Isparta Tarihi Kent Merkezi İçin sağlıklılaştırma Önerisi

thumbnail.default.placeholder
Tarih
2016-01-29
Yazarlar
Köse, Duygu
Süreli Yayın başlığı
Süreli Yayın ISSN
Cilt Başlığı
Yayınevi
Fen Bilimleri Enstitüsü
Institute of Science And Technology
Özet
Zaman içerisinde kentler farklı etkiler altında kalmış ve birbirinden farklı sosyo- kültürel, ekonomik ve fiziksel değişimler geçirmiştir. Bu süreç içerisinde günümüz yerleşim alanları içerisinde kalmış tarihi kentler, tarihi değeri olan geçmişte nasıl bir yaşamın olduğunu bize aktaran belgeler niteliğini taşımaktadırlar. Kentte var olan yapıların mimarisi, mekânsal kurgusu, yapım tekniği yerleşimin mimari kimliğini tanımlar. Farklı mimari kimliklerin bir arada bulunduğu alanlarda; tarihi kent parçalarının ve tekil yapı olarak varlığını koruyan tarihi yapıların korunması gittikçe zorlaşmaktadır. Özellikle günümüz kentlerinin modernleşme çabaları tarihi çevreler için yıpratıcı bir etken olmaktadır. Bunun yanı sıra planlama süreçlerinde büyük ölçekli planlar ile alt ölçekteki uygulamalar arasındaki kopukluk büyük bir sorun oluşturmaktadır.  “Isparta Tarihi Kent Merkezi İçin Sağlıklılaştırma Önerisi” başlıklı tez çalışması, Isparta kentsel sit alanı için yapılan koruma amaçlı imar planı ile aynı bölgede yapılan devam eden çeşitli restorasyon uygulamaları arasında ortaya çıkan geçiş ölçeğindeki koruma sorunlarını sağlıklılaştırma bakış açısı ile ele almaktadır. Korumanın bütüncül bir yaklaşımla ele alınabilmesi için tekil yapı ölçeğinde yapılan çalışmaların kentsel kurgu içerisinde yer alması gerekmektedir. Tez çalışmasının amacı; Isparta kent merkezinde yer alan geleneksel konut ve çarşı dokusunun koruma ve sağlıklılaştırma kapsamında ele alınmasıdır. Mevcut kentsel sit alanı ile yakın çevresinin birlikte sit alanı olarak ele alınarak geliştirilmesi önerilmektedir. Çalışma alanının belirlenmesinde, Isparta tarihi kent merkezinde bulunan tarihi yapı stokunun sürekli gelişmekte olan kent merkezinin yıkıcı etkisine açık olması ve şimdiye kadar alan ölçeğinde koruma duyarlılığı içeren bir çalışmaya konu olmamış olması etken olmuştur.  Isparta kentinde 20. yüzyıl başına kadar farklı kültürel özelliklere sahip olan Türkler, Rumlar, Ermeniler ve Yörükler ile 19. yüzyılda Kafkasya ve Rumeli’den gelen göçmenler bir arada yaşamışlardır. 20. yüzyılın ilk çeğreğinde savaşlar ve göçler nedeniyle toplumsal ve kültürel değişimler yaşanmıştır. Bu nedenle Isparta’da farklı dönemlere ve kültürlere ait tarihi yapıları bir arada görmek mümkün olmaktadır. Çalışma alanının da tarihi mahalleler, ticari ve idari merkez yer almaktadır. Isparta kent merkezinde yer alan yaklaşık 17 hektarlık alanda; çok sayıda konutun yanı sıra ticari, dini yapılar ve kamu yapıları yer almaktadır. Konutların bulunduğu yapı adaları, kentin tarihsel süreçteki mimari yapısına ait izler taşımaktadır. Tarihi dokunun dışında yer alan yeni yerleşim alanlarında ise, yapıldığı arsanın fiziksel özellikleri, konumu ve imar haklarına göre belirlenmiş kat yüksekliklerinde betonarme ve yığma yapılar inşa edilmiştir. Bu yapıların mimari tarzının oluşumunda, yapıldıkları dönemlerin mimari yaklaşımları ve malzemeleri etkili olmuştur. Tez kapsamında çalışma alanının fiziksel özelliklerinin belirlenmesi için alanda gözlemler ve ölçümler yapılmış ve sağlıklılaştırma çalışmaları için gerekli olan tespitler yapılmıştır. Bu tespitlerde Isparta sit alanı ve yakın çevresinde bulunan yapıların kat adetleri, kullanım işlevi, kullanım durumları, yapısal durum, tarihsel değerlilik, korunmuşluk durumu gibi analizler ortaya konmuş ve yapı tanımlamaları yapılmıştır (alansal veriler için bakınız; Ekler). Çalışma alanında karşılaşılan koruma sorunlarına getirilen çözüm önerileri hem yapı ölçeğinde düzenlemeler hem de sosyo-ekonomik, fiziksel durumunun iyileştirilmeleri içermektedir. Yani Tarihi dokunun yaşatılabilmesi, günümüze işlevsel olarak katılmasıyla sağlanabilmektedir. Gerekli restorasyon müdahalelerinden sonra çalışma alanı, planlanan kültürel merkezin röperleri olarak düşünülerek, kültürel mirasın geleceğe aktarılmasını sağlayacaktır.  Tarihi kent dokusunda üst ölçek planlarından ve yanlış uygulama kararları ile kaybolan mimari yapıların rekonstrüksiyon önerileri, dönemsel özelliklerine uygun olarak yeniden yapılması kararları alınmıştır.  Tarihi dokunun önemli bir bölümünü oluşturan sivil mimarlık örnekleri için yapılacak sağlıklılaştırma uygulamaları ve öncelikle de tescil işlemleri, bu konutların yok olmasına engel olacaktır. Elde edilen tespitler ile belirlenen koruma sorunlarının irdelenmesi ve önerilerin sunulması, tarihi kent dokusunun farklı bir değerlendirme ile yaşatılması tez çalışması için önemli bir vurgu olmuştur.
In the course of time, cities have been under the different effects and have had socio-cultural, economic and physical changes independently from each other. Throughout this process, the historical towns which have been remained in today’s zones of occupation have been keeping the documents that let us know about how the life was in the past having a historical value. The architecture of the buildings in the town, their residential mounting and construction techniques define the architectural identity of the resident the preservation of the historical buildings keeping their existence as a single construction and the historical town parts have been getting difficult more and more. Particularly the growth phases of today’s towns have a wearing effect on this. Besides, there is a disconnection between major scaled plans and subscaled applications in planning processes. The thesis titled “Healthiness Proposal For Isparta’s Historical Town Center” deals with healthiness on the preservation problems in the scale of way arising between the development plan made for conservation purpose of Isparta’s urban site and the various restoration applications which were done. The studies in the single construction scale must be in urban mounting in order to discuss about the conservation in a totalitarian approach. The aim of thesis is to deal with the traditional house texture in the city center of Isparta in the frame of conservation and healthiness. Both the urban site and the neighborhood zone which has a feature of site have been suggested to be developed by taking into considerate together. The reasons that the historic structure storage in the historical city center of Isparta is under the close interaction and it is also a zone preserved as a site are in question while determining the study area. In Isparta, the Turks having different cultural characteristics till 1920, Greek, Armenian and Yörük had lived together with migrants from Kafkasya and Rumelia in 19 th century. After that, different cultural changes occurred in the other times because of wars and migrations. For that reason, it has been to see the historical constructions, all together, belonging to different periods. Historical quarters, commercial and administrative center are included in the study are area commercial, religious and public buildings as well as numerous houses have been taken place in nearly 17 hectare are in Isparta. Urban blocks, in which there are houses, convey the traces belonging to the architecture in the historic process of the city. However, in the new residential areas out of the historic texture, reinforced concrete and massive constructions have been built according to physical features, location, building rights in the place where they were constructed. The architectural approaches and materials of the period at the time when these constructions were built have been affected on the formation of their architectural style. Observations and measurements and necessary fixing for healthiness studies have been done to determine physical features of the study area in the frame of thesis. İn these fixings, the analysis such as the numbers of the buildings near Isparta and Isparta site, the function of occupancy, serviceable positions, structural position, historic valueness and conservation position have been put forward to and building definitions have been done.  Solution suggestions made for conservation problems which were faced in the study area are included in both regulations in building scale and improvements of their socio- economic and physical positions. İn other words, to keep historic texture alive is really possible only when it is taken part in today functionally. After necessary restoration interventions, the study area will make cultural heritage transfer into the future, thought as reference marks of the planned cultural center. With the reconstruction suggestions of the architectural buildings which have been lost because of wrong application decisions and upper scale plans in the historical city texture rebuilding decisions have been taken according to its period features. Healthiness applications which will be done for the civil architectural examples occurring the important part of historic texture and initially schedule checks prevent these buildings from disappearing as well. To examine conservation problems determined by fixing obtained and to present suggestions and to make historic city texture alive by a different evaluation have been an important emphasis for thesis study.
Açıklama
Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015
Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2015
Anahtar kelimeler
Sağlıklılaştırma, Restorasyon, Koruma, Mimarlık, Rehabilitation, Restoration, Conservation, Architecture
Alıntı