İlköğretim sosyal bilgiler öğretiminde arkeoloji müzelerinin nesne merkezli eğitim etkinlikleriyle kullanılması

Abstract

Müzeler pek çok ülkede sınıf dışı öğrenme ortamlarından biri olarak kabul edilmektedirler. Pek çok müze öğretim programlarını destekleyen, öğrencilerin bağımsız araştırma yapabilecekleri sergiler ile öğretmen ve öğrenciler için nesne merkezli eğitim etkinlikleri hazırlamaktadırlar. Türkiye'de ise müzeler eğitime destek olarak kullanılmamaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2004-2005 Eğitim-Öğretim Yılı'nda yeni bir öğretim programı uygulanmaya başlamıştır. Yapılandırmacı yaklaşıma göre düzenlenen bu programın Sosyal Bilgiler Öğretim Programı' nda müzelerin eğitim ortamı olarak kullanılması için yönlendirmeler yapılmaktadır. Ancak Türkiye'deki müzelerde eğitim işlevi yeterince gelişmemiştir; okullara yönelik öğretim programlarıyla bağlantılı olarak sadece birkaç müzede eğitim etkinlikleri sunulmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye'de arkeoloji müzelerinin sosyal bilgiler öğretiminde kullanılması konusu ele alınmıştır ve uygulama alam olarak İstanbul Arkeoloji Müzeleri seçilmiştir. İstanbul Arkeoloji Müzeleri için 2004 Sosyal Bilgiler Programı tarih öğretimine yönelik bir eğitim programı önerisi hazırlanmıştır. Tezde önce müze-eğitim ile müze-okul ilişkisi, müzelerdeki nesne merkezli eğitim etkinliklerinin yeni tarih öğretimindeki rolü açıklanmış; sonra Türkiye'deki müzelerde müze, eğitim ve okul ilişkisi değerlendirilmiş; daha sonra İstanbul Arkeoloji Müzeleri' nde uygulanabilecek ilköğretim sosyal bilgiler programı tarih öğretimi için hazırlanan eğitim programı önerisi sunulmuştur. Bu öneri tarih öğretimine yönelik etkinliklerden oluşmaktadır. Bu etkinliklerin planlaması aşamasında önce ihtiyaç belirleme çalışması yapılmış, 2004 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı incelenerek tarih öğretimine yönelik program öğeleri belirlenmiştir. Daha sonra bu çalışmaların sonuçlarına göre etkinlikler hazırlanmıştır. Bu eğitim programının İstanbul Arkeoloji Müzeleri tarafından okullara sunulabilmesi için yapılanma ve uygulama önerilerinde bulunulmuştur. Tezin hazırlandığı dönemde ilköğretim ikinci kademe öğretim programları açıklanmadığı için eğitim programı önerileri ilköğretim birinci kademe ile sınırlandırılmıştır.

Müzeler pek çok ülkede sınıf dışı öğrenme ortamlarından biri olarak kabul edilmektedirler. Pek çok müze öğretim programlarını destekleyen, öğrencilerin bağımsız araştırma yapabilecekleri sergiler ile öğretmen ve öğrenciler için nesne merkezli eğitim etkinlikleri hazırlamaktadırlar. Türkiye'de ise müzeler eğitime destek olarak kullanılmamaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2004-2005 Eğitim-Öğretim Yılı'nda yeni bir öğretim programı uygulanmaya başlamıştır. Yapılandırmacı yaklaşıma göre düzenlenen bu programın Sosyal Bilgiler Öğretim Programı' nda müzelerin eğitim ortamı olarak kullanılması için yönlendirmeler yapılmaktadır. Ancak Türkiye'deki müzelerde eğitim işlevi yeterince gelişmemiştir; okullara yönelik öğretim programlarıyla bağlantılı olarak sadece birkaç müzede eğitim etkinlikleri sunulmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye'de arkeoloji müzelerinin sosyal bilgiler öğretiminde kullanılması konusu ele alınmıştır ve uygulama alam olarak İstanbul Arkeoloji Müzeleri seçilmiştir. İstanbul Arkeoloji Müzeleri için 2004 Sosyal Bilgiler Programı tarih öğretimine yönelik bir eğitim programı önerisi hazırlanmıştır. Tezde önce müze-eğitim ile müze-okul ilişkisi, müzelerdeki nesne merkezli eğitim etkinliklerinin yeni tarih öğretimindeki rolü açıklanmış; sonra Türkiye'deki müzelerde müze, eğitim ve okul ilişkisi değerlendirilmiş; daha sonra İstanbul Arkeoloji Müzeleri' nde uygulanabilecek ilköğretim sosyal bilgiler programı tarih öğretimi için hazırlanan eğitim programı önerisi sunulmuştur. Bu öneri tarih öğretimine yönelik etkinliklerden oluşmaktadır. Bu etkinliklerin planlaması aşamasında önce ihtiyaç belirleme çalışması yapılmış, 2004 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı incelenerek tarih öğretimine yönelik program öğeleri belirlenmiştir. Daha sonra bu çalışmaların sonuçlarına göre etkinlikler hazırlanmıştır. Bu eğitim programının İstanbul Arkeoloji Müzeleri tarafından okullara sunulabilmesi için yapılanma ve uygulama önerilerinde bulunulmuştur. Tezin hazırlandığı dönemde ilköğretim ikinci kademe öğretim programları açıklanmadığı için eğitim programı önerileri ilköğretim birinci kademe ile sınırlandırılmıştır.