Bağlamalarda Balkon Uygulamasıyla Ses tablosunda Meydana Gelen Değişiklikler

Abstract

Halk çalgımız olan bağlamanın ses karakterini ve kapasitesini, teknenin formunun yanısıra, üzerinde kullanılan ses tablosu ve bu tablonun tekneye uygulanış şekli belirlemektedir. Geçmişten günümüze kadar, bağlama sazımız çeşitli değişikliklere uğramıştır. Bu değişimler, gerek bağlamanın uzun ömürlü olmasını sağlamak, gerek ses kalitesini arttırmak ve en önemliside bütün bunların yanısıra yapılırken kurulan dengelerin bozulmadan kalabilmesini sağlamaktır. Bağlamada, imalinden sonraki süreçte yaşanan en önemli sorun sap ve kapaktaki dengelerin bozulmasıdır. Bağlama yapımcıları, saptaki deformasyonu ortadan kaldırmak için, saplık malzemeyi uzunluğuna 2 veya 3 parçaya ayırarak, parçalardaki damarlar birbirlerine ters gelecek şekilde tekrardan tutkalla presleyerek bu sorunu büyük ölçüde ortadan kaldırmışlardır. Yaşanan ikinci sorun, zamanla bağlamanın kapağının (göğüs), tellerin yaptığı basınca ve gerilime karşı mukavemetini yitirerek teknenin içine doğru çökmesidir. Bağlama yapımcıları, bu sorunu ortadan kaldırmak için, teknenin ön yüzündeki her iki taraftan rendelemek suretiyle bombe vermişlerdir. Bu yöntem, bağlamanın kapağının çökmesi sürecini uzatmaktadır. Ancak, kapak tekneye yapıştınlırken, kenarlara verilmiş olan bombeden ötürü kapağı kasmak gerekmektedir. Bu işlemde kapaktaki ilk bahar halkaları, sonbahar halklaları tarafından içeride sıkıştırılarak, malzemenin gerilmesine ve sazın sesinin metalikleşmesine sebep olmaktadır. Yani çökme süreci uzatılmıştır ama, bağlamanın ses kalitesi düşürülmüştür. Bu problemden yola çıkarak yapılan bu çalışmanın amacı da, sorunu tamamen ortadan kaldırabilmek içindir. ıx Bazı enstrümanlarda meydana gelen deformasyonlan ortadan kaldırmak ve sazın ömrünü uzatmak için bir çok balkon sistemi kullanılmaktadır. Bu sistemler öncelikle incelenmiş, hangi balkonun hangi sazda ve hangi ölçülerde neye cevaben kullanıldığı tespit edilmiştir. Bunların doğrultusunda elde edilen sonuçlardan yola çıkılarak, bağlamada da kullanılabilen balkon sistemleri ortaya konmuştur. Bu balkon sistemlerinin uygulandığı bağlamalar içerisinden en iyi sonuç alınmış olan iki tanesi, detaylarıyla incelenerek jüri üyelerine sunulmuştur. Bağlamalara balkon uygulanması, sazın ses kalitesi ve uzun ömürlü olması açısından çok önemli ve gereklidir. Ancak uygulanacak balkon sistemlerinin, kapak üzerinde titreşime uygun olarak dizayn edilmelidir. Eğer ki kullanılan balkon sisteminde, kapak titreşmiyorsa, bağlamadan elde edilecek ses boğuk ve sağır olur. Kapağın balkon düzeni ve inceliği, kapağın temiz sesler üretebileceği şekilde titreşmesine olanak sağlamalıdır. Eğer ki uygun kalınlıktaki kapağa uyumlu balkon sistemi tatbik edilmez ise bağlamada ses kaybı olacaktır. Yani bağlamaya uygulanacak balkon sistemleri, bilinçlice belirlenmeli, kullanılan malzemelerin yapımcı tarafından çok iyi tanınması gerekmektedir

Our folk, next to the voice character and the capacity of bağlama, also determined the sound board which is used on the sound box of it. From the early past up to our days, our instrument bağlama has been changed as a shape in a different ways. These changes, have been made in order to provide the life ou the instrument, improve the quality of the sound and the most important, to leave the authentic style used for the production of bağlama. The most comon problem after the production of such an instrument is the deformation of the hand of it and the balance between this and the sound. The bağlama constructors, m order to get rid of the deformation of the hand of the instrument, separated the hand in two even in to three pieces. After this, they collapted them again but this time getting he veins oppositely.This was a good but not permanent solution of the problem. The second problem is that the pressure caused by the chored to the sound board gets the throught inside. The bağlama constructors this time, took the planes being on the left and right side of it and they bumped on it. This method, makes the sediment most delayed. But this time, getting the sound board stuck to the sound box, has to be pull in order to get a balance between the planes. This method gets delayed the opposite sedient but the quality of the sound wasn't as it was before. By causing all these changes the sound becomes more metallic. Well, getting all the problems in thought, the bağlama constructors made some efferts to avoid them. XI In some of the instruments, the balcony system was used in order to avoid deformation of the shape of it. First of all, they've studied carefully the exact use of balcony depending to the instrument and why they were doing that. After a lot of thoughts and experement, the results showed that a balcony system could be used to the bağlama. Thebest two results taken from the baglamas used a balcony system, were presented to the comission and examined carefully. The practice of the balcony system to bağlama, as for the quanty of the instrument and the strength of it was very important and necessary. But one thing that has to be noticed is that the balcony system that is going to be used on to the instrument, has to be designed properly according to the frequences of the sound board; because if there is no vibration on the sound board, the sound that is going to get out from the instrument is going to be mat and deaf. The think of the sound board must be equaly frewuenced in order to get the balcony system properly working and get clear sound. Otherwise if there is not the same thickness between the balcony system and the sound board there be a loose of sound; meaning the practice of this system has to be made only be experts on the instrument constructions.