Düşük Karbonlu Çelik Sacların Biçimlendirme Sınır Diyagramlarının Belirlenmesi

Abstract

Metalik saclar mutfak eşyalarından, otomobil parçalarına kadar birçok değişik şekillere biçimlendirilirler. Biçimlendirme işlemi sırasında sacda meydana gelen yırtılma veya bölgesel boyun verme gibi nedenlerle verilen kayıp (hurdaya ayrılma), üretimin ekonomikliğini, sürekliliğini ve kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Başarılı bir biçimlendirme işlemi için anahtar, şekillendirme sırasında malzemeye uygulanan deformasyonun hasarın başlayacağı kritik deformasyon seviyesinin altında kalmasını sağlamak ve malzemede mümkün olduğunca homojen deformasyon dağılımı elde etmektir. Bu deformasyon limitleri en iyi şekilde biçimlendirme sınır diyagramları ile temsil edilir. Biçimlendirme sınır diyagramları, çeşitli mekanik deneylerden elde edilen sonuçların değerlendirilmesi ile çizilir. Sanayide bu diyagramlardan, malzeme seçimi, kalıp dizaynı, yağlama durumu gibi üretim şartlarının en iyi şekilde düzenlenmesinde faydalanılmaktadır. Bu çalışmada, iki farklı kimyasal bileşime sahip, iki farklı koşulda tavlanmış 1 mm kalınlığındaki düşük karbonlu çelik sacların biçimlenebilirlikleri incelenmiştir. Ayrıca bu çelikler, çift faz ısıl işlemi uygulandıktan sonra mukavemet ve süneklik açısından da karşılaştırılmıştır.

Metallic sheets are formed in the shapes ranging from kitchenware to automobile components. The losses (scrapping) caused by the breaking or the localized necking of the sheet during the forming process affects the economy, continuity and quality of the production in a negative way. The key for a successful forming process is to keep the strain applied to the material under the critical strain limit that causes failure and to obtain a uniform strain distribution in the sheet. These strain limits are represented best by the concept of a forming limit diagram. Forming limit diagrams are drawn by evaluating the data obtained from several mechanical tests. In the industry, these diagrams are used for optimizing production parameters like material selection, design or lubrication style. In this study, formability of 1 mm thick low carbon steel sheets having two different chemical compositions and produced by two different annealing conditions will be examined. Also strength and ductility of these steels will be compared after application of dual-phase heat treatment.