Anadolu’daki Roma Dönemi Sütunlu Caddeleri

Abstract

Bu çalışmanın amacı Anadolu’daki Roma dönemi sütunlu caddelerinin Suriye’deki örneklerle karşılaştırmalı değerlendirmesini yapmaktır. Sütunlu caddeler Roma şehir planlamasının önemli unsurlarından biridir. Bu sebeple tez içinde Roma şehir mimarisine kısaca değinilmiştir. Roma şehir planlaması, sosyal ve politik yapının bir yansımasıdır, bunun yanı sıra mimari, imparatorluk öncesinde, Yunan ve Helen kültürleri ile etkileşim sonucunda gelişmiştir. Erken dönemde Etrüsk ve Yunan koloni şehirleri ile olan temas, Roma şehir plancılığının ilk adımını oluşturmaktadır. Genişleme sonucu ele geçirilen Suriye ve Anadolu’da ise Helenistik krallıkların şehir mimarisi etkili olmuştur. Roma döneminin tüm eyaletlerde yaşanan altın çağı, imparatorluk döneminin başlaması ile eş zamanlıdır. Özellikle MS I. ve II. yüzyıllarda tüm şehirlerde yaşanan ekonomik refah, şehir mimarisini ve sosyal yaşamı etkilemiştir. Sütunlu caddeler de bu dönemde inşa edilmeye başlanmış, anıtsal mimarisi ve tüm şehir boyunca uzanan portik cepheleri ile imparatorluk simgesi olmuştur. Avrupa’da sınırlı sayıda olmakla birlikte, imparatorluğun tüm eyaletlerinde sütunlu cadde örneklerine rastlamak mümkündür. Ancak Suriye ile coğrafi ve ticari açıdan tarih boyunca ilişkide olduğu Anadolu’da, çok sayıda görkemli örnekleri bulunmaktadır. Bu sebeple tezin araştırma alanı bu bölgelerle sınırlı tutulmuştur.

This thesis aims at evaluating Roman colonnaded streets by comparing examples in Anatolia and Syria. Colonnaded street is an important element of Roman city planning. For this reason in the thesis, Roman city development is briefly discussed. It is a reflection of the socio-political structure; in addition, its architecture is developed with the influence of Greek and Hellenistic culture. In the early period, the contact with the Greek and Etruscan colonies helped forming the first step in the city planning. Later during the expansion of the empire through Anatolia and Syria, the city planning is influenced by the architecture of Hellenistic Kingdoms. The golden era of the Roman period in all regions begins with the Imperial period. Especially during II and I BCE, the economical prosperity greatly affected the social life and the architecture of the city. In this era were constructed the colonnaded streets, which became the symbol of the empire with their monumental architecture that crosses the entire city. Colonnaded streets are scarce in Europe but very common all over the rest of the empire, especially in Syria and in Anatolia that had close geographical and commercial bonds with Syria throughout history. For this reason, the research area of this thesis is limited to Syria and Anatolia.