Türk Makam Müziği’nde Üslûp-tavır Görüşleri Doğrultusunda Münir Nurettin Selçuk, Alâeddin Yavaşça Ve Bekir Sıdkı Sezgin İcrâlarının Analizi

Abstract

İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Müziği Programı'nda, Yüksek Lisans tezi olarak hazırlanan ?Türk Makam Müziği'nde Üslûp ve Tavır Görüşleri Doğrultusunda Münir Nurettin Selçuk, Alâeddin Yavaşça ve Bekir Sıdkı Sezgin'in İcralarının Karşılaştırmalı Analizi? konulu bu çalışmada, Türk Makam Müziği terminolojisinde müziğin icrâ alanında birlikte veya birbirinin yerine kullanılan üslûp ve tavır kavramları anlam bakımından somutlaştırılmaya çalışılmıştır. Buna ek olarak, üç ses icrâcımızın üslûp ve tavırları eserlerin icrâsı sırasında kullandıkları süsleme elemanları ve nüanslar açısından karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bu çalışmada, öncelikle bir alan araştırması metodu olarak ses ve saz icrâcıları ve müzik araştırmacıları ile röportajlar yapılmış ve konu ile birebir ilgili kısımlar teze dâhil edilmiştir. Üslûp ve tavır kelimelerinin sözlüklerdeki tanımları ve müziğimizdeki kullanım şekilleri ele alınmış ve yorumlanmıştır. Dört ana bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümünde konuya kısa bir giriş yapıldıktan sonra , ikinci bölümde üslûp ve tavır kavramlarının anlamları araştırılmış ve ses ve saz icrâsı alanlarında yetkin kişilerin üslûp ve tavır kavramlarının tanımlamalarına yönelik görüşleri alınmıştır. Ayrıca; klasik üslûp-tavır, hâfız-gazelhân üslûp ve tavrı, fasıl üslûbu ve tavrı, radyo üslûbu-tavrı, koro üslûbu-tavrı kavramlarına da yer verilerek bu kavramların ifade ettiği anlamlar sorgulanmıştır. Üçüncü bölümde, nitelikli bir üslûba sahip olmak için icrâcıların nasıl bir eğitim sürecinden geçmeleri gerektiği ve bu eğitimde öncelikli olarak dinî mûsikînin yerinin ne olduğu konusu üzerinde bilgiler verilmiştir. Farklı akortlardan eserleri icrâ etmenin gerekçeleri ve günümüz icrâsının geleneksel icrâ şekilleri ile çelişen tarafları ele alınmıştır. Ayrıca, Türk Makam Müziği icrâsında ifade nüansları ve süsleme elemanlarını yeri hakkında görüşler ortaya konmuştur. Dördüncü bölümde yukarıda ifade edilen bilgiler ve görüşler doğrultusunda ses icrâsı alanında üstad olarak kabul edilen üç solistin: Münir Nurettin Selçuk, Alâeddin Yavaşça ve Bekir Sıdkı Sezgin'in kâr ve şarkı formlarında icrâ ettikleri ortak eserler tespit edilerek notaya alınmıştır. İcracıların kullandıkları süsleme elemanları ve nüanslar incelenerek icrâcılar arasındaki üslûp ve tavır benzerlikleri ve farklılıkları somutlaştırılmaya çalışılmıştır.

This study which is titled as ?An Analyze of Münir Nurettin Selçuk, Alâeddin Yavaşça and Bekir Sıdkı Sezgin?s Vocal Performances in the Direction of Style and Tavır Views? is prepared as a master thesis at Istanbul Technical University, Turkish Music branch of the Institute of Social Sciences. In this study, it has been tried to concretize the concept of style and tavır which are used one by one or instead of each other in Turkish Maqam Music and three voice performers? Münir Nurettin Selçuk, Alâeddin Yavaşça and Bekir Sıdkı Sezgin?s styles and tavır have been analyzed in terms of usage of ornaments and nuances while they are performing the musical compositions. The principal method of this study is doing personal conversations with the vocal artists, instrumentalists, and music researchers. These interviews have been written word by word and the necessary parts have been stated in the thesis. In addition to this, the usage of the words `style? and `tavır? in some magazines and books have been taken up and interpreted. In the first chapter of this study a brief introduction has done. In the second chapter of the study; not only are the dictionary meanings of the concepts of style and tavır mentioned and determined by the interviewers but also the types of titles as classic style-tavır, hâfız gazelhan style-tavır, fasıl style-tavır, koro style-tavır and radio style-tavır have been stated. In the third chapter it has been asked to interviewers that how a performer takes a musical education in order to be a qualified performer and in this education what the importance of religious education is. It has also been asked why the soloists or instrumentalists do often change their accords while they are performing. It has been tried to interpret the contradictory aspects of the traditional performers. Lastly the significance of ornaments and nuances in Turkish maqam music which are mentioned has been questioned. In the forth chapter, in the light of the information and views of the interviewers; three soloists which are very famous in Turkish maqam music are chosen and their vocal performances at the common compositions are renoted again. After listening the sound records , the ornaments and the nuances which have been used by these performers have been analyzed and by this way it?s been tried to concrete the different sides of their styles and tavır.