Güneydoğu Anadolu Projesi Ve Bölgesel Gelişme

Abstract

Türkiye’nin bölgesel gelişme eğilimleri incelendiğinde, Cumhuriyet’in kuruluşundan bu yana tanımlanan temel hedefin, makro ekonomik çerçevede maksimum büyüme eğiliminin sergilenmesi olduğu gözlemlenmiş bulunmaktadır (Dinler, 2001; Tekeli, 2008). Dolayısıyla, 1960 planlı dönem başlangıcından günümüze dek bölgesel ölçekte gözlenen en büyük sorunlardan biri olan ‘bölgeler arası gelişmişlik farkı’ veya ‘bölgeler arası dengesiz gelişme eğilimi’ ile karşı karşıya kalınmıştır (Dinler, 2001; Tekeli, 2008; Erkut, 1991). Söz konusu soruna çözüm üretme kaygısı ile ileri sürülmüş bulunan diğer sorun tanımlarından birisi ise; ‘’Türkiye’de diğer bölgelere kıyasla ekonomik gelişmişlik bakımından geri kalmış bölgelerin varlığı’’ şeklindedir. Bu bağlamda, ’ekonomik gelişmişlik açısından görece geri kalmış olan söz konusu bölgelerde, ekonomik gelişmenin başlatılması ve söz konusu bölgeler için ekonomik gelişmişlik parametrelerinde ülke ortalaması düzeyinin yakalanması’ şeklindeki çözümsel girişimler ortaya konulmuş bulunmaktadır. Tüm bu bağlamlardan hareketle, tez çalışmasının ilk bölümü olan ‘Giriş’ bölümünde, temel araştırma sorusunun ne olduğu, çalışmanın temel amaç ve hedeflerinin neler olduğu, ilgili amaç ve hedefler doğrultusunda nasıl bir yöntem çerçevesinin benimsendiği ve ilgili metodolojik çerçeve üzerinden ne tür verilerin kullanıldığı özetlenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümü olan ‘Bölgesel Gelişme ve Ekonomik Büyüme: Literatür Özeti’ bölümünde ise, ‘bölgesel gelişme’ ve ‘ekonomik büyüme’ kavramlarına yönelik olarak ortaya konulan çeşitli çalışmaların ileri sürdüğü tanımlamalar ve söz konusu kavramlara yönelik geliştirilmiş olan teorik çerçeveler tartışılmıştır. Teorik çerçeve ve değerlendirmelerinin ışığında ise, ‘bölgesel gelişme’ ve ‘ekonomik büyüme’ kavramlarının bir bütün olarak hangi teorik çerçeveler kapsamında nasıl tanımlandığı ve ilgili kavramsal çerçevelerin genel olarak ne tür değişkenler üzerinden ölçüldüğü, karşılaştırmalı olarak, ortaya konulmuştur. Çalışmanın üçüncü bölümü olan ‘GAP ve Gelişme Süreçleri’ bölümünde ilk olarak, Güneydoğu Anadolu Projesi’nin başlatılmasından önceki (1979 yılı öncesi) temel süreçleri gözler önüne seren ‘GAP tarihçesi’ özetle ortaya konulmuştur. İlgili bölümde ikinci olarak ise, GAP’nin başlatıldıktan sonraki süreçlerin her biri özelindeki temel hedef ve stratejiler ortaya konulmuştur. Daha sonra ise, Proje’nin başlangıç yılı itibariyle deneyimlediği değişim ve dönüşümler, sürecin bütününün tanımlanmasına yönelik olarak, ortaya konulmuş bulunmaktadır. Söz konusu sürecin, 1979 yılında başlatılan Güneydoğu Sulama ve Enerji Altyapılarını Geliştirme Projesi’nin hangi aşamalarda ne şekilde değiştiği ve günümüz itibariyle kaç farklı aşamadan geçtiği ele alınmıştır. İlgili bölüm içerisinde son olarak ise, söz konusu her bir değişim ya da dönüşüm aşamasının diğerlerinden ayrışan ve benzeşen yönleri bir bütün halinde irdelenerek ortaya konulmuştur. Böylelikle sırasıyla; ‘GAP Sulama ve Enerji Altyapılarını Geliştirme Projesi (1979-1989)’, ‘GAP Master Planı (1989-2005)’, ‘GAP Bölge Kalkınma Planı (2002-2010)’ ve ‘GAP Eylem Planı (2008-2012)’ çerçevelerinin her biri özelinde, ileri sürülen temel hedefler ve stratejiler itibariyle, ne tür ‘bölgesel gelişme ve ekonomik büyüme’ teorik yaklaşımlarına işaret edildiği, karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Çalışmanın dördüncü bölümü olan ‘GAP ve Analizler’ bölümünde ilkin, her bir GAP gelişim süreci kapsamında ileri sürülen temel hedeflerin gerçekleşme düzeyi bulguları, ileri sürülen performans göstergeleri üzerinden araştırılmış ve ortaya konulmuştur. Söz konusu bölümde ikinci olarak ise, bölgesel gelişme ve ekonomik büyüme kavramlarının ölçülmesine yönelik olarak ortaya konulmuş olan temel değişkenler üzerinden, ilgili süreçler itibariyle (1979-2012) Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki değişimler analiz edilmiştir. Böylelikle, çalışmanın ‘Sonuç ve Değerlendirme’ bölümünde detayları ile birlikte belirtildiği üzere, gerek her bir GAP gelişim süreci itibariyle ileri sürülen temel hedeflerin gerçekleşme düzeyi araştırması ile, gerekse de Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, ilgili süreç içerisinde (1979-2012), sosyo ekonomik gelişmişlik eğilimin ne düzeyde etkilendiğinin ölçümlendiği temel değişkenler ile; GAP’nin, Bölge’deki sosyo-ekonomik gelişme eğilimlerine olan etkisi incelenmiş bulunmaktadır. Söz konusu tüm incelemeler ışığında toplamda dört temel düzlem üzerinden yapılan araştırmanın ilk ayağında, ‘her bir GAP sürecinin birbirinden farklı dört adet bölgesel gelişme teorisi üzerinden irdelenmesi ve ilgili tüm süreçlerin bütüncül bir çerçevede tanımlanması’ amaçlanmıştır. Bu doğrultuda ilkin GAP süreçleri, bütüncül bir çerçevede, ekonomik davranış birimleri ölçeğine (firma, birey, örgüt) inmeyen ve sektörel büyüme eğilimleri üzerinden ekonomik büyüme ve bölgesel gelişmeyi açıklayan teorik yaklaşımlar olan ‘ekonomik temel teorisi ve gelişme aşamaları teorisi’ çerçeveleri ile başlamış olup, sürecin ilerleyen bölümlerinde ağırlıklı olarak ise, ‘büyüme kutupları teorisi’ ve ilgili çerçevenin sosyal çatışma parametrelerinin de ele alındığı gelişmiş versiyonu olan ‘merkez-çeper teorisi’ çerçevelerine benzerlik gösterdiği görülmüştür. İlgili tespitler, ilgili her bir süreç kapsamında ileri sürülen temel strateji ve hedeflerin birer söylemsel veri alınmasından hareketle, ‘söylem analizi’ yöntemi üzerinden ortaya konulmuştur. Öte yandan, GAP süreçlerinin bütüncül bir süreç tanımının yapılması noktasında ise, başlangıç ve hedef yılı itibariyle birbiri içine geçmiş dört farklı süreci kapsayan ve her bir sürecin, kendisinden öncekinin gelişmiş bir devamı niteliğinde olan ve gittikçe kentsel ölçekteki kaygıların görece daha yoğun bir şekilde ön plana çıktığı bütüncül bir süreç tanımı ortaya konulabilmektedir. İlgili araştırma düzlemlerinden ikincisi olan her bir GAP süreci kapsamında ileri sürülen temel hedeflerin gerçekleşme oranları irdelemesinde ilkin, GAP Eylem Planı öncesindeki süreçlerde, sulama projelerinin enerji projelerine kıyasla yavaş ilerleyen yapısı dikkatleri çekmektedir. İlgili süreçler kapsamında ekonomik gelişmenin sağlanmasına dönük hedeflerin ortalama % 49.95 oranında, altyapı gelişimine yönelik hedeflerin ise ortalama % 51.56 düzeyinde gerçekleştirilebildiği görülmüştür. Öte yandan, GAP Eylem Planı sonrasındaki süreçte ise, sosyal gelişim eksenindeki hedeflerin ortalama % 72.16, altyapı gelişimi eksenindeki hedeflerin ortalama % 79.53 ve ‘kurumsal altyapının gelişimi eksenindeki hedeflerin % 100 (kalkınma ajanslarının kurulmasına yönelik hedefler) oranında gerçekleştirildiği görülmektedir. Burada, GAP Eylem Planı süreci itibariyle ortaya konulan temel altyapı gelişimi hedeflerinin gerçekleşme yüzdeleri değerlendirmesinde, önceki dönemlerde gözlenen trendin sulama projelerinin lehine döndüğü görülmektedir. Kurumsal kapasite gelişimine yönelik hedeflerin gerçekleşme düzeylerinin ise, salt kalkınma ajanslarının kurulumu üzerinden yapılması yanıltıcı olacaktır. Bu konuda ayrı bir detaylı araştırmanın ortaya konulması faydalı olacaktır. Son olarak, GAP Eylem Planı süreci itibariyle ortaya konulan temel hedeflerden ekonomik gelişimin sağlanmasına yönelik olanların gerçekleşme yüzdeleri, ilgili hedeflerin niteliksel yapısı dolayısıyla, oran cinsinden ifade edilememiştir (bknz. Çizelge 4.6.). Araştırma düzlemlerinin üçüncüsü olan ‘nüfus’, ‘gelir düzeyi’ ve ‘işgücü verileri’ temel parametreleri üzerinden bölgesel ve kentsel ölçeklerdeki değerlendirmelerin yapılması sonucunda genel olarak Şanlıurfa ve Gaziantep illerinin olumlu eğilimler sergilediği, diğer illerin ise genel itibariyle olumsuz olarak nitelendirilebilecek olan dalgalı eğilimler sergilediği görülmüştür. Bölgesel veriler incelendiğinde ise, 1980-1990 yılları arasında bölgesel ölçekteki yıllık ortalama nüfus artış yüzdesinin, % 2.52 ile Türkiye ortalamasının (% 2.62) gerisinde kaldığı görülmüştür. Öte yandan, 1990-2000 yılları arasında ise, % 2.76 yıllık nüfus artış hızı ile Bölge, Türkiye ortalamasının (%2.0) üzerinde bir eğilim göstermiştir. 2007-2012 dönemi içerisinde ise, adrese dayalı nüfus kayıt sistemi (ADNKS) verilerine göre, Bölge nüfusunun Türkiye nüfusuna oranı % 9.80’den % 10.52’ye yükselmiştir. 1987-2001 yılları arasındaki sürece işaret eden Bölgesel ‘gelir düzeyi’ verileri incelemesinde ise, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne ait Gayri Saf Bölgesel Katma Değer (GSBH) değeri, Türkiye toplam Gayri Safi Yurt İçi Hasılası (GSYH) değerinin % 4.9’unu oluştururken (1987’de), 2001 yılında aynı oran % 5.1’e yükselmiştir. İlave olarak, 2008 yılında ortaya konulan bölgesel gayri safi katma değerin, ülke toplamına oranı % 4.4 iken, aynı oranın 2011 yılında % 5.0’a yükseldiği görülmektedir. Son olarak, temel işgücü verilerine yönelik incelemelerde, 1990-2000 yılları arasında Bölge istihdam oranının % 18.4 gibi oldukça yüksek bir oranda düşüş sergilediği gözlenmiştir. 2000 ve 2010 yılları arasındaki işsizlik oranının ise, % 12.2’den % 12.08’e düştüğü ve ilgili dönem içerisindeki ilgili işsizlik oranlarının aynı zamanda Türkiye ortalamaları olan sırasıyla % 6.5 ve % 11.9 oranlarının üzerinde olduğu görülmektedir. Son olarak, 2008 ve 2012 yıllarına yönelik olarak, Bölge’deki istihdam oranlarının sırasıyla % 29.13 ve % 32.53 değerleriyle, ilgili yıllar (2008-2012) itibariyle Türkiye’deki istihdam oranları olan sırasıyla % 41.7 ve % 45.4 değerlerinin oldukça gerisinde ilerledikleri anlaşılmıştır. Çalışmanın son düzlemi olan ‘sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamalarında’ Türkiye illeri sıralamalarına kıyasla Bölge illerinin geride duran yapısı, sırasıyla 1996, 2003 ve 2012 yıllarında Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) tarafından yayınlanan çalışmaların üçünde de dikkatleri çekmiş bulunmaktadır. İlgili çalışmalar sonucunda ortaya konulan bulgulara referansla, 1996 yılından 2003 yılına doğru Gaziantep hariç, tüm Bölge illerinde sosyo ekonomik gelişmişlik sıralamasında ciddi gerilemeler olduğu görülmektedir. İlave olarak, 2003 ve 2012 yılları arasındaki sosyo ekonomik gelişmişlik sıralaması gözleminde ise, istisnasız tüm Bölge illerinin sıralamalarının gerilediği görülmektedir. Sonuç olarak, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde sosyo-ekonomik gelişmenin başlatılması ve sürdürülmesi adına ortaya konulan Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), gerek teorik çerçeve sorgulamalarında gerekse de temel hedeflerin gerçekleşme düzeyi bulgularına referansla tutarlı ve başarılı sayılabilecek bir eğilim sergilemiştir denebilir, ancak öte yandan, ilgili tüm süreçler kapsamında ortaya konulan gelişmelerin Bölge’nin deneyimleyegeldiği üç temel problem olan ‘nüfus kaybı’, ‘düşük gelir düzeyi’ ve ‘istihdam olanaklarının yetersizliği’ bağlamlarında pek de iç açıcı gelişmelerin, Bölge özelinde, kaydedilememiş olduğu açıkça belirtilebilmektedir ki, ilgili yargı, DPT’nin üç farklı dönemde yayınladığı sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması çalışmasında ortaya konulan sonuçlar üzerinden de desteklenebilecek bir niteliğe sahip olmuştur.

The major problems which can be assigned under ‘social integration’, ‘employment’, and ‘income level’ layers, belonging to the Southeastern Anatolian Region of Turkey, have been waiting to be solved immedately for years. With this respect, a number of solution-based efforts have been carried out involving the ones of national and regional strategic development plans since the period 1960s, which is called as ‘Planned Era of Turkey’. Among these efforts, one of the most important and comprehensive development efforts, exhibited for the Region, can be pronounced as the ‘Southeastern Anatolian Project’. The Project, aiming to provide a kind of concrete and validated socio-economic development in the Region, has been studied on behalf of its possible effects on the development patterns of the Region within its implementation period. The Southeastern Anatolian Project, which was started in 1979 and has currently been ended in 2012, refers to a period of approximately thirty three years in history involving four different stages. The Southeastern Anatolian Project, which is abbreviated as ‘GAP’ in turkish literature, reveals to four different stages; namely, ‘GAP irrigation and energy development project (1979-)’, ‘GAP master plan (1989-2005)’, ‘GAP regional development plan’ (2002-2010)’ and ‘GAP implementation plan (2008-2012)’. The thesis study, concerning to measure the possible effects of ‘Southeastern Anatolian Project (GAP)’ on the development patterns of Southeastern Anatolian Region of Turkey regarding both qualitative and quantitative sides, has been designed upon the major research questions asserted below; o How to define the Southeastern Anatolian Project, with respect to all its stages refering to a period of approximately thirty three years lenght, as a process? o What kinds of theoretical similarities and differences are observed among four main stages of the Project with regards to main strategies and main objects indicated in each stage? o Which regional development theories; namely, ‘economic base theory’, ‘stages of development theory’, ‘growth pole theory’, and ‘core - periphery theory’, are refered with regards to four different stages of Southeastern Anatolian Project (GAP) ? o How to decide whether each stage of the Project destructively overlaps with each other or exhibites an eclectical development pattern with regards to each other ? o What about the degree of levels in performing the main objectives asserted in each stage of the Project? o What are the performance indicators in defining the performance level of each objective of the Project? o How to summary the performance measurements of all objectives indicated in the stages of the Project, with regards to both quantitative (in ratio - %) and qualitative ones ? o Is it possible to assign a unique performance index, with helps of some acceptable axiomatic assumptions, regarding all stages and objectives asserted in the Project? If possible, how to produce such and index? If not, why? o What kind of results are possible to be derived from the observations of ‘population’, ‘income’ and ‘employmet’ data belonging to national, regional and urban levels (the data belonging to Turkey, to Southeastern Anatolian Project, and to the provinces included in the Region are compared with each other) published by Turkish Statistical Institute (Turkstat) with respect to the period of Southeastern Anatolian Project (GAP)? o What kind of changing patterns have been exhibited within Region, among the whole period of the Project, with respect to the ranking results of ‘socio-economic development index studies , carried out for each province in Turkey, published by ‘State Planning Organisation’ in three dirrefent years; respectively, 1996, 2003 and 2012 ? The findings of the research, on the lights of all these concerns indicated above, the following conclusions have been derived with regards to four main research layers; On the first layer concerning to acknowledge the theoretical investigation so as to exhibit the differences and similarities between four different stages of the Project all of which together regards to construct a kind of acceptable defininiton for the whole process of the Project; Firstly, within the ‘Literature Review’ part of the study, four different regional development theories; namely, ‘economic base theory’, ‘stages of development theory’, ‘growth pole theory’, and ‘core-periphery theory’ have been compared with respect to five main categories; namely, ‘type of handling the terms economic growth and regional development with respect to define these terms’, ‘metodological framework’, ‘how the region as a spatial notion is defined and handled’, ‘basic notions asserted in the theory (dependent variables)’, and ‘basic measurement parameters indicated in the theory (independent variables)’. Secondly, following the comparison of different theoretical frameworks mentioned above, each of four main processes of the Southeastern Anatolian Project have been compared with regards to the same five categories asserted above. At this point, each process of the Southeastern Anatolian Project has been analysed with regards to its basic strategies and objectives defined within its period, which has been handled in the third part of the study; named as ‘GAP and Its Processes’. Here, each strategy and objective is handled as a theoretical discourse and analysed with helps of the ‘discourse analysis’ method. The results of these analysis are the smilarities between the frameworks of respectively; ‘economic base theory with GAP irrigation and energy development project (1979-)’, ‘stages of development theory with GAP master plan (1989-1995) ‘, ‘growth pole theory with GAP master plan (1995-2005)’, ‘growth pole theory with GAP regional development plan (2002-2010)’, and ‘core-periphery theory with GAP implementation plan (2008-2012)’. To summarize, on the lights of these findings, the whole process belonging to the Southeastern Anatolian Project (1979-2012), began with the sector-based development theoretical approaches; namely, ‘economic base theory’ and ‘stages of development theory’ and then transformed mostly into ‘growth pole theory’ and its developed version (developed with social conflict discussions) ‘core- periphery theory’ which are also dealing with the economic behaviroal units (such as, firm, company, etc.) rather than sectors. Lastly, the whole process of the Southeastern Anatolian Project (GAP) can be defined as ‘a period involving four different processes that overlaps to each other historically (with regards to beggining and target year definitions) but exhibits complementarity based attitudes towards each other all of which together defines an eclectically improved integrated process at the end. On the second layer, handling the degree of levels in performing the main objectives asserted in each stage of the Project, which has been indicated in the ‘Analysing The GAP Processes’ part of the study, the following summarised findings have been obtained; Firstly, among the processes refering to the one standing before ‘GAP implementation plan (2008-2012)’, the irrigation system based projects had processed much slower when compared to the energy infrastructure based projects. With this regard, in the periods of ‘GAP irrigation and energy development project (1979-)’ and ‘GAP master plan (1989-2005)’, the average performance ratio (%) observed with regards to the irrigation based projects refers to % 24, while the related ratio is approxiametly equal to % 70 regarding the energy –infrastructure based projects. Moreover, among these processes, it has not been defined any objective refering to the ‘social development’ and ‘institutional development’ frameworks within this period. On the other side, the average performance measures, among the ones can be measured in analysis, are % 46.95 and % 51.60 respectively for economic development and infrastructural development based objectives. Secondly, in the period of GAP implementation plan (2008-2012), an explicit advance is observed in the measurement studies regarding the performance level of irrigation-based infrastructural development projects when compared the ones of energy-based infrastructural development projects. At this sense, the average performance ratio succeeded for irrigation-based projects has been observed as aqual to % 77.75 (which is much higher level when compared to the one belonging before the year 2008), while the related ratio is equal to % 74 for the energy based infrastructural development projects within the era of ‘GAP implementation plan (2008-2012)’. Thirdly, within the period of GAP implementation plan (2008-2012), there have been defined four development axes; namely, ‘social development’, ‘economic development’, ‘infrastructural development’, and ‘institutional development’. In the social development axe, there has been computed an average performance level of % 72.17. In the infrastructural development axe, the average performance ratio which is equal to % 79.53 is observed. On the other side, in the institutional development axe, the performed ratio is calculated as % 100 with regards to three nuts-2 level development agencies that have been established in the Southeaster Anatolian Region of Turkey. But, at this point, it is still arguable that whether the axe of ‘institutional development’ is to be measured only by the establishment of these development agencies or not. Lastly, the development axe, named as ‘economic development’ within the period of ‘GAP implementation period’, has not been able to be measured quantitatively (in average ratio form- %) due to the qualitative nature of the process. In other words, at that point, the objectives are not able to be followed with regards to the quantitative measurements in the concern of ‘economic development’. On the third layer, concerning with possible results to be derived from the observations of ‘population’, ‘income’ and ‘employmet’ data belonging to national, regional and urban levels (the data belonging to Turkey, to Southeastern Anatolian Project, and to the provinces included in the Region are compared with each other) published by Turkish Statistical Institute (Turkstat) with respect to the period of Southeastern Anatolian Project (GAP), the following acknowledgements have been acquired; Firstly, within the period refering to the years between 1980 and 1990, there has been observed an average annual population increase ratio which is equal to % 2.62, while the related ratio is calculated as % 2.52 for the Region, which reveals a level that is below the average ratio of Turkey. On the other side, when the population changing ratios (per year %) are investigated within this period (1980-1990), Sanliurfa and Adiyaman have behaved as the leading provinces, while Siirt exhibits the least degree of population change within Southeastern Anatolian Region. Secondly, within the time interval refering to the years 1990 and 2000, unlike the observations observed in the previous period, the Region exhibits a positive process possessing an average annual population increase rate that is equal to % 2.76 which is higher than the related ratio of Turkey that is equal to % 2.0 . Thirdly, within the period of 2007-2012, the ratio of the total population of the Region over total population of Turkey has increased from % 9.80 to % 10.52 . On the other hand, the leading province in the Region, in the period of 2007-2012, regarding the average annual population increase ratio, is again Sanliurfa which is followed by Gaziantep, while the least increasing ratio belongs to Adiyaman. Fourthly, when the income level data is analysed both in the regional scale and in province level, the gross domestic product value (GDP) of Southeastern Anatolian Region comprises % 4.9 of country’s total level in 1987, while the related ratio is % 5.1 in 1990. In contrast, the related ratio decreases to % 4.8 in 2000, while again it increases up to % 5.1 in the year 2001. On the other hand, when the provinces are observed with regards to the income level, the maximum GDP ratio over the related ratio of Turkey is observed in Gaziantep, Diyarbakir, and Sanliurfa respectively between the years 1989 and 2000. Moreover, when the related ratios are followed for the year 2001, the ratio of Gaziantep was decreased, the ratio of Diyarbakir was not changed, and the ratio of Sanliurfa increased again. Here, the gross value added (gva) value belonging to the Region refers to % 4.4 (vertical ratio) of the one refering to Turkey in 2008 while it is % 5.0 in 2011. Fifthly, the employment ratio of the Region rapidly decreases (the decreasing ratio is % 18.4) from 1990 to 2000 . On the other side, the unemployment ratio has a bit decreased (from % 12.2 to % 12.08) from 2000 to 2010, while the respecting ratios are % 6.5 (for 2000) and % 11.9 (for 2010). Moreover, when the employment ratio data is studied between the years 2008 and 2012, the ratio of the Region increases from % 29.13 to % 32.53, while the related ratios of Turkey increases from % 41.7 up to % 45.4 which are much higher than the ones of the Region. On the fourth and the last research layer dealing with the changing patterns that have been exhibited within Region, among the whole period of the Project, with respect to the ranking results of ‘socio-economic development index studies, published by ‘State Planning Organisation’ in three dirrefent years; respectively, 1996, 2003 and 2012; Firstly, except for Gaziantep, all the provinces located in the Region, exhibited a rapid decrease (from 1996 to 2003) according to the results of the related studies published in 1996 and 2003. Secondly, when the period from 2003 to 2012 is handled according to the results of the related studies (published in 2003 and published in 2012), all the provinces involved by the Southeastern Anatolian Region of Turkey, have revealed again a kind of rapid decreases from the year 2003 up to 2012. To conclude, on the lights of all the findings acquired from four main research layers in the study with regards to the Southeastern Anatolian Project (GAP) , even though there have been carried out a vast number of important efforts so as to provide an explicit socio-economic development in the Region, the main parameters refering to the main problems of the Region; namely, ‘population’, ‘income’, and ‘employment’ values have not been able to exhibit a pleasant changing trends with regards to the whole period of the Project. In other words, the main problems of the Southeastern Anatolian Region of Turkey with respect to the three main scopes; named as ‘population loss’, ‘the trends of low income level’, and ‘inadequancies in employment opportunities’ have still been waiting to be solved immediately even though there have been experienced thirty three years with the Southeastern Anatolian Project (GAP) in the region.