Kullanıcı Deneyiminin Dönüşümü: Fiziksel Ürünlerden Dijital Ürünlere

Abstract

Dijital teknolojideki sürekli gelişimin hayatımızın her alanına nüfus ettiği bir dönemde yaşıyoruz. Hayatlarımızı her gün kullandığımız aletler, makineler ve sistemler olmadan hayal edebilmemiz mümkün değil. Bunun yanında bu teknolojik ürünlerin hayatımızdaki gerçek rollerini ve konumlarını anlayabilmemiz de çok zor. Teknoloji aynı zamanda yaşayış tarzımızı, ürünlerle ve insanlarla etkileşimimizi etkiliyor ve dönüştürüyor. Bu bağlamda, Bu çalışma 2 boyutlu ürünlerle bunların 3 boyutlu versiyonları arasındaki kullanıcı deneyimi farkının önemini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Fiziksel ürünlerin mevcut kullanıcı deneyimleri, ürünün boyut değiştirip dijitalleşmesi ile beraber yeni bir deneyime dönüştüğü gözlemlenmiştir. Bu deneyimin eski fiziksel deneyimle ne açılardan benzeştiği ya da ne gibi farklılıklar içerdiği bu araştırmanın temel konusunu oluşturmaktadır. Bu çalışmada dijital ürünler ve fiziksel ürünlerin kullanıcı deneyimleri arasındaki dönüşümün keyif, kullanılabilirlik, fonksiyonellik ve alışkanlıklar gibi kullanıcı deneyimi elemanları bakımından incelenmesi amaçlanmıştır. Dijital ve fiziksel ürünleri kullanıcı deneyimi bağlamında anlamak için literatür taraması şu iki konuda yapılmıştır: kullanıcı deneyimi ve fiziksel dijital ürünler arasındaki dönüşüm. İlk olarak, kullanıcı deneyiminin önemli noktaları; kullanıcı deneyimi tanımları, elemanları ve araştırma yöntemleri irdelenerek incelenmiştir. Sonrasında örnekler ve yapılan bilimsel çalışmalar üzerinden fiziksel ve dijital ürünler arasındaki dönüşüme değinilmiştir. Fiziksel ürünlerin dijital ürünlere dönüşmesi ve tam tersi dijital ürünlerin hayatımıza fiziksel ürünler olarak girmesinden bahsedilmiştir. Ayrıca daha sonrasında kullanıcı deneyimi çalışmanın yapılacağı fotoğraf makineleri ve akıllı telefon uygulamalarıyla ilgili, fotoğraf makinelerinin fiziksel ortamdan dijital ortama taşınmasıyla ilgili literatüre yer verilmiştir. Literatür taraması ışığında, bir kullanıcı deneyimi çalışması düzenlenmiştir. Fiziksel ürünler ve bunların dijital versiyonlarının kullanıcı deneyimlerini anlamak için araştırma tekniği olarak odak grup çalışması seçilmiştir. Çalışmayı derinleştirmek amacıyla fotoğraf makineleri ve bunların dijital karşılığı olan akıllı telefon fotoğraf makinesi uygulamaları kullanılmıştır. Odak grup çalışması tekniği grup şeklinde bir ürün üzerinden, o ürünle ilgili bir tartışma ortamı yaratarak kullanıcıların fikirlerini ve deneyimlerini öğrenmeyi amaçlamaktadır. Bu odak grup çalışmasının amacı ise fiziksel ürün ve onların dijital versiyonu arasındaki kullanıcı deneyimi farklarını ortaya çıkarmaktır. Seçilen ürünün fotoğraf makinesi ve smartphone fotoğraf uygulamaları olması nedeni ile profesyonel fotoğrafçılar ve mobil fotoğrafçılardan oluşan iki farklı kullanıcı grubu seçilmiştir. İki tanesi profesyonellerle İki tanesi mobil fotoğrafçılarla olmak üzere toplam dört farklı oturum gerçekleştirilmiştir.Toplamda dokuz adet profesyonel ve dokuz adet mobil fotoğrafçıyla görüşülmüştür. Çalışma sırasında farklı yöntemler kullanılarak kullanıcıdan bilgi toplanmıştır. Round-robin tartışması, anket doldurumu ve sorular üzerinden tartışma olmak üzere üç farklı yöntem uygulanmıştır. Round-robin tartışmasında kullanıcılara yarım bırakılmış bir cümle verilip devamı tamamlanması istenmiştir ve akıllarına gelen ilk yorumlar alınıp çalışma ortamına ısınmaları sağlanmıştır. Bunun devamında bir anket çalışması ile kullanıcıların sıfatlarla ürünleri eşleştirmeleri istenmiş ve ürünlere bakış açıları irdelenmiştir. Son olarak ise detaylı sorular üzerinden bir tartışma ortamı yaratılarak, kullanıcıların birbirleriyle kendi deneyimlerini, kendi hislerini ve alışkanlıklarını tartışmaları sağlanmıştır. Odak grup çalışması tekniğinin verdiği imkan sayesinde moderatörün de alternatif sorular aracılığıyla irdelemesi ile kullanıcıların deneyimlerinin detaylarına inilmiştir. Çalışmayı analiz etmek için kamera kayıtları, moderatör notları ve anketler bir arada kullanılmıştır. Analiz için kamera kayıtlarından bütün konuşmalar deşifre edilmiş ve yazıya dökülmüştür. Bunlar Excel tablolarıyla sınıflandırılmış ve kodlanmıştır. Ayrıca anketler de kullanıcıların iki ürünü nasıl nitelendirdiklerini ve belirli farklılıkları ve benzerlikleri ortaya çıkartmak için bir Excel tablosuna dökülmüş ve karşılaştırmalı tablolar şekline getirilmiştir. Araştırmanın sonucunda kullanıcı deneyimindeki dönüşümün alışkanlıklar, kullanım senaryoları, duygular, sosyalleşme ve paylaşım bağlamlarında değişikliğe yok açtığı ortaya çıkarılmıştır. Analizler sonucunda katılımcıların belirli temalar üzerinde yoğunlaştıkları ortaya çıkmıştır. Bu altı ana başlık altında temalar şu şekilde toplanmıştır: ürün nitelikleri, duygular, paylaşım ve sosyalleşme, kullanım alanları, alışkanlıklar ve kullanıcı deneyiminde otantiklik. Bunun yanı sıra bazı başlıklar daha alt başlıklara ayrılmış ve daha detaylı incelenmiştir. Ürün nitelikleri konusu, ergonomi, teknik özellikler ve kalite başlıkları altında incelenmiştir. Bu bölümde, kullanıcıların ürünlerin belirli özelliklerinden aldıkları keyif, kullanılabilirlik, adapte olma kolaylığı, gibi kullanıcı deneyimi ile ilişkili konular incelenmiştir. Odak grup çalışmasından elde edilen bulgulardan bir diğeri olan duyguların, ürünlerin kullanımı ve o deneyimden alınan hazzı belirleyici etmenlerden biri olduğu gözlemlenmiştir. Bir deneyimden keyif almak,kullanılan ürünün tatmin edici olması ve o ürünle duygusal bağ kurabilmek gibi aşamalarının, bir kullanıcı deneyiminin şekillenmesinde belirleyici olduğu anlaşılmıştır. Kullanıcıların edindikleri geçmiş deneyimlerin fiziksel ve dijital ürünlerle kurdukları bağı şekillendirdiği gözlemlenmiştir. Paylaşım ve sosyalleşme başlığı özellikle dijital ürünlerin fiziksel ürünlerden daha ön plana çıktığı bir konu olarak ortaya çıkmıştır. Dijital ürünlerin özellikleri sayesinde içinde barındırdığı araçlarla kullanıcıların deneyimine farklı bir boyut kattığı ve bu sayede deneyimi başka bir şekle dönüştürdüğü gözlemlenmiştir. Tam olarak örtüşmeseler de fiziksel ve dijital ürünlerin kullanıcı deneyimleri bazı noktalardan benzerlikler sergilemektedir. Dijital ve fiziksel ürünlerin kullanım amaçları çıktıları farklı olmasına rağmen neredeyse aynıdır. Fiziksel ve dijital ürünlerin kullanım alanlarının ürünlerin kendi özellikleriyle birlikte farklılık gösterdiği kullanıcıların deneyimlerinden gözlemlenmiştir. Çekim kapasitesi, ön kamera, ürün boyutu, kalite, pratiklik, gibi elemanlar ürünün kullanılma şekli ve alanını etkilemektedir ve fotoğraf çekme deneyimini farklı bir boyuta sokmaktadır. Fiziksel bir ürünün dijitalleşmesiyle beraber yeni ürünün farklı nitelikleri kullanıcıların deneyimine farklı boyutlar katmakta ve alışkanlıklarını şekillendirmektedir. Bir taraftan kullanıcılar daha önceden sahip olmadıkları alışkanlıklar geliştirirken, diğer taraftan bazı alışkanlıklarını da dijitalleşmeyle beraber kaybetmektedirler. Yeni geliştirilen alışkanlıkların bir süre sonra dijital ürünlerin yanı sıra fiziksel ürünlerden de beklendiği gözlemlenmiş ve bu özelliklerin kullanıcıların beklentilerini şekillendirip fiziksel ürünleri dönüştürdüğü anlaşılmaktadır. Bunlara ek olarak çalışmadan çıkarılan kodlar doğrultusunda otantiklik başlığı, fiziksel ürünlerin otantikliği ve dijital ürünlerin otantikliği olarak ayrılmıştır. Dijital ürünlere kullanıcılar tarafından, fiziksel ürünlerin iki boyutlu versiyonu olarak bakılmadığı gözlemlenmiştir. Yani, dijital ürünlerin fiziksel öncüleri dışında kendi otantikliklerine sahip oldukları anlaşılmıştır. Dijital dünyanın avantajlarının yeni bir deneyime yol açtığı anlaşılmıştır. Ayrıca, dijital ürünlerin bu kendine özgü özellikleri yeni kullanım alanları ve alışkanlıkları yol açmıştır. Otantiklik konusu daha fazla irdelenip fiziksel ürünler ve dijital ürünler arasındaki karşılıklı özellik geçişleri analiz edilmiştir. Fiziksel ürünler dijital ürünlerin gelişmesine katkıda bulunurken, dijital ürünler de fiziksel ürünlerin gelişmesine ve dönüşmesine katkıda bulunmaktadır. Bu da fiziksel ürün kullanıcı deneyimini de dönüştürmektedir. Ve bir noktada da fiziksel ve dijital ürün deneyimlerini birbirine yaklaştırmaktadır. Sonuç olarak, bu çalışma doğrultusunda fiziksel ve dijital ürünlerin kullanıcı deneyimlerinin aynı olmadıkları ortaya çıkarılmıştır. Bir ürün üç boyuttan iki boyutlu dünyaya geçtiğinde, bu fiziksel değişim aynı zamanda keyif, kullanılabilirlik, fonksiyonellik konularında değişikliğe yol açmaktadır. Kullanıcılar fiziksel ürünlerle yaşadıkları deneyimle bazı yönlerden örtüşen farklı bir deneyim yaşamaktadırlar. Bu açıdan bakıldığında, dijital dünyanın, kullanıcı deneyimine önemli bir etkisi olduğu söylenebilir. Bu etki sadece dijital dünyayla sınırlı kalmayıp aynı zamanda kullanıcıların fiziksel deneyimini de değiştirmektedir. Daha da fazlası, bu dijital dünya kullanıcıların alışkanlıklarını, ihtiyacını, beklentilerini ve yaşam tarzlarını belirlemektedir. Dolayısıyla, dijital ürünler kullanıcılara dijital dünyanın bütün avantaj ve sınırlarıyla beraber yeni bir deneyim sunmaktadır.

The continuous growth of digital technology has permeated almost all aspects of our life. It is hard to imagine our lives without all the devices, machines and systems that we encounter every day. At the same time, it is hard to imagine the exact role and importance of these technologies in our lives. How does technology influence the way we live, change using styles, and modify the way we interact with products and people, affect or change our notions of usability? In this context, this study intends to understand the importance of "differences of user experiences" between 2-dimensional and 3-dimensional versions of the same product. To understand the context of user experience of digital and physical products, literature review was held on two main subjects: user experience and physical to digital transformation. First, the main points of user experience (UX) are investigated in terms of the definition of UX, elements of UX and the research techniques being used in UX design. Second, transformation from physical to digital products is scrutinized with supporting examples of studies on physical and digital products In the light of the literature review, an empirical study was conducted as a part of this research. “Focus group” as a technique of collecting data was chosen to reach the necessary information in order to understand user experience of physical product and its digital version. Physical cameras and their digital version that is “smartphone applications” were chosen as the subject of the empirical part of the study to gather deeper research outcomes. Focus group sessions in this research made it available to combine opinions from different points of view leading to a clear perception about the research subject. The main purpose of this study is to reveal the changes in user experience of cameras after they were transferred to the smartphones and reflect this insight onto the user experience of the physical and the digital. By focus group sessions, it is aimed to gain “impressions” and “perceptions” of both physical cameras and smartphone applications. The study focus on the usage of mobile phone as camera, specifically the differences and similarities in the user experience of the physical camera and the smartphone camera applications. Two different types of participants were invited to sessions according to the topics chosen to collect data on: professional photographers and mobile photographers. There were 4 sessions organized; two of them with professionals and the others with mobile photographers. Totally, there were nine professional photographers and nine mobile photographers. Three data collection techniques were held in focus group study: Round-robin discussion, questionnaire and question based discussion. Video records during focus groups, notes by moderator and questionnaires were gathered to analyze the study. It was revealed that there are different themes that participants were talking about smartphone cameras and physical cameras. Six main themes have been extracted from the focus group sessions; namely product properties, emotions, sharing and socialization, subjects of photography, habits and authenticity. Result of this study can be summarized as follows: transformation of user experience causes changes in habits, usage scenarios, emotions and socialization. Digital products have their own authentic features that can be developed by designers instead of tranfering the features of physical products. There are some adventages of virtual world to add new experiences and conveniences to people’s life. Physical products influence digital products, hence digital product influence physical products. There is an endless transition between the real and the virtual world.