Ankara’da Gecekondu Sorununa Çözüm Olarak Geliştirilen Önerilerin Değerlendirilmesi: Ankara Dikmen Vadisi Projesi

Abstract

Çalışmanın konusu Ankara’da gecekondu sorununun çözümüne yönelik olarak geliştirilen projelerin değerlendirilmesi ve bu projelerden Dikmen Vadisi Projesi’nin ayrıntılı olarak irdelenmesidir. Çalışmada öncelikle Dünyada ve Türkiye’de gecekondu sorununun gelişimi, Dünyada bu soruna karşı geliştirilen öneriler ve ülkemizde gecekondu ve konutla ilgili yapılan yasal düzenlemeler incelenmiştir. Ankara’da gecekondu alanlarında yapılan projelerin incelenmesine yönelik olarak öncelikle kentin başkent olmasından günümüze kadar geçen süre içerisinde kentte gelişen kentleşme olgusu, kenti geliştiren etkenler ve sonuçları ile gecekondu gelişimi incelenmiştir. Ankara kentinde incelenen projeler “iyileştirme”, “gecekonducuları yerinde koruyarak yenileme”, “gecekonduları yıkma ve gecekonducuları taşıma” ve “G.Ö.B. Projeleri” başlıkları altında toplanmış ve projelerin amaç, yaklaşım ve sonuçları değerlendirilmiştir. Ankara’da incelenen projeler Dikmen Vadisi Projesi, Zafertepe Projesi, Portakal Çiçeği Vadisi Projesi, GEÇAK II Projesi, Öveçler Projesi ile örnek G.Ö.B. Projeleridir. Dikmen Vadisi Projesi’nin kullanıcı açısından sonuçlarının ortaya konması amacıyla gecekonducuların yerleştirildikleri konutlarda yaşayan ailelerin 64’ü ile anket yapılmıştır. Anketlerden çıkan sonuç gecekondu sahipleri ile yeni gelenlerin birbirleriyle iletişim kurmakta zorluk çektiği ve özellikle yeni gelenlerin gecekonducuların yaşam şeklinden rahatsızlık duyduğudur. Ayrıca, gecekonducuların projelerin kedilerine sunduğu çağdaş konut ve çevre imkanlarından yararlanmak yerine konutlarını satma veya kiralama yolu ile kar etme yoluna gittikleri görülmektedir. Projeler değerlendirildiğinde görülmektedir ki katılımın sağlanması kullanıcı memnuniyetini artırmakta, ortaya çıkabilecek sosyal ve ekonomik sorunlar azaltılabilmektedir. Projeler, sağlıksız ve düzensiz gecekondu alanlarını yenileyerek kentlere kazandırmakta ve gecekonduculara çağdaş konut ve çevre imkanları sunmaktadırlar. Ancak, gecekonduculara sağlanan bu imkanlar gecekonduculuğu özendirmekle birlikte gecekonducuları bir bakıma ödüllendirmektedir. Ayrıca Dikmen Vadisi Projesi’nde görüldüğü gibi eğitim ve gelir seviyeleri yükseltilmedikçe projelerin gecekonduculara sunduğu hizmetler sadece fiziksel olarak kente entegre olmaları sağlayabilmektedir.

Subject of the study is to evaluate the projects that have been made to solve the squatting problem and examine Dikmen Valley Project in a detailed way. First, development of squatting problem in the World and in Turkey, suggestions about the problem in the World and legal and associational orders made about squatting and housing problem in Turkey is examined. To examine the projects about the squatting problem in Ankara, urbanization, the factors that developed the city and their results and development of squatting are examined from the date that the city has became the capital city till now. The projects which are made in Ankara are grouped as “upgrading”, “demolishing squatter houses and removing squatters”, “protecting squatters in the same area” and “Squatter Housing Prevent Area Project” examples. To evaluate the results of Dikmen Valley Project from the users’ side, an inquiry is made with the 64 of the families who live in the houses, which are built for the squatters. The most important result of the inquiry is both squatters and new comers are not achieved in communicating with each other and especially new comers are uncomfortable because of squatters. And it is seen that squatters prefer to have profit by selling or renting their houses instead of living in modern houses and environment. When the projects are evaluated it is seen that participation rise pleasant of squatters and reduces economic and social problems. By renewing the squatter areas, projects help adaptation of these areas to cities and squatters have the chance to live in modern houses and environment. But these possibilities also reward the squatters. As seen in the Dikmen Valley Project, unless educational and financial conditions of squatters are developed, the services of the projects can achieve the adjustment of the squatters with the city only in physical ways.