19. Yüzyılın İkinci Yarısında Bosna-hersek’te Oryantalist Mimarlık

Abstract

17. ve 18. Yüzyıllarda Avrupa devletlerinin Doğu ile özellikle Uzak Doğu ile ticaret ilişkileri çok ilerlemişti. Ticari başlayan ilişkiler ve seyahat koşullarının iyileşmesi bu ilgi çeken egzotik bölgelere ziyaret edenlerin sayısını artırdı. Resimde doğruluğa pek önem vermeyen Egzotizm yerini daha gerçekçi bir anlayışın egemen olduğu Oryantalizm’e bırakmıştır. Arkeolojik alanlar, İslam mimarlığı ve Arap dünyasının egzotik öğeleri sanatçıları bu bölgeye çekmiştir. Mimarlıkta Oryantalizmin ilk örnekleri bahçe düzenlemelerinde verilmiştir. İngiltere’de başta olmak üzere Oryantalizm eğlence ile özdeşleşmiştir. Oryantalizm Avrupa’da bir moda haline gelmiştir; soyluların değişiklik ve Doğu’ya merakları sonucu yaratılan odalar, saraylar ve bahçe düzenlemeleri olarak gelişmiştir. 19. Yüzyılın ikinci yarısında Bosna-Hersek’de Oryantalizm üslubunda örnekler verilmiştir. Osmanlı döneminden kalan Vakıf kurumları ile beraber Müslüman halkın sempatisini çekmek için yönetim, Oryantalizm’in kent ölçeğinde uygulanmasına destek olmuştur. İdare yapılarından, okullar, villalara kadar çok sayıda örnek verilmiştir. Yapılan uygulamalar iki grupta toplanabilir; batılı bir yaklaşımla bazı Kahire ve Magrip bezeme sözlüğünden alınan seçmelerle cephe düzenlemeleri olarak yansıyanlar ve bir de cephelerde olduğu kadar plan şemalarında da yerel öğelerin kullanılmaya çalışıldığı örneklerdir. Mümkün olduğu kadar çok örneğin analizi yapılmaya çalışılmıştır.

The trading relations of European countries with East, especially with Far East was developed in 17. and 18. centuries. The improvement in traveling as a result of the relations increased the visitors of this exotic regions. Greek and Gotic revivalism has taken place in the European arts. The Romanticism fans in the West have found the source of virginity and timelessness in the East. Exotism ignoring the truthness in paintings replaced with Orientalism which has more truthful understanding. Archeology, Islamic Architecture and the exotic elements of Arabian world has attracted artists to this region. The first examples of Orientalism in Architecture has been in gardening. It has been a fashion in Europe; has been continued as various rooms, palaces and garden arrangements resulting from the curiosity of the nobles to East. Monarchy has tried several political ways to create uniteness in the country of different ethnic and religious groups. In order to gain sympathy of the Muslims and the foundations left from the Ottoman Empire, management supported Orientalism to be applied all over cities. Many examples to this can be observed; varies from managerial buildings to schools and villas. The examples can be grouped in two classes: the ones that have that only having the reflections of Cairo and Magrip type ornaments on the facades and the ones that have been worked on the plan schemes as well as facades.