Marmara Denizi Kıyıları Veri Tabanı

Abstract

Marmara Denizi Kuzey Anadolu Fayı üzerinde gelişmiş bir iç denizdir. Bu küçük iç deniz, Karadeniz ve Ege Denizi arasında Çanakkale ve İstanbul Boğaz sistemi ile birlikte bir geçiş yolu özelliği taşımaktadır. Marmara Denizi'nin evrimi KAF'm karmaşık jeodinamik süreçleri kontrolünde ve bunun sonucunda değişik morfo-tektonik birliklerin biraraya gelmesiyle gerçekleşmiştir. Bu nedenle, denizin kıyı ve kıyı gerisi morfolojisi büyük ölçüde asimetrik olarak izlenir örneğin, güney kıyılan bir yandan en geniş kıyı düzlüklerine sahipken aynı zamanda da en yüksek kıyılan içeren morfolojik yükseklikleri ile karakteristiktir. Kuzey kıyılar ise genelde monoton devam eden alçak aşınmalı kıyılar ile karakterize olur. Marmara Denizi kıyılan gerek tektonizma etkisiyle gerekse de aşınım ve depolanma süreçleriyle hızlı bir değişim göstermektedir. Ancak insan eliyle yapılan kıyı değişimleri çoğu alanda doğal kıyı değişiminden çok daha fazla etkili olmaktadır. Örneğin İstanbul Boğazı ve çevresinin kıyılan büyük oranda düzenlenmiş ve doldurulmuştur. Genel olarak Marmara denizi çevresindeki yerleşimler genelde sığ yayılımlı kıyı düzlükleri üzerinde kurulmuş olup, bu alanlar depreme bağlı çökme, zemin yenilmesi, tsunami ve deniz seviyesi yükselmesi riskleri altındadır. Bu çalışmada Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama metodlan kullanılarak sayısal bir bilgi sistemi oluşturulmuştur. MARCIS içerisinde Marmara Denizi kıyılan ve çevresinin jeolojik, morfolojik, topoğrafik ve kıyı haritalan ile bu haritalarla ilişkili veriler bulunmaktadır. Bu veriler tez ekindeki CD içerisinde verilmiştir. Çalışmanın rapor kısmında bu verilere ait oransal istatistik hesaplamaları sunulmuştur. Buna göre genel bir sınıflamayla Marmara Denizi kıyılarının %70'i aşınma dinamiklerinin etkisi altındaki yüksek kıyılardan, % 15 'i depolanmalı alçak kıyılardan, son olarak da %15'i ise düzenlenmiş kıyılardan oluşmaktadır.

The Sea of Marmara is a small inland sea that is situated on one of the longest and most active strike slip-faults of the world. This small sea acts as a gateway between the Black Sea and the Aegean Sea with narrow straits of Dardanelles and Bosphorus. The evolution of the Marmara Sea is the cause of complex geodynamic processes of the North Anatolian Fault. As a result several morpho-tectonic and lithological units have surrounded the sea with various types of uplifts, peneplains and depressions. The coastal zone of the Marmara Sea therefore shows a strong asymmetrical morphology. Northern coasts usually consist of medium height abrasion platforms where southern coasts of the Sea of Marmara characterized by coastal plains separated with high abrasion platforms (uplifts). The morpho-dynamics of the coasts are controlled with both climatic and tectonic elements where uplift and subsidence rates are above average and erosion factor is high. But the key problem threating the coasts is actually reconstruction processes (like the coasts of the Istanbul metropolitan area). The Marmara region is the most populated area in Turkey and there are many settlements distributed evenly on narrow coastal plains. The coastal zone of the Sea of Marmara is under risk of an earthquake that is proposed to happen in a several decades. As seen on the 17th August 1999 earthquake this risks can be identified as subsidence, tsunamis and soil failure. So a need for coastal information system that can be integrated with disaster management systems occurred. In this study, a database is constructed by using geographical information system concepts and remote sensing technology. The coastal information system of the Marmara Sea (MARCIS) consists of geological, morphological, geographical information and related data. All this data is given on CD-ROM as an appendix of this study.