Kurutulan Amik Gölü'nün etki değerlendirmesi üzerine bir durum çalışması

Abstract

Bu çalışmada sulak alanların yararları ve etki değerlendirme kavramları göz önünde bulundurularak Amik Gölü’ nün 1960’larda kurutulmasıyla birlikte biyolojik çeşitlilik, iklim değişikliği, yeraltı suyu seviyesi ve kalitesi ve ayrıca tarımsal verim üzerinde gözlenen etkilerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Amik Gölü, sivrisinek kontrolü, sel baskınlarını önlemek ve temel olarak tarımsal arazi oluşturmak amacıyla kurutlumuştur. Amik Ovası, Hatay’da batısı, güneyi ve doğusu Amanos Dağı ile çevrilirken ve Amik Gölü de, ovanın tam ortasında yer almaktaydı. Amik “Göl” olarak anılmasına rağmen, tatlı suları, kamışlı yapısı ve Avrupa’dan Afrikaya göç eden kuşlarıyla aslında sulak alan olarak da kabul edilebilmekteydi. Hatay Havaalanı örneğinde gördüğümüz gibi, ÇED prosedürü bugün dahi uygulanamamasına rağmen Amik Gölü’ nün- Ovası’ nın günümüzdeki akibeti ÇED Yönetmeliği’ ne tabidir. Havaalanı, kurutulan Amik Gölü yatağında ve kuşların Hatay üzerinde kullandıkları tek geçiş noktası olan Belen Geçidinin karşısıda inşaa edilmektedir. Amik Gölü’ nün kurutulma etkileri, Amik Gölü’ne bağlı yaşayan türlerin neslinin tükenmesi, yağıştaki azalmaya karşılık nisbi nemde artış, yeraltı suyu seviyesinde ve kalitesinde düşüş, ve tonlarca tarım ilacı ve gübre uygulamalarının sonucu olarak sulanabilen arazi miktarında azalışın yanında, nispeten artan tarımsal verimlilik ve en önemlisi, Amik Gölü kaynaklı sellerin önlenmesi amacıyla kurutma çalışmalarına rağmen, zaman zaman tekrarlanan seller olarak gözlenmiştir.

The study aimed to assess the observed impacts on biodiversity, climate change, groundwater quality and quantity, and also the agricultural efficiency since drainage of Amik Lake in 1960s considering the benefits of wetlands and impact assessment concept. Amik was drained for mosquito control, flood prevention and principally agricultural purposes. Amik Plain is surrounded on the W., S. and E. by Amanos Mountains and Amik Lake was almost at the center, in Hatay. Although Amik was called as a lake, it might have been also in wetland character with its freshwaters, reedy vegetation, and migratory birds that had been using the lake during their intercontinental migrations from Europe to Africa. The recent fate of Amik Lake – Plain is subjected to EIA Regulation although even today the EIA is not well applied as seen in Hatay Airport construction case. The Airport construction has been constructed on drained Amik Lake bed and across the Belen, which is the unique route for migrating birds in Hatay. Consequently, the drainage impacts have been observed as, the extinction of species of Amik Lake, the decrease in precipitation but increase in humidity, decreased groundwater levels and quality, relatively decreased agricultural area but increased agricultural efficiency, and regularly occurring floods despite the expensive investments.