts, architectures, and historical contexts. In the end we move to our age, global age and take a thorough look at the garden history and architecture. The fifth chapter includes contemporary projects that were completed in the past decade by local designers and locate in China and Japan. At the end, evaluation and comments on these examples have been discussed with the context of garden design concepts from traditional to global. The sixth chapter as a final word is an evaluation of the explained process and changes. The current trends and tendencies for garden design was explained due to the cultural conditions as well as the historical background of it.