Türkiye'de Finansal Kiralama Ve Kullanılan Fon Kaynaklarının Verimliliği

Abstract

Liberal ekonomiye sahip ülkelerde hızlı bir gelişim gösteren finansal kiralama özel bir finansman yöntemi olarak dünyada çok yaygın bir uygulama alanı bulmuştur. Bazı ülkelerde finansal kiralama yoluyla gerçekleşen yatırımların toplam yatırımlara oranı %28' lere ulaşmıştır. Türkiye'de finansal kiralama 1985 yılı 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu ile genel çerçevesi çizilerek flnans piyasasında yerini almıştır. Finansal kiralamanın ülkemiz açısından önemi işletmelerin fon ihtiyaçlarını bankalar ve diğer finans kurumlarından karşılarken karşılaşılan güçlükler sebebiyle artmıştır. Ülkemizde orta vadeli bir finansal enstrüman olarak yatırımların finansmanını sağlamak amacıyla yerini alan finansal kiralama, hukuki açıdan sağladığı avantajlarla yatırımcıları cezbetmektedir. Birinci bölümde finansal kiralama kavramı ve Türkiye' deki mevcut durum detaylı olarak incelenmektedir. Finansal kiralama dışında ülkemizde yasal çerçeveye henüz dayandırılmamış operasyonel kiralama kavramı dünyada yaygın bir uygulama alanına sahiptir. Ek 1'de örnek finansal kiralama sözleşmesi ve ilgili ödeme planı sunulmuştur. Finansal kiralama işlemleri özellikle makina ve teçhizatların sözkonusu olduğu yatırımlar için çok daha uygundur. Ek 3'te son çıkan tebliğ ve yönetmeliklerle finansal kiralama kanununa yer verilmiştir. Son çıkan tebliğlerde finansal kiralama kanunuda özellikle yatırıma dönük olmayan araçlar, tekne, ses ve görüntü sistemleri, klimalar gibi gerçek anlamda yatırıma dönük olmayan veya lüks tüketime hitap eden mallara ilişkin KDV oranları %1'den %23'e yükseltilmiş, 99/13648 sayılı Bakanlar Kurulu Kanunu (BKK) ile KDV oranları %25'e yükseltilmiştir. Ülkemizde finansal kiralama işlemleri 3226 sayılı finansal kiralama kanunu çerçevesinde uygulama alanı bulmuştur. FKK Ek 4'te yer almaktadır. Finansal kiralama şirketlerinin sayıları ülkemizde hızla artarken, ticari bankalar iştirakleri arasında finansal kiralama şirketleri bulundurmaktadır. Ayrıca yatırım bankaları ve özel finans kurumları da finansal kiralama işlemleri gerçekleştirmektedirler. Bunun yanında satışlarına destek olmak amacıyla üretici firmalar da finansal kiralama şirketleri kurmaktadırlar. Finansal kiralama sektörünün başlıca sorunu kullanılan fon kaynaklarının kısıtlı kalmasıdır. Orta vadeli bir kredi olan finansal kiralama işlemlerinde çok çeşitli fon kaynakları kullanılmaktadır, ikinci bölümde genel olarak fon kaynaklarının çeşitliliğine değinilmiştir. Yurtiçi kredilere oranla, yurtdışı fon kaynakları kullanıldığı takdirde maliyetler düşerken vadelerde uzamaktadır. Bu kredilere ilişkin olarak hazırlanan tablolarda kredinin amacı ve işleyişi detaylandırılmıştır. Üçüncü bölümde finansal kiralama şirketinin kullandığı kredilere örnek verilerek ilk olarak ülke kredilerinden isviçre hükümetince ERG kredisinin maliyet çalışmasına yer verilmiştir. Ülke kredileri 3 ile 5 yıl vadeli olup, finansal kiralama şirketlerinin 1999 krizi ile daha fazla uygulama alanı bulduğu kaynaklardır, örnek ülke kredisi sözleşmesi Ek 6'da verilmiştir, ikinci örnekte ise yurtdışı satıcı kredileriyle ilgili maliyet çalışması sunulmuştur. Satıcı kredileri bir pazarlama tekniği olarak kiracıya yansıyan maliyeti düşürmekte ve böylelikle satışlarda artış sağlanması hedeflenmektedir. Satıcı kredilerine ilişkin olarak Ek 7'de Cat Finance için iş makinaları satıcı sözleşmesi sunulmuştur. Son olarak yurtdışı bir bankadan kullanılan orta vadeli kredi örnek çalışması yer almaktadır. Bu bölümde maliyet hesaplarında genel olarak LIBOR baz alınmaktadır. 1. sınıf Türk Bankaları iştirakleri arasında yer alan finansal kiralama şirketleri düşük maliyetli ve uzun vadeli yurtdışı kaynaklan kullanma avantajına sahiptir. Ülkemizde fon kaynakları kullanımında maliyet ve vadeler açısından yurtdışında kabul görmüş 1. sınıf Türk Bankalarının bünyelerinde yer alan finansal kiralama şirketleri daha yüksek pazarlama gücüne sahiptir. Buna karşılık sektördeki firmaların büyük bir kısmı yurtdışı fon kaynaklarından yararlanamamaktadır. Finansal kiralama sektöründe yasal düzenlemelerin yetersizliği ve ülkemizdeki finans sektöründeki belirsizlik sebebiyle sıkıntılar yaşanmaktadır. Sektörde irili ufaklı çok sayıda firma bulunmasına rağmen, mali yapısı güçlü kuruluşlar işlem hacmi ve karlılık açısındanda avantajlı konumda bulunmaktadırlar.

Leasing which shows a rapid growth in countries with liberal economy has found a wide range of application platforms in the world. In some countries the investments realized by leasing around 28% of the total investments. In Turkey leasing has launched to the financial market in 1985 and outlined in the leasing law 3226. The importance of leasing in Turkey increased over the last years due to tough confrontation to obtain funds need by investors from the banks and other financial organizations. It attracts the investors by the advantages in legal aspects as well as sorting to the medium term investments as a financial instrument. In the first chapter the leasing concept and the current situation in Turkey was analyzed in detail. On the other hand in the world operational leasing was found application fields where in Turkey the legal outline is not yet established. Leasing is suitable especially for those investments where machinery and equipment's are considered. According to the recent communiques and regulations leasing was mentioned in the amendments - especially on the recent over - about the sound and audiovisual systems, air condition systems which are not related to the investments or related to luxury consumption and inducts whose materials VAT rations were increased from %1 to %23 and further the % 23 was increased to %25. As the member of leasing companies in our country is increased the banks also establish their own leasing companies. Investment banks, private finance organizations are also realized leasing operations. An art from these organizations some production companies establish their own leasing companies in order to accelerate their sales. The main problem of the leasing section is the limited availability of the fund resources. In leasing operations which indeed is a medium term credit a variety of fund sources are available. In the second chapter the types of the fund sources and the choices of the leasing companies will be generally mentioned. In case of the exterior sources cost will be decreased was the credit payback is longer according xn to the interior credits. In relation with these credits the aim of the credits and mechanisms are detailed in the tables. In chapter three examples about the credits used by the leasing companies were given as the first example the cost calculation of the country credit of the Swiss Government Credit ERG was analyzed. The country pay back time of credits are 3 to 5 year, therefore in 1 999 crisis leasing companies have the tendency to use this sources. In the second example the cost calculation of the external seller credit was presented. Seller credits can also be considered as a marketing technique as it is decreasing the leasing cost and aiming to increase the sales. The last example is from a medium term credit taken from external bank. In this cost calculations generally LIBOR taken as a base. In our country the marketing power of the leasing companies established within the first class Turkish banks which also accepted externally is growth due to fund resource allocation in terms of cost and pay back time it is a pity theft. The most of the leasing companies in the market are not capable of using this external fund resources. The companies which their credibility was not accepted externally has the higher costs and shorter pay back time. The costs of the companies which their credibility was not accepted externally is higher due to higher reflection of this costs shorter and terms and also due to lower opportunity to find guaranteed bank in the country. A lot of bottle weeks are present in leasing section due to inadequate legal regulations and uncertainty in finance sector. As there are a lot of leasing companies in the market with a variety sizes the advantageous own 1 are those who has a financial power. A lot of bottlenecks are present in leasing sector due to inadequate legal regulations are uncertainty in finance sector. As there are a lot of leasing companies in the market with a variety of sizes the advantageous ones in terms of operating volume and profitability are those who has a financial power.